Zeker sinds de crisis van 2008 wordt de koers van valuta gebruikt door de monetaire autoriteiten om de economische groei te beïnvloeden. Er is nog wel groei, maar aanzienlijk minder. Als de koek minder snel groeit, neemt de strijd om de verdeling van de koek toe. Want iedereen wil toch groeien.
Als dat niet meer gezamenlijk kan dan maar alleen en desnoods ten koste van een ander. Iedere waardevermindering van de eigen munt, depreciatie of devaluatie, vormt in eerste instantie een stimulans voor de eigen export. Bovendien wordt de import van producten uit het buitenland duurder. Wanneer de export groeit, zal uiteindelijk ook de rest van een economie meegroeien.
Aanvankelijk zetten de Verenigde Staten de toon. Met hun experimentele beleid van kwantitatieve verruiming deden ze de waarde van de dollar zakken. Dat was gunstig voor het Amerikaanse bedrijfsleven, vooral de grote bedrijven uit de S&P 500, want de eigen producten worden goedkoper, terwijl winsten gegenereerd in het buitenland teruggerekend naar dollars stijgen. Meer winst, meer groei en stijgende koersen. Ondertussen zakte Europa steeds verder weg in een economisch moeras met als dieptepunt 2011 tijdens de eurocrisis.
Belofte alleen al genoeg
En toen was daar een nieuwe voorzitter van de ECB, Mario Draghi. Hij verdiende zijn sporen in diverse andere financiële functies, maar belangrijker, hij had het vak geleerd bij Goldman Sachs. Hij had het spel begrepen en besloot alvast een voorschot te nemen op een Europese versie van kwantitatieve verruiming. Het duurde nog een tijd voordat die daadwerkelijk van start ging, maar de belofte alleen was al genoeg voor de markten.
De euro daalde fors in waarde, de dollar steeg en de gevolgen waren duidelijk. De Europese economie herstelde en Amerikaanse multinationals kregen te maken met valutaire tegenwind. Voor de echte winstmachines als Apple, Google en dergelijke niet direct een probleem, maar de iets mindere goden kregen er wel last van.
Pijn opkomende landen
Maar ook elders in de wereld had de valutaoorlog impact. De voortdurende stijging van de dollar, tot de afgelopen jaarwisseling, leidde tot veel groeiverlies in de opkomende markten. Veel opkomende economieën moeten het vooral hebben van grondstofexporten en door de gestegen dollar daalden de grondstoffen steeds verder in prijs.
De pijn was in de opkomende landen overal voelbaar. Daar kwam hun forse schuldenlast in dollars nog bij. Een dure dollar betekende dat die schuld steeds moeilijker te dragen was. Ook China, dat zijn valuta los-vast aan de dollar had gekoppeld, leed pijn. Want als de Chinezen ergens geen behoefte aan hebben dan is het wel een dure renminbi (of yuan). Het maakte exportland China opeens minder aantrekkelijk.
Terugslag
‘Ach’, hoor ik u denken, ‘dat zijn problemen voor de opkomende landen. Daar hebben wij in een net weer herstellend Europa niet zo veel last van.’ Wel dus. Want onze multinationals moeten het voor het grootste deel van hun omzet hebben van de groei uit de opkomende landen. Het gevolg was een sterk afnemende wereldhandel, dalende groei, politieke onrust (eigenlijk altijd het gevolg van een bevolking die het minder krijgt) en het gevaar van een terugslag op ons zelf.
Zo geschiedde. In de nazomer van 2015 daalden de beurzen wereldwijd al met ongeveer 20 procent. Er volgde weliswaar een gedeeltelijk herstel, maar begin januari daalden de beurzen opnieuw. Dit keer nog dieper. Zorgen over een wereldwijde recessie kregen de overhand.
Elkaar niet langer tegenwerken
Het werd tijd dat Tom Poes een list verzon. Op 26 februari van dit jaar kwamen de ministers van Financiën en de centrale bankiers van de 20 belangrijkste economieën van de wereld bijeen in Shanghai. Officieel werd over het besprokene niet veel naar buiten gebracht. Maar zoals zo vaak worden de belangrijkste beslissingen buiten de publiciteit genomen. Zo is het gerucht zeer sterk dat er op die top besloten is om de stijging van de dollar een halt toe te roepen. Er werd in ieder geval besloten om elkaar niet langer tegen te werken, met uiteindelijk alleen maar verliezers tot gevolg. Op dat moment deed de dollar 1,08 tegen de euro en was er alom angst in de markt dat China de munt weer moest devalueren. De vorige devaluatie was volgens de markten al niet zo ’n succes geweest…
In de daarop volgende periode daalde de dollar naar 1,16 ten opzichte van de euro. Belangrijker, de munten uit de opkomende wereld begonnen aan een opmerkelijk herstel en met hen de grondstoffen, onder aanvoering van de belangrijkste grondstof, olie. De beurzen herstelden wereldwijd, maar vooral in de opkomende markten. Van een Chinese devaluatie geen enkel spoor meer. Sterker, er kwamen weer betere berichten uit China.
Valuta geen doelstelling meer
Kort erna benadrukte Draghi tijdens de eerstvolgende bijeenkomst van de ECB dat valuta geen doelstelling op zich meer was van de ECB. Men ging zich richten op de kredietverlening door banken om de economie te stimuleren. De Amerikaanse Fed besloot de renteverhoging wat verder naar de toekomst te verschuiven. Recent besloot de centrale bank van Japan tegen alle verwachtingen in om een keer niets te doen.
Het zijn geruchten maar ze passen wel precies in het plaatje. De wereldeconomie had even geen behoefte aan een dure dollar. In de eerste plaats de Verenigde Staten zelf niet, want zelfs grootmachten als Apple en Alphabet corrigeren hun resultaten nu voor valutaire tegenwind. China niet, want die willen een goedkope yuan. De opkomende markten niet, omdat zij meer willen ontvangen voor hun grondstoffen. De olieprijs stijgt weer en Europa is inmiddels sterk genoeg om op eigen benen te staan.
Het zou niet de eerste keer zijn in de geschiedenis. Zo kent de wereld inmiddels het Plaza-akkoord, waar in 1985 de economische grootmachten collectief besloten om de al te sterk gestegen dollar een halt toe te roepen. Twee jaar later werd met het Louvre-akkoord hetzelfde beoogd.
Spreiden en wisselgeld achter de hand houden
Bovenstaande geeft overigens eens te meer aan dat het voor beleggers verstandig is hun beleggingen te spreiden over diverse valuta. Niet alleen in euro’s of dollars, maar ook in Zwitserse franken, Zweedse kronen, Singapore dollars en wellicht meer in diverse valuta van opkomende markten. Wat je links verliest win je rechts dan wel weer terug. Alles op een enkele valuta zetten is te zwart-wit. Met een mogelijke Brexit op komst is het extra verstandig om wat wisselgeld achter de hand te houden en valutair te spreiden.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!