De kredietcrisis lijkt de financiële sector jaren grotendeels lam geslagen te hebben. De torenhoge boetes, strengere regelgeving, aangescherpte kredieteisen en het noodzakelijke werken aan het herstel van vertrouwen hebben ervoor gezorgd dat bankbestuurders vooral bezig waren intern de zaken op de rit te krijgen. Dat was en is uiteraard heel logisch. Het resultaat daarvan is echter dat er in de bankensector alleen nog banen bijkomen op de risk- en compliance-afdelingen. Veel andere bankemployees hebben het veld moeten ruimen en nieuw bloed, in de vorm van pas afgestudeerden, kan maar moeilijk aangetrokken en vastgehouden worden.
Inmiddels staan veel bankbalansen er beter voor dan voor de crisis, maar de verplichte risicomijdende houding lijkt de meerderheid van het bankwezen ervan weerhouden te hebben voldoende naar de toekomst te kijken. Terwijl veel banken met andere dingen bezig waren, hebben de ontwikkelaars van nieuwe technologieën echter niet stilgezeten.
Efficiëntie financiële sector
Bij buitenstaanders die hun vraagtekens stelden bij de betrouwbaarheid en efficiëntie van het bestaande financiële stelsel, borrelen meer dan genoeg ideeën op. In hun ogen is technologie, bij gebrek eraan in de sector, het meest simpele antwoord. Financial Technology, ook wel afgekort als FinTech, kan één van de reddingsboeien voor de traditionele banken zijn, al is daar wel durf en overtuiging voor nodig.
Een aantal Aziatische landen is er allang van overtuigd dat technologie het verschil maakt. Zij zien FinTech als een gouden kans om de lokale financiële (tech)sector internationaal op de kaart te zetten. In Singapore zijn er complete FinTech-campussen waar jonge mensen worden aangespoord om nieuwe ideeën voor de financiële sector te bedenken. Veel interessante startups komen dan nu ook uit Singapore.
In India is de overheid eveneens meer dan behulpzaam. Zo organiseert de Centrale Bank competities waarin startups met hun beste ideeën mogen komen om bijvoorbeeld de transactiekosten te verlagen, e-commerce te vergemakkelijken of fraude te voorkomen in de financiële wereld. De winnaars worden beloond met een zak geld om de uitrol van de startup te vergemakkelijken. In China is er voor miljarden geïnvesteerd in Lu.com (een leenplatform), JD Finance en Ant Financial.
Innovatie
Dat innovatie in de financiële sector wordt toegejuicht blijkt tevens uit de financiële successen van de startups. Volgens een berekening van CB Insights is er de afgelopen vijf jaar door durfkapitalisten ongeveer 24 miljard dollar geïnvesteerd in FinTech. In de Verenigde Staten alleen al stond de teller vorig jaar op meer dan 3 miljard dollar. Dit geld vloeide onder andere naar bedrijven als Tyro (contactloze pinterminals), Moneybox (online sparen en investeren), BlueVine en Fundbox (beide kredietverleners aan het MKB).
Hoewel heus niet iedere startup zal uitmonden in een doorslaand succes, nemen de investeringen wereldwijd fors toe. Niet alleen de tijd, maar ook de consumenten moeten rijp zijn voor alle financiële innovaties die ter beschikking komen. Volgens een rapport van KPMG werd er in het eerste kwartaal van dit jaar wereldwijd door durfkapitalisten ongeveer 4,9 miljard in financiële innovaties gestoken.
Ook in Nederland zijn er de afgelopen jaren steeds meer nieuwe financiële initiatieven ontstaan. Sommige met steun van een sterke en ervaren moeder, anderen geheel op zichzelf. Eén van de wellicht meest opvallende toetreders was Bunq: de eerste organisatie in tien jaar tijd die een Nederlandse bankvergunning kreeg. Een pinpas kan je bij deze online bank krijgen, maar de meeste betalingen lopen via de app, die overigens gratis worden uitgevoerd. Dit in tegenstelling tot pintransacties.
FinTech
In Groot-Brittannië stelde de overheid vorig jaar zomer een Londense investeerder aan om de FinTech-positie van het land te versterken. De afgelopen vijf jaar ging er in Londen meer dan 5,4 miljard dollar naar FinTech. De rest van Europa moest het, bij elkaar, met ongeveer een miljard minder doen. Misschien dat Jeroen Dijsselbloem zijn idee voor een Nederlandse FinTech-ambassadeur hier vandaan haalde?
Ondertussen klagen de eerste bedrijven dat de welwillendheid om te investeren in FinTech langzaam opdroogt. Wellicht is er sprake van een verlies aan enthousiasme door te weinig winsten, maar waarschijnlijk zijn investeerders iets terughoudender geworden door de recente volatiliteit op de beurs. Een typerend voorbeeld hiervan is misschien wel de vooral erg gehypte beursgang van LendingClub, eind 2014. Deze zag, na ruim een jaar op de beurs verhandeld te zijn, de helft van haar waarde ten tijde van de beursintroductie verloren gaan. Het transformeren van de financiële sector blijkt dan ook niet zonder slag of stoot te gaan.
Een paar maanden geleden startte de AFM een programma voor Innovatie en FinTech. De ontwikkelingen gaan volgens de AFM erg snel en zij dient hier qua regelgeving en regulering op juiste wijze mee om te gaan. Daar ben ik het met eens: om ongelukken te voorkomen zal tijdige regulering met een toenemend aantal van dit soort (relatief) kleine spelers absoluut zeer belangrijk zijn. Kijk maar naar het succes van BUX. Via deze app werd vorig jaar al voor 2,7 miljard euro verhandeld.
Feit is wel dat de oude garde van de financiële industrie eveneens mee moet doen. Hier en daar gebeurt dat ook zeker. Als banken echter blijven stilstaan en niet structureel veranderen, is de kans groot dat ze over tien of twintig jaar minder bestaansrecht hebben omdat ze door de nieuwe tech-bezems aan de kant zijn geveegd.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.