In de wereldwijde economie begint zich steeds meer een verlies-verlies dynamiek te ontwikkelen. Hoe langer we wachten om het systeem te veranderen, hoe minder kans van slagen het heeft. Daarvoor waarschuwt Mohamed El-Erian, economisch hoofdadviseur bij Allianz, in een commentaar.
Volgende maand komen ministers van Financiën en beleidsmakers van centrale banken uit 180 landen samen in Washington, voor de bijeenkomsten van het IMF en de Wereldbank. Voor El-Erian aanleiding om op de huidige economische orde in te gaan.
"De wereldwijde economische orde staat steeds verder onder druk en de beleidsmakers slagen er maar niet in om een inclusieve economie te bereiken. Als we niet van richting van veranderen, leven we straks in een wereld met een economische wanorde.”
Vrijhandel en onbegrensde kapitaalstromen
De economische orde van nu, waar de VS de leiding heeft, wordt ondersteund door verschillende multilaterale organisaties, waaronder het IMF en de Wereldbank, zo schrijft El-Erian. “Deze consensus is ontstaan in een tijd waarin win-winsituaties tussen landen, vrijhandel, bijna onbegrensde kapitaalstromen en de vrije markt gepromoot werden. Dit stond in sterk contrast met wat er gebeurde achter het IJzeren Gordijn en in China in de eerste helft van de naoorlogse periode.”
“Verschillende decennia heeft dit systeem goed gewerkt en bracht het economische voorspoed en relatieve financiële stabiliteit. Daarna deden verschillende financiële crises het systeem op zijn grondvesten schudden, waarbij die van 2008 de heftigste was sinds de crisis van de jaren dertig.”
Deze crisis kwam echter niet uit de lucht vallen, zo merkt de econoom op. “Het duurde veel te lang voordat multilaterale organisaties in de gaten hadden welke invloed de financiële sector op de reële economie had, en er werd ook geen ruimte gemaakt voor opkomende landen. Nationaliteit is nog altijd leidend bij het benoemen van leiders van deze grote organisaties, waardoor topposities gereserveerd blijven voor Europese en Amerikaanse burgers.”
Buitengesloten en vergeten
Dit alles heeft grote gevolgen. “De balans tussen winnaars en verliezers wordt extremer, en steeds moeilijker te managen. Niet alleen economisch, maar ook politiek en sociaal. Te veel mensen voelen zich buitengesloten, vergeten en onteigend. Zij zijn boos op de leiders en instituties die dit hebben laten gebeuren. De druk op de binnenlandse politiek verhoogt en landen keren zich naar binnen."
Concrete voorbeelden hiervan zijn het terugtrekken van de VS uit het Trans-Pacific Partnership of wel het TTP-handelsverdrag en het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU, zo legt de expert uit.
Geen dirigent meer
Vooral dat Amerika zich meer naar binnen keert heeft grote invloed. Het laat de wereld namelijk achter zonder dirigent. Er is geen land of groep landen dat het dirigentstokje overneemt. China creëert zo haar eigen netwerken, bijvoorbeeld met de oprichting van de Asian Infrastructure Invesment Bank en het initiatief tot de ‘Nieuwe Zijderoute’, waarbij met behulp van flinke investeringen in infrastructuur verbindingen worden gelegd met West-Azië, Europa en Afrika.
Deze ontwikkelingen doen de spanningen stijgen en als de trend doorzet, wordt de economische situatie in de wereld steeds onstabieler, wat uiteindelijk tot een economische wanorde kan leiden.
"Dit soort problemen is niet nieuw. Maar keer op keer falen beleidsmakers er iets aan te doen. Dit jaar zal het niet anders zijn. In plaats van te discussiëren over concrete stappen om deze mars richting economische wanorde te keren, zullen de beleidsmakers waarschijnlijk verheugd zijn over de wereldwijde economische opleving, en zullen ze de leden aansporen belemmeringen weg te halen die snelle, meer duurzame en meer inclusieve groei in de weg staan."
Niet genoeg
"Maar hoewel begrijpelijk, dat is niet genoeg. De aanstaande bijeenkomsten bieden een kans om te discussiëren over hoe we deze verlies-verlies dynamiek moeten aanpakken. Hoe langer we ermee wachten, hoe kleiner de kans is dat het slaagt en groter de kans op economische wanorde is."
Lees meer: Beleggers zien wereldpolitiek en groei als grootste risico's
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!