Er is de afgelopen jaren een nieuw Amerika ontstaan: etnisch meer divers, stedelijker, hoger opgeleid en de blik naar de wereld gericht. Dat zijn de Verenigde Staten van Barack Obama. Het moest de basis vormen voor het presidentschap van Hillary Clinton. Maar het oude Amerika bestaat ook nog; vergeten, vergrijsd, angstig over de toekomst, boos op Washington. De Verenigde Staten zorgden de afgelopen week voor de grootste politieke sensatie in de naoorlogse Amerikaanse geschiedenis. Met daverende overmacht kozen zij Donald Trump tot president.
De verbijstering komt niet alleen hard aan in de Verenigde Staten, waar vrijwel niemand, ook de meeste Trump-getrouwen niet, rekende op een overwinning van de Republikeinse miljardair. De schok wordt ook in de rest van de wereld gevoeld. Als Trump woord houdt, wordt het vanaf januari America First. Dat betekent een drastisch andere Amerikaanse blik op de wereld, en een bekoelde relatie met westerse bondgenoten.
Globalisering
Sinds de opmars van Reagan en Thatcher op het wereldtoneel eind jaren 70 en begin jaren 80 globaliseerde de wereld. Deze periode wordt gekenmerkt door relatieve wereldvrede, het einde van de koude oorlog, een explosie van vrijhandel en in toenemende mate vrij verkeer van kapitaal, goederen en personen over de hele wereld. Het is een ontwikkeling die vooral de multinationale ondernemingen ten goede kwam. Maar, die globalisering loopt al enige tijd tegen zijn grenzen aan.
Behalve winnaars kent de globalisering ook verliezers; de arbeiders die hun banen zagen wegtrekken naar China en andere goedkope oorden. Maar ook de lager opgeleiden, vooral mannen, die hun banen overgenomen zagen worden door beter opgeleide vrouwen, de mensen van het platteland die zich steeds minder thuis voelen in een wereld gedomineerd door steeds verder groeiende steden met hun bijbehorende ‘vrije moraal’.
Verliezers trappen op de rem
Het zijn de verliezers die tevens steeds vaker op de rem trappen. Het begon afgelopen zomer in het Verenigd Koninkrijk door te kiezen voor een Brexit en zet zich nu door in de Verenigde Staten door volkomen onverwacht voor een politieke buitenstaander te kiezen. Trump heeft zich steeds tegen het establishment gericht en heeft daarmee de vergeten arbeidersklasse in staten als Michigan, Wisconsin en Pennsylvania weten te bereiken. Clinton heeft op haar beurt deze ontwikkeling niet of te weinig gezien.
Trump wist waar zijn electoraat zich bevond; bij de verliezers van de globalisering. Hij bezocht leeggelopen kolengebieden, de voormalige industriesteden en de vergrijzende plattelandsstreken. Hij appelleerde aan hun woede, argwaan en vreemdelingenhaat. Trump scoorde vooral goed op plekken waar eerder Bernie Sanders ook succesvol was.
Tijd kopen
Al in 2008, toen de financiële crisis uitbrak in de Verenigde Staten, werd er een politieke crisis verwacht. Die kwam niet omdat wereldwijd de centrale bankiers op grote schaal ingrepen met een ongekend ruim monetair beleid. Daarmee probeerden ze tijd te kopen voor de politici die zouden moeten hervormen en investeren in de infrastructuur. Die gehoopte hervormingen kwamen er echter niet of te weinig,
Na de Brexit en Trump volgt begin december een referendum in Italië (met een redelijk voorspelbare uitkomst) en volgend jaar verkiezingen in Frankrijk, Duitsland en Nederland. Overal gaat het om hetzelfde: de verliezers van de globalisering protesteren en trappen op de rem. De eerste reactie na de verkiezing van Trump is redelijk voorspelbaar. De centrale bank(en) zullen, indien nodig, de rust op de markten trachten te herstellen door monetaire maatregelen. Inmiddels loopt in de Verenigde Staten de lange rente en de inflatieverwachting snel op. Thanks to Joe Sixpack.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.