De afgelopen maanden heeft Saoedi-Arabië de Verenigde Staten sterk onder druk gezet. De Saoedi’s zagen met de forse groei van schalieolie hun marktleidersrol in de olieverkoop fors afnemen en dat was natuurlijk niet de bedoeling. Het zijn trotse mannetjes, die Arabieren.
Daarom hebben ze de afgelopen maanden met een agressief beleid hun marktaandeel geprobeerd te beschermen. Dit deden ze door alsmaar meer olie op te pompen, ook al was er geen vraag naar deze, olie mede dankzij een vertragende wereldeconomie.
Aantal boorinstallaties gehalveerd
Door de economische vertraging in China en het overaanbod aan olie daalde de olieprijs aanzienlijk: van circa 115 dollar per vat naar iets meer dan 27 dollar per vat. De aanpak van de Saoedi’s werkte: omdat veel Amerikaanse schalie-olieproducenten fors gefinancierd waren tegen destijds hoge olieprijzen, kwamen ze in conflict met hun bank die door de dalende olieprijzen hun onderpand zagen verdampen. Het gevolg was dat veel producenten moesten stoppen met het winnen van olie. Volgens ingewijden is inmiddels ongeveer 75 procent van de schalieproductie van twee jaar geleden geëlimineerd. Het aantal boorinstallaties in de Verenigde Staten is in een jaar tijd meer dan gehalveerd naar 362, aldus Baker Hughes.
Maar Saoedi-Arabië schoot hiermee ook zichzelf in de voet. Als gevolg van de lage olieprijs kwamen er veel minder dollars binnen en ontstond er een tekort op de begroting. Het gevolg was dat de Arabieren veel van hun beleggingen moesten verkopen om het tekort aan te vullen. Wat dit aanbod van miljarden dollars aan aandelen met de beurzen doet, hebben we begin dit jaar gezien. Ook moest men de belastingen op bijvoorbeeld elektra, benzine en water verhogen, waardoor de onrust onder de bevolking toenam.
Als de dood voor een Arabische Lente
Én onrust wordt gevreesd door de Koninklijke familie. Men is als de dood voor een mogelijke ‘Arabische Lente’ in Saoedi-Arabië. Bovendien kwam als gevolg van de verslechterde staat van de overheidsfinanciën de nationale munt, de riyal, onder druk. Er dreigde een beëindiging van de koppeling aan de dollar, met als mogelijk gevolg een flinke devaluatie van de munt, met nóg grotere zorgen. Om de bevolking af te leiden richtte men zich op de buitenlandpolitiek, begon men een oorlog in Jemen en zocht men ruzie met Iran. Inmiddels gooit men het over een andere boeg. Onlangs werd namelijk aangekondigd dat de investeringen in multinationals en nieuwe technologie te verhogen van 160 miljard naar totaal 2 biljoen dollar om zo te proberen minder afhankelijk te worden van olie.
Dat is wel nodig want, om de Saoedi’s nog verder op de knieën te krijgen, slaat de Westerse wereld in het algemeen, maar vooral de Verenigde Staten, sinds kort op een bijzondere manier terug. De Amerikaanse autoriteiten zetten de toonaangevende ratingbureaus in. Het eerste die de aanval opent is Fitch. Dit ratingbureau heeft zijn rating op Saoedi-Arabië verlaagd van AA naar AA-, terwijl de outlook negatief blijft. Een verdere verlaging van de rating is dus mogelijk. Fitch ziet de verslechterde financiën, in 2015 nam het overheidstekort al toe tot 14,8 procent van het BBP (kom daar nog maar eens om in Europa), nog verder verslechteren omdat ze geen groot herstel verwachten van de olieprijs. De financiële buffers van het land zullen dit en volgend jaar verder afnemen. Ook de groei van het BBP, in 2015 nog 3,4 procent, zal fors dalen. Voor dit jaar wordt een groei van slechts 1,5 procent voorzien en voor 2017 slechts 1,7 procent.
Inbinden
Het gevolg is dat de Saoedi’s nu inbinden. De oorlog in Jemen zou mogelijk kunnen stoppen en het productieniveau van olie zou bevroren kunnen worden. Over deze bevriezing van de productie praat Saoedi-Arabië al een tijdje met de tweede olieproducent ter wereld, Rusland. Waar de olieprijzen, sinds het dieptepunt in januari, inmiddels al ruim 60 procent zijn gestegen.
Als deze prijsstijging doorzet zal over niet al te lange tijd de correlatie tussen olie en aandelen wel weer verdwijnen. Op een bepaald niveau, waar dat ligt bepaalt de markt, zullen beleggers zich niet langer druk maken om de olieprijs. Sterker nog, op een zeker moment zal een hogere olieprijs weer ‘gewoon’ als negatief voor de beurs worden gezien. Waarom? Omdat de inflatie in de westerse wereld dan als een raket omhoog schiet. De vergelijking met de lagere olieprijzen uit het verleden zal, samen met de andere grondstoffenprijzen die omhoog zullen worden meegetrokken, dan negatief uitvallen met een fors hogere inflatie tot gevolg.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!