Vorige week viel in de kranten te lezen dat de grote pensioenfondsen hun financiële positie in het derde kwartaal stabiel wisten te houden, maar dat de kortingsgrens dichtbij is. Uit de gepubliceerde kwartaalrapportages blijkt dat de dekkingsgraden van het ABP, PME en PMT ongeveer 90% bedragen en die van PZFW 87%. Afhankelijk van de renteontwikkeling zou in het vierde kwartaal onderdekking kunnen ontstaan wat tot korting op de pensioenuitkeringen kan leiden.
De rente aan het begin van het derde kwartaal daalde als gevolg van de Brexit, maar de afgelopen weken lijkt het erop dat we (voorlopig) de bodem hebben gezien. Als gevolg van opmerkingen vanuit Frankfurt over een mogelijk begin richting het geleidelijk afbouwen van het opkoopprogramma, stegen de rentes lichtjes. Mocht de trend van een oplopende rente doorzetten, dan is het probleem van de mogelijk te lage dekkingsgraad snel weer opgelost.
Onzekerheid
Dat kan natuurlijk ook zo maar weer omslaan. Een verlenging van het opkoopprogramma door de ECB zit weliswaar in het vat, maar zal waarschijnlijk pas in december worden aangekondigd. Er is ook nog het 'hobbeltje' van het Italiaans referendum. Als dit mis gaat zullen de rentes ongetwijfeld fors dalen met alle problemen voor de pensioenfondsen van dien, want ook hun aandelenposities zullen dan waarschijnlijk in waarde dalen. Er blijft dus voldoende onzekerheid.
Het is echter ook een onzekerheid die we ons zelf opleggen. Die is ten eerste ontstaan door de keuze voor een rekenrente die de huidige rentestand weerspiegelt. Dat lijkt wellicht reëel, maar wie zegt dat deze rentestand over 10, 20 of 30 jaar nog steeds zo is?
Ondertussen bulken de pensioenfondsen van het geld, ze hebben er zelfs problemen mee, zo lijkt het wel, om alles renderend weg te zetten. Tegelijk zijn ze vreselijk 'arm' omdat er door de gehanteerde rekenrente in de (verre) toekomst mogelijk een dekkingsprobleem kan ontstaan. Door de lage rente waarmee gerekend wordt, moeten pensioenfondsen immers nog meer in kas houden om aan de toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen.
De rekening
Daarmee is direct duidelijk dat de huidige problematiek van de dekkingsgraden niet alleen het probleem is van iedereen die nu al met pensioen is. De rekening komt net zo goed, en misschien wel meer, op het bordje van de jongeren die door de vergrijzing op basis van het huidige systeem en de discussie over de houdbaarheid van de AOW, een nog moeilijkere pensioentoekomst tegemoet gaan.
Er gaan steeds meer geluiden op die pleiten voor iets minder rigiditeit ten aanzien van de rekenrente. Daarbij moet de aantekening worden gemaakt, dat iedereen er momenteel op achteruit gaat. Kijk maar naar alle spaarders die nog maar een zeer lage nominale rente ontvangen op hun spaarcentjes en meer vermogensbelasting moeten betalen dan dat er op hun rekening aan rente wordt bijgeschreven. Het is niet leuk, maar het is wel de wereld waarin wij nu leven.
Beleggingsrendement
Het mogelijke beleggingsrendement kan nog eens verder onder druk komen te staan, omdat we vanuit zowel de maatschappij als de toezichthouder, de pensioenfondsen steeds meer ethische beperkingen opleggen. Waarom mogen ze van 'ons' niet beleggen in fossiele brandstoffen (oliemajors), medicijnen/biotech, Monsanto en aanverwanten, en obligaties van Saoedi-Arabië?
Het lijkt mij verstandiger als we, misschien dan niet in de plaats daarvan, maar toch minstens net zo nauwgezet, ook eens kijken naar al het geld dat weglekt naar Amerikaanse zakenbanken. Deze maken, zoals in de TV-serie Zwarte Zwanen van de VPRO in beeld werd gebracht, op kosten van onze pensioenmiddelen fantastische winsten met twijfelachtige beleggingen. En dat voornamelijk voor de bonus van de handelaar. Dat lijkt me nu juist niet de bedoeling van ons zorgvuldig gespaarde geld.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!