Beleggers maakten zich er de afgelopen weken in toenemende mate druk om: waar ligt de Trump-put? Want dat er ergens een putoptie onder de markt ligt, daar was men het in grote lijnen wel over eens.
De Trump-put is niets anders dan het moment waarop de president de tijd gekomen acht om in te binden met zijn importtarieven omdat de markten te zwaar onderuit dreigen te gaan. Welnu, de afgelopen dagen werd duidelijk waar de pijngrens van de president ligt. Dit overigens terwijl hij zelf voortdurend aangaf niets om de markten te geven. Maar ook hij maakte kennis met de almacht van Mr. Market.
Want Mr. Market is de baas, niet de president. Mr. Market geeft aan waar de grenzen van zijn ambitieuze heffingenbeleid liggen.
Mr. Bond laat niet met zich sollen
Afgelopen woensdag was het zover: Mr. Market greep in. Of eigenlijk moeten we zeggen, Mr. Bond, want waarschijnlijk was het de obligatiemarkt die de president van mening heeft doen veranderen.
Vóór het uitstel van de invoering van de tarieven stond de S&P 500 meer dan 20% in de min vanaf de top van februari gemeten. De Nasdaq 100-index had zelfs nog iets meer verloren. Het was echter de plotse en forse stijging van de rente op 10-jaars staatsleningen die voor de ommekeer moet hebben gezorgd. Zo liep de 10-jaars rente sinds Liberation Day op van 3,90% naar 4,50%. Het financiële systeem kraakte in zijn voegen.
Dat was wat veel voor een economie die onder zijn enorme schuldenlast dreigt te bezwijken. Zo mislukte een dag eerder een nieuwe emissie van 3-jaars staatsleningen. Het moet de druppel zijn geweest. De rentekosten op de staatsschuld zijn voor de Verenigde Staten inmiddels de grootste begrotingspost, groter dan bijvoorbeeld defensie. Die leningen moeten tegen steeds hogere rentes worden geherfinancierd.
Intussen zitten ze in de Verenigde Staten alweer tegen het schuldenplafond aan. Daar moet voor de zomer ook een oplossing voor gevonden worden. Trump ervaart hier overigens ook de nodige tegenwerking vanuit zijn eigen partij: de haviken van de zogenaamde Freedom Caucus.
De Fed is zijn afbouwprogramma alweer aan het afbouwen. De centrale bank herinvesteert inmiddels het grootste deel van de vrijvallende staatsobligaties van de balans weer in nieuwe obligaties. In feite lijkt de Fed weer te anticiperen op een nieuw rondje kwantitatieve verruiming. Een onhoudbare situatie.
China heeft goede kaarten
Vandaar het besluit van Trump dat de importheffingen de komende 90 dagen slechts 10% zullen bedragen. Dat geldt overigens alleen voor de landen die ‘lief’ zijn geweest voor de Verenigde Staten. Dat wil zeggen: de landen die hebben aangegeven met de Verenigde Staten over de hoogte te willen onderhandelen, waaronder ook Europa. Het ‘stoute’ China kreeg echter een verhoging van het tarief naar 125% voor de kiezen. China had immers op de heffingen van Trump gereageerd door van hun kant de tarieven voor de Verenigde Staten fors te verhogen. De Chinese autoriteiten gingen er hard in en stelden “tot het bittere eind te willen doorvechten.”
Het is zeer de vraag of de Verenigde Staten deze strijd met China gaan winnen. Nu heeft een handelsoorlog alleen maar verliezers, maar China lijkt, in tegenstelling tot wat de Amerikanen beweren, wel degelijk over de betere kaarten te beschikken. Zo kan China zich nu ten aanzien van de rest van de wereld presenteren als de exponent van de vrije wereldhandel. De Chinezen zijn nu al bezig handelsstromen te verleggen van de Verenigde Staten naar China of aan China gerelateerde landen.
