Bij Morningstar is het onderzoeken van beleggingsfondsen erop gericht om de meest kansrijke en kwalitatief beste fondsen te selecteren, die echt waarde toevoegen voor u als eindbelegger. Tijdens dat onderzoek stuiten onze fondsanalisten ook vaak op signalen die hen waarschuwen voor risico’s die het potentieel van een fonds verminderen. Dit zijn acht waarschuwingssignalen waarvoor de analisten van Morningstar de rode vlag zwaaien.
Bij Morningstar spenderen we veel tijd aan het onderzoeken van beleggingsfondsen. Voor de relevante beleggingscategorieën struinen de fondsanalisten het universum af op zoek naar actief beheerde beleggingsfondsen die beleggers helpen om goede resultaten te realiseren.
Op basis van kwantitatief onderzoek in onze uitgebreide database in combinatie met kwalitatief onderzoek op basis van gesprekken met de fondsbeheerder en andere betrokkenen bij het beheer van het fonds, komen de analisten tot een oordeel over de kwaliteit van een fonds.
Vijf pijlers
Hierbij analyseren we een fonds volgens het welbekende raamwerk, dat bestaat uit de vijf pijlers people, process, parent, performance en price. Ons doel is uiteindelijk om fondsen te vinden waarvan wij overtuigd zijn dat ze de potentie hebben om over een volledige marktcyclus in staat zijn om outperformance te genereren na kosten en gecorrigeerd voor risico ten opzichte van het gemiddelde fonds in zijn categorie en/of een passende benchmark.
Tijdens ons werk stuiten we ook vaak op signalen die ons waarschuwen voor risico’s die het potentieel van een fonds verminderen. Een aantal van deze signalen bespreken we in dit artikel graag met u.
1. Hoge of oplopende kosten
De kosten die een fonds in rekening brengt gaan direct ten laste van het rendement. De benchmark die een fonds wil verslaan rekent geen kosten, dus des te hoger de kosten, des te groter het gat dat de fondsbeheerder eerst moet goedmaken voordat hij een positief resultaat kan overleggen. Hoge kosten zijn daarom een waarschuwingssignaal omdat bij hogere kosten de kans op succes afneemt.
2. Hoge omloopsnelheid
Een fonds waarin aandelen vaak of snel worden aan- en verkocht roept vraagtekens op. Soms kan er voor dat handelen een goede reden zijn, bijvoorbeeld bij een overnamebod. Wanneer dit echter structureel is, dan kun je je afvragen in hoeverre er nog belegd wordt of dat het meer speculatie is op korte termijn. Daarnaast is het handelen in effecten niet gratis, dus lopen de transactiekosten die het fonds maakt verder op. Transactiekosten vormen geen onderdeel van de lopende kosten, dus veel handelen betekent extra kosten.
3. Stijlbreuk
Een fondsbeheerder belegt zijn fonds volgens een vaste beleggingsfilosofie en voert die uit middels een gedisciplineerd en goed gestructureerd beleggingsproces. Een fondsbeheerder heeft dus zijn eigen stijl van beleggen. Hij houdt daar structureel aan vast, of het nu tegen hem werkt of niet. Dat is soms heel lastig, omdat langdurige tegenwind als gevolg van het consistent volgen van de strategie tot twijfel kan leiden en een fondsbeheerder kan bewegen om – wellicht tijdelijk – af te stappen van het beproefde concept. Dat is vaak een slecht idee.
Beleggingsstijlen zijn soms in de mode en in andere perioden totaal niet. Het wisselen van de ene naar de andere stijl is lastig en brengt ook weer de kunde van het juist timen met zich mee. Een kunst die weinig beleggers structureel goed beheersen. Daarnaast kan het zo zijn dat een fondsbeheerder zich buiten zijn expertisegebied begeeft door over te stappen op een andere strategie. Dat is uiteraard een rode vlag.
4. Te veel posities
Diversificatie is de enige free lunch op de beurs, maar te veel spreiding in een portefeuille roept ook vraagtekens op. Een fondsbeheerder heeft vaak maar een paar echt goede ideeën waarin hij veel vertrouwen heeft, terwijl er ook weleens namen in zitten die of minder goed passen of waarbij de beleggingscase minder sterk is.
Te veel posities aanhouden zorgt er ook voor dat een fondsbeheerder veel bedrijven en industrieën moet monitoren. Een schier onmogelijke taak, ongeacht of er steun is van een breder team.
5. Te weinig posities
Beleggen met overtuiging en echt afwijken van de benchmark, dat is de definitie van actief beheer. Echter, een portefeuille moet wel in balans zijn en door een te grote concentratie kunnen er ook weer risico’s in de portefeuille ontstaan.
Het bijvoorbeeld volledig negeren van sectoren en het sterk inzetten op een aantal andere sectoren geeft het fonds een heel specifiek karakter. Daarnaast kunnen individuele posities zo groot worden dat ze zeer dominant worden in een portefeuille. Als er dan slecht nieuws komt dan is het moeilijk voor de overige aandelen om hier tegenwicht aan te bieden. Met andere woorden, de free lunch is in het geding.
6. Toenemend aantal posities
Een portefeuille waarin het aantal posities oploopt, vraagt extra aandacht van beleggers. Het is dan verstandig om na te gaan of de stijging in het aantal posities verband houdt met een toename in het beheerd vermogen. Wanneer dit zo is, dan bestaat de kans dat een fonds door zijn grotere omvang gedwongen is om meer posities in te nemen dan in het verleden.
Dit kan ook gepaard gaan met een beweging naar aandelen met een grotere marktkapitalisatie, waarmee het karakter van het fonds ook verandert. Een fondshuis dat de belangen van bestaande beleggers laat prevaleren boven het eigen belang van de hogere inkomsten uit meer vermogen, zet tijdig een rem op de groei van het fonds en gaat indien nodig over tot sluiting.
7. Liquiditeit
Een fonds dat te veel vermogen onder beheer heeft, loopt een liquiditeitsrisico. Meer vermogen kan betekenen dat een fonds een te grote aandeelhouder wordt in een bedrijf. Het heeft dan weliswaar veel zeggenschap, maar het kan ook minder makkelijk van zijn posities af zonder daarbij de markt te verstoren en dus de positie tegen een goede prijs van de hand te doen.
8. Personeelsverloop
Een belangrijke pilaar voor een beleggingsfonds is de fondsmanager en zijn ondersteunende team. De fondsbeheerder is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van de strategie en maakt dus de aan- en verkoopbesluiten.
Het vertrek van een fondsbeheerder, of verhoogd verloop in zijn ondersteunende team, vormen een risico voor beleggers. Hoe groot dat risico is, hangt onder meer af van de kwaliteit van de opvolging en of er iets aan het beleggingsproces en daarmee het karakter van het beleggingsfonds gaat veranderen. Waakzaamheid is bij een dergelijke situatie dus vereist.
Jeffrey Schumacher,
is fondsanalist en Manager Research team bij Morningstar Benelux.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!