Bent u het soort belegger dat meedoet aan de vorming van een bubbel?
Zijn beurzen, goud of crypto's wereldwijd overmatig gewaardeerd zonder economische basis? Oftewel zitten we in een bubbel en is een crash aanstaande?
De prijs van beleggingen wordt bepaald door twee zaken: economische en psychologische. Normaliter hebben economische overwegingen de overhand. Bij een bubbel is er sprake van psychologische besmetting, waardoor steeds meer mensen in een financieel product stappen op basis van onrealistische verwachtingen waarbij fundamentele waardering wordt genegeerd.
Dit artikel is gebaseerd op de denkwijze van de Britse fondsbeheerder Joe Wiggings.
De basis van de bubbel
Er zijn drie aspecten die aan de basis staan van een financiële zeepbel. Verhalen zijn essentieel voor de continue ondersteuning van een bubbel, zichtbare financiële prikkels zijn waarom mensen erover gaan nadenken en als de buren instappen, gaat de omgeving serieus overwegen om zelf ook te kopen. Ze wachten daar veelal wel zo lang mee dat het beleggingsproduct extreem overgewaardeerd is. Dit proces creëert een vicieuze cirkel die leidt tot dramatische prijsbewegingen.
Welke kenmerken heeft een markt of beleggingscategorie die de kans op een bubbel vergroten?
Een goed verhaal
Hoewel het onderliggende verhaal dat een zeepbel ondersteunt lang niet altijd waar is, zijn bubbels het extreemst als ze worden ondersteund door een geldig en eenvoudig verhaal.
Beleggers die al zijn ingestapt kunnen dan eenvoudige vragen beantwoorden, zoals in het geval van de dotcom-zeepbel: zal internet ons leven veranderen? Potentiële beleggers komen niet aan met moeilijke vragen als: welke bedrijven zullen hiervan profiteren en in hoeverre is dat al in de waardering verwerkt?
Kortom, beleggers verliezen vooral veel geld als het verhaal dat de eerste investeringen rechtvaardigde waar is.
Disruptie
De beste zeepbellen zijn gebaseerd op disruptieve verandering zodat de traditionele waardering van beleggingen genegeerd kan worden. Die beoordeling komt namelijk van ouderwetse analisten die geen snars begrijpen van wat er werkelijk in de wereld staat te gebeuren. Uw buurman heeft dat veel beter in de gaten.
Verder zijn bubbels het sterkst als ze gebaseerd zijn op veranderingen die iedereen dagelijks kan zien zodat iedere goedgelovige amateur er een mening over kan vormen. Hierin vormen tegenwoordig sociale media een essentiële factor omdat die zorgen voor een extreme versterking van de overdracht van geloofwaardige verhalen.
Kwantificeren revolutie is lastig
Daar komt bij dat het bij dit soort bubbels moeilijk is om aan te geven waar de revolutie stopt. Dus is het lastig om de geldelijke waarde van de nieuwe ontwikkelingen te kwantificeren. Dat geldt bijvoorbeeld in extreme mate voor categorieën als goud en crypto, die geen cashflow hebben.
Joe Wiggins noemt dit geloofsactiva, in tegenstelling tot fundamentele activa die kasstromen hebben zodat ze rationeel gewaardeerd kunnen worden.
De geloofsactiva gaan puur op en neer op basis van gedrag van mensen. Er zijn ruwweg twee soorten beleggers betrokken bij de vorming van een zeepbel: gelovigen en jagers. Waar hoort u bij?
Gelovigen
De groep gelovigen heeft het verhaal dat ten grondslag ligt aan de zeepbel volledig overgenomen. Je ziet ze veel in crypto's. Het wordt dan zelfs een onderdeel van hun identiteit: nooit verkopen, kritiek affakkelen en de prijs is nooit te hoog. Kijk maar eens op de cryptoforums: je haalt ze er direct uit. Gelovigen zijn agressiever, je ziet het wereldwijd, en hebben de neiging nog wat meer te schreeuwen dan andere forumposters.
Jagers
Deze groep is niet zozeer geïnteresseerd in het verhaal en hun zal de geldigheid ervan worst wezen. Ze kijken alleen naar prijsbewegingen. Ook die vind je overal op de forums. Dat zijn de soms gekmakende traders die een fonds dan weer ophemelen (ingestapt) en dan weer afkraken (wachtend op een lagere prijs). Net als gelovigen hebben ze nauwelijks aandacht voor de echte waardering.
Vermogensbeheerders horen hier, volgens Wiggins, ook toe. Die geloven niet maar willen slechts geld verdienen met de beweging. Er kan bij hen een rationele strategie achter zitten, maar evengoed kan het simpelweg de angst zijn hun baan te verliezen als ze dit soort extreme prijsbewegingen missen.
Alles kwijt
De jagers zijn in de meerderheid bij de vorming van een bubbel. Gelovigen zijn evenwel essentieel bij de verspreiding van het woord. De kudde zal wel wat groter of kleiner worden afhankelijk van de prijsbewegingen, maar niet al te sterk.
Uiteindelijk bepalen vooral de traders de omvang en tijdsduur van de zeepbel. Als de vermogensbeheerders vertrekken, loopt de bubbel op zijn einde. De meeste particuliere laat-instappers wachten daar dan liever nog even mee. Velen tot ze het grootste deel van hun geld zijn kwijtgeraakt.