De hoeveelheid onderzoek die een fondsbelegger kan en zou moeten doen voordat hij een keuze voor een fonds maakt, is aanzienlijk. Voor de duurzame belegger komt daar nog wat extra werk bij en met een hogere moeilijkheidsgraad, want de beschikbaarheid van onafhankelijke informatie om de mate van duurzaamheid van een fonds te kunnen beoordelen, is beperkt.
Belegger, doe je huiswerk
Fondsbeleggers moeten hun huiswerk doen. We kunnen het niet vaak genoeg zeggen en schrijven. Wie is de beheerder, wat is zijn ervaring, hoe beheert hij het fonds, is de aanpak consistent (geweest), hoe is het trackrecord en sluit dat aan bij wat we mogen verwachten op basis van de betreffende beheerder en zijn proces en hoe hoog zijn de kosten? En het aantal vragen waar we antwoord op willen, eindigt hier niet.
Voor beleggers die duurzaamheid een plek willen geven in hun portefeuille, komt daar nog een aantal vragen bij. Ter illustratie vergelijk ik drie wereldwijde aandelenfondsen die bij menig duurzaam belegger in de portefeuille zullen zitten: ASN Duurzaam Aandelenfonds, NN Duurzaam Aandelen Fonds en Triodos Sustainable Equity.
Alledrie de fondsen beleggen wereldwijd in aandelen en daarbij spelen duurzaamheidscriteria een rol. ASN belegt in ondernemingen die voldoen aan de strikte duurzaamheidscriteria, bij NN moeten ondernemingen in hoge mate voldoen aan de criteria die worden gesteld aan ondernemingen die 'de beste in hun klasse' zijn en Triodos heeft een voorkeur voor ondernemingen die een sterke financiële positie combineren met goede prestaties op sociaal en milieugebied.
Sectorverdeling
Een eerste indicatie van wat dat betekent voor de portefeuille en of dit voldoet aan de duurzame waarden die een belegger voor zichzelf stelt, vinden we nog relatief eenvoudig in de sectorverdeling van de portefeuille. We vergelijken de drie portefeuilles niet alleen met elkaar, maar ook met de brede wereldwijde aandelenindex, de MSCI World index.
ASN blijkt op sectorniveau het meest afwijkend te beleggen. Het fonds heeft geen posities in energie en financiële dienstverlening. Triodos gaat daar deels in mee en heeft ook geen beleggingen in energie, maar wel een geringe positie in financiële waarden. Beide fondsen delen de voorkeur voor ondernemingen in de cyclische consumentengoederen en healthcare sectoren. NN heeft ook overweging in die laatste sector, maar is over het algemeen veel meer conform de sectorverdeling van de MSCI World index belegd en belegt zodoende in de sector energie en financiële dienstverlening.
Hoewel dit enig inzicht biedt voor duurzame beleggers, en er bijvoorbeeld ook andere allocatie screens (zoals over regio’s en marktkapitalisaties) gebruikt kunnen worden, zal dit uiteindelijk nog geen bevredigend antwoord opleveren over de mate van duurzaamheid.
Sustainability Rating
Op basis van de Morningstar Sustainability Rating kunnen beleggers wel een beoordeling maken van de mate van duurzaamheid van de meest actuele portefeuille. De Morningstar Sustainability Rating scoort een fonds op basis van de duurzaamheidsscores op E, S en G van Sustainalytics en aggregeert deze op portefeuilleniveau op basis van de portefeuillegewichten voor het betreffende bedrijf.
Op de ESG-score wordt vervolgens nog een score voor blootstelling aan controverses in mindering gebracht. Op basis van de verkregen score worden fondsen binnen hun Morningstar-categorie gerangschikt en ontvangen zij Globes: 5 voor de 10% meest duurzame fondsen, 4 voor 22,5% van de daaropvolgende fondsen, 3 Globes voor de middenmoot van 35% van het aantal fondsen en vervolgens 2 Globes voor de volgende 22,5% en tot slot 1 Globe voor de 10% minst duurzame fondsen.
Zowel ASN als Triodos ontvangen 5 Globes, oftewel de hoogst haalbare rating, binnen hun categorie. Terwijl NN opvallend genoeg blijft steken op slechts 2 Globes. Naast de uiteindelijke rating, kunnen ook de scores voor de drie onderliggende pijlers worden bekeken. Dan blijkt dat ASN op iedere pijler hoger scoort dan Triodos, terwijl beide fondsen ruimschoots hoger scoren in vergelijking met de MSCI World index.
Dit is niet het geval voor NN, waar de scores zelfs lager liggen dan de index. Hoewel de factsheet van het fonds aangeeft dat het kiest voor bedrijven die de beste in hun klasse zijn, zien we in de praktijk dat de beheerders ook veelvuldig kiezen voor bedrijven die juist nog niet goed scoren op duurzaamheid, maar waar zij een trend van verbetering zien. Zij zijn namelijk van mening dat die verbetering, met name op het gebied van governance, een bron van rendement kan vormen. Hoewel dit een legitieme beleggingsstrategie kan zijn, zal een duurzame belegger zich hier wel comfortabel bij moeten voelen.
Controversiële activiteiten
Nog wat dieper gravend komen we op de vraag of een fonds belegt in bedrijven die blootstelling hebben aan bepaalde controversiële activiteiten. Sinds kort heeft Morningstar gegevens van Sustainalytics beschikbaar over de blootstelling van bedrijven op het gebied van vijftien verschillende product involvement types. Dit kunnen bedrijven zijn die direct betrokken zijn bij dergelijke activiteiten, bijvoorbeeld een producent van sigaretten, of indirect, zoals toeleveranciers aan de tabaksindustrie of verkopers van sigaretten.
Sin stocks
Gebruikmakend van deze gegevens, blijkt dat de blootstelling aan de traditionele sin stocks, oftewel bedrijven met activiteiten op het gebied van alcohol, gokken of tabak, voor NN volledig afwezig is. ASN en Triodos hebben daarentegen een hogere blootstelling aan alcohol, dan de MSCI World index. Bovendien heeft ASN ook blootstelling aan de tabaksindustrie, al is deze lager dan voor de index.
Op het gebied van controversiële wapens en handvuurwapens, hebben de drie fondsen een duidelijke lijn: geen blootstelling. Ook op het gebied van nucleaire energie is dat het geval. Anders is dat het geval voor thermal coal, oftewel steenkool, onder andere gebruikt door energiemaatschappijen om elektriciteit op te wekken. Hier treffen we een blootstelling aan voor NN, terwijl ASN en Triodos geen enkele blootstelling hebben.
Ronald van Genderen, CFA
is fondsanalist bij Morningstar Benelux
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!