Anderhalve week geleden donderdag kwam de klap hard aan. De aandelenbeurzen daalden ruim 3 procent, de grootste daling sinds de 'Black Monday' van 24 augustus jongstleden. Tevens verzwakte de dollar met ongeveer 3 procent en liep de lange rente in zowel de Verenigde Staten als de eurozone flink op. De oorzaak van dat alles was de ECB die bekendmaakte het maandelijkse opkoopprogramma niet uit te breiden, althans het maandelijkse bedrag niet te verhogen. Wel verlengt de ECB het QE-programma van september 2016 naar maart 2017 en hebben de beleidsmaker dus besloten om zes keer 60 miljard euro extra aan obligaties op te kopen, ook van regionale en lokale overheden.
De financiële markten reageerden zo heftig omdat het verleden geleerd had dat Draghi altijd levert waarop hij hint in zijn uitlatingen en meestal zelfs meer. Dit keer kwam hij echter niet over de brug. In de media wordt er van uitgegaan dat hij teruggefloten is door zijn Noord Europese collega’s (‘de haviken’) met Weidmann voorop. Zij schijnen zich geërgerd te hebben aan de uitlatingen van Draghi voorafgaand aan hun vergadering over het rentebesluit. Maar ze wilden zich door deze uitspraken niet laten dwingen tot zwaardere maatregelen en zetten hun hakken in het zand.
Dovish
Naast een verlenging van het opkoopprogramma besloot de ECB tot een verlaging van het depositotarief met 0,1 procent naar 0,3 procent negatief. Ook hier werd meer verwacht, wat te zien was aan de EONIA. Aan een derde besluit van de ECB gingen de markten echter iets te makkelijk voorbij. De ECB heeft namelijk het voornemen om alle opgekochte obligaties die afgelost worden te herinvesteren in andere obligaties. Daarmee heeft het programma van kwantitatieve verruiming een permanent karakter gekregen, want een einddatum is er vooralsnog niet bij gemeld. Dat kan op z’n minst als erg ‘dovish’ worden gekwalificeerd!
De vrijdag volgend op de donderdag van het rentebesluit reisde Draghi af naar New York alwaar hij een 'lunchpraatje' zou geven. In het Italiaanse restaurant Cipriani op Wall Street probeerde de ECB-president de aangerichte schade enigszins te herstellen. Dit lukte wonderwel, althans in de Verenigde Staten. Na de toespraak van Draghi kregen Amerikaanse handelaren er zin in en kochten de Amerikaanse indices ruim 2 procent omhoog. Zij werden tevens tot kopen aangespoord door de goede banencijfers die al voor zijn toespraak bekend waren gemaakt. De boodschap die Draghi voor de toehoorders had, was dat de economie in Europa zich prima ontwikkelt, aangejaagd door de consumptieve vraag. Mocht het zo zijn dat er meer stimuleringsmaatregelen nodig zijn, dan zal de ECB niet nalaten die te nemen. Het opblazen van de balans van de ECB met opgekochte obligaties is niets meer of minder dan een gewoon beleidsinstrument, aldus Super Mario.
Inkoopvakantie
Het Europese Hof heeft hem vrij spel gegeven en dus zijn er geen limieten. Het was koren op de molen van beleggers. Bovendien moeten zij zich realiseren dat de nieuwe acties van de ECB dan wellicht tegenvallen, er wel actie is genomen! Slechter is het niet geworden. Met het nieuwe pakket heeft Draghi mevrouw Yellen de ruimte gegeven de rente in de Verenigde Staten te verhogen. Tevens heeft Draghi de ECB zelf geholpen. De ECB gaat immers van 22 december tot 4 januari met 'inkoopvakantie'. Daarom wordt er deze weken daaraan voorafgaand meer ingekocht. Het is dan een prettige bijkomstigheid dat de rendementen iets hoger zijn.
Overigens is prijsstabiliteit formeel de doelstelling van de ECB. Het is niet een lage rente, niet een lage euro en niet zorgen voor economische groei, maar zorgen voor prijsstabiliteit. Het gaat om het creëren van een lage inflatie en het voorkomen van deflatie. Bij deflatie ligt een recessie om de hoek. Dit moet dus worden voorkomen. Daarvoor heeft de ECB slechts twee instrumenten: het niveau van de korte rente en z’n strategie van vooral woorden in plaats van daden. De vraag is of inflatie nog te managen valt. Ten eerste kan er aan getwijfeld worden of het begrip inflatie nog wel juist gemeten wordt. We hebben allemaal het idee dat ons dagelijks leven duurder wordt, maar toch is er officieel geen inflatie. Hoe kan dat? Ten tweede wordt de inflatie vooral bepaald door het prijsniveau van grondstoffen en dan vooral de olieprijs. En laat nu net deze prijsvorming worden bepaald door de wereldmarkt en niet door de ECB. Zo bekeken zou Draghi beter kunnen aankondigen dat de ECB van plan is om grondstoffen op te kopen in plaats van obligaties. Voorlopig is dat echter nog een brug te ver…
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!