China beschikt daarnaast over een ruime voorraad zeldzame aardmetalen, noodzakelijk voor alles wat elektronisch is, maar ook voor de wapenindustrie. China heeft 70% van het wereldwijde aanbod in de grond zitten, maar is verantwoordelijk voor 90% van de raffinage ervan. Zonder China worden de AI-revolutie, de energietransitie en de ontwikkeling van de wapenindustrie veel moeilijker. China heeft al een aantal van deze metalen onder verscherpt toezicht geplaatst.
Tevens is China een van de grootste bezitters van Amerikaanse staatsleningen. Het zal deze obligaties niet snel op grote schaal van de hand doen - dat zou de markt verstoren en daarmee benadeelt het zichzelf. Maar de Chinezen zijn al wel enige tijd geleden gestopt met het kopen ervan. Éën koper minder is genoeg om de Amerikaanse rente verder te doen oplopen.
Ten slotte kan China de eigen munt, de yuan, manipuleren. Dat is het, wie had dat gedacht, sinds een paar dagen aan het doen. Zie de plotse koersval van de Chinese valuta: daarmee wordt een deel van de heffingen tenietgedaan. Kortom, China heeft wel een paar middelen ter beschikking om het voor de Verenigde Staten heel vervelend te maken. Nietwaar, Apple?
Vertraging
De enorme stijging - of beter gezegd: short squeeze - die de aandelenmarkten woensdagavond doormaakten, was weliswaar een opluchting voor beleggers, maar het is niet het einde van alle onrust. Het beleid, of het ontbreken van beleid, zorgt voor veel onzekerheid in de markten. Beleggers verkopen hun aandelen en obligaties, consumenten verliezen hun vertrouwen en ondernemers stellen investeringen uit. Het draagt allemaal niet bij aan de economische groei.
Daar komt nog bij dat de heffingen (ook die van 10% die overeind zijn gebleven) de inflatie geen goed doen. Hogere inflatie draagt bij aan hogere rente en dat beperkt de ruimte van de Fed. Vertraging van de economische groei lijkt een zekerheid, al is het te vroeg om al van een naderende recessie te spreken.
Maar hoe nu verder?
Deze maand komen de bedrijven met hun resultaten over het afgelopen kwartaal, te beginnen met de banken. De winstverwachtingen zijn weliswaar naar beneden bijgesteld, maar is de nieuwe realiteit voldoende ingeprijsd? Belangrijker deze keer lijken echter vooral de verwachtingen die de bedrijven uitspreken over de toekomst. Als deze stuk voor stuk somberheid uitstralen, zal dat het enthousiasme van beleggers niet echt aanwakkeren.
Er kunnen overigens ook meevallers worden verwacht. Er zijn immers veel extra producten verkocht, anticiperend op de tarieven. In feite is daarmee een deel van de groei naar voren gehaald.
De obligatiemarkt intimideert iedereen
En de handelsoorlog? Veelzeggend zijn de verschillende reacties op de aandelenmarkt (fors omhoog) en de obligatiemarkt (15 basispunten lager). Deze laatste geldt als meer professioneel en de beperkte rentedaling na de aankondiging van Trump lijkt erop te wijzen dat de markt nog sterk twijfelt over de nabije toerkomst. Dat is natuurlijk niet zo vreemd gezien de uitdagingen waar de Verenigde Staten voor staan en het zwabberbeleid van de regering.
Eén ding werd afgelopen week wel duidelijk. James Carville (adviseur van voormalig president Clinton) zei ooit: “Als reïncarnatie bestaat, wil ik graag op aarde terugkeren als de obligatiemarkt. Je kunt iedereen intimideren”. Dat laatste heeft Trump de afgelopen dagen aan den lijve ondervonden. Mr. Market is de baas en geeft de grenzen aan waarbinnen een president kan opereren. Dat moet voor beleggers een opluchting zijn. Deze grillige president kan zich niet alles permitteren, hoe graag hij dat ook wil.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier. Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan. Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.