Het jaar 2017 was een bewogen jaar voor veel obligatiebeleggers met uiteenlopende rendementen. Het loonde voor beleggers om het valutarisico af te dekken naar de euro, want de dollar daalde zodanig dat bescherming van rendement nodig was. Dat was een van de lessen van 2017: beleggers moeten zich bewust zijn van de valutarisico's die zij lopen in hun portefeuille en van de noodzaak tot diversificatie. Valutabewegingen laten zich nu eenmaal moeilijk voorspellen.
Ondanks de door velen voorspelde stijgende rente is 2017 over het algemeen een redelijk obligatiejaar geweest voor beleggers, zij het met de nodige mitsen en maren. De 10-jaars rente van Duitsland steeg inderdaad door de aanhoudende economische groei en door toenemende berichten over de naderende afbouw van de stimuleringsprogramma's van de Europese Centrale Bank.
De belegger die zijn heil binnen Europa zocht met blootstelling naar bedrijven, deed het over het algemeen goed. Dit geldt ook voor degene die ging voor obligaties uit opkomende landen (emerging market debt) en wereldwijde high yield obligaties, mits er tegelijkertijd voor werd gekozen om het valutarisico af te dekken naar de euro.
Hoewel wereldwijde bedrijfsobligaties (investment grade en high yield) en obligaties en valuta uit opkomende landen het tij mee hadden, speelde de zwakke dollar veel beleggers in deze categorieën parten. Zo daalde de dollar in waarde ten opzichte van de euro van EUR/USD 1,05 (voor één euro ontving u 1,05 dollar) per eind 2016 naar EUR/USD 1,20 per eind 2017. Dit was slecht nieuws voor beleggers uit de eurozone die belegd waren in obligatiefondsen die (deels) buiten de eurozone belegden. Het rendement dat in Amerikaanse dollars werd gegenereerd verdween, omgerekend naar euro's, vaak als sneeuw voor de zon door de waardedaling van de dollar.
Obligaties Wereldwijd Emerging Markets
Dat blijkt heel duidelijk als we de categorie Obligaties Wereldwijd Emerging Markets nader bekijken. De categorie Obligaties Wereldwijd Emerging Markets, zonder valuta hedge, behaalde een negatief rendement van -2,42%. De fondsen in deze categorieën beleggen voor een groot deel in obligaties uit opkomende landen uitgegeven in Amerikaanse dollars, waardoor beleggers een valutarisico lopen.
Maar de categorie Obligaties Wereldwijd Emerging Markets - EUR gericht, dus de gehedge variant, was met een rendement van 7,16%, berekend in euro's, één van de best presterende obligatiecategorieën. Deze Morningstar categorie bestaat voornamelijk uit emerging market debt-fondsen waarbij het valutarisico gehedged is naar de euro.
Binnen deze gehedgde categorie presteerden vooral gemengde fondsen (die ook in lokale valuta beleggen) erg goed. Deze fondsen wisten te profiteren van de sterke rendementen voor obligaties uit opkomende landen in lokale valuta. Maar ook het NN (L) Emerging Markets Debt (Hard Currency) met een Bronze Morningstar Analyst Rating sprong er in positieve zin uit. Met een rendement van 9,02% presteerde het fonds beter dan het categoriegemiddelde en zijn index mede dankzij overwegingen in Oekraïne en Argentinië. Het fonds wordt sinds maart 2013 beheerd door Marco Ruijer. Eind 2017 werd het fonds nog geupgrade door Morningstar naar Bronze.
Het verschil in rendement tussen de wel en de niet gehedgde variant van deze categorie maakt duidelijk hoe belangrijk het afdekken van valutarisico is.
Emerging markets een goede keuze
Naast emerging market debt bleken Europese high yield obligaties ook een goede keuze te zijn geweest. Het effectieve rendement op Europees high yield daalde naar historisch lage niveaus en dat leverde beleggers in de categorie Obligaties EUR High Yield een winst op van 6,08%. De aanhoudende economische groei en de dalende default rates hadden ook een positieve invloed op wereldwijde high yield obligatiefondsen, tenminste als beleggers het valutarisico hadden afgedekt naar de euro.
De Morningstar categorie Obligaties Wereldwijd High Yield - EUR Hedged behaalde een rendement van 4,64%. Daartegenover staat een verlies van -5,78% voor de categorie zonder valuta hedge.
Hieruit blijkt nog eens heel duidelijk de impact van de zwakke dollar voor beleggers uit de eurozone. Wereldwijde high yield fondsen bestaan namelijk voor 60% tot 70% uit Amerikaanse high yield obligaties die uitgegeven worden in dollars. Ook hier loopt de belegger dus een aanzienlijk valutarisico.
Een van de uitschieters in de Obligaties Wereldwijd High Yield - EUR Hedged categorie was Robeco High Yield Bonds. Met een rendement van 6,08% wist dit fonds 86% van zijn categoriegenoten achter zich te laten. Deze strategie kent een prudente aanpak die bewezen succesvol is. Samen met het lange en consistente trackrecord en de ervaring van de fondsbeheerders Sander Bus en Roeland Moraal was dit eind 2017 reden om de Morningstar Analyst Rating te verhogen van Silver naar Gold.
Nipt verlies voor Obligaties EUR Overheid
Door de licht stijgende rente op Duitse staatsobligaties boekte de categorie Obligaties EUR Overheid een nipt verlies van 0,27%. Ook obligatiecategorieën gericht op de Verenigde Staten belandden overwegend in het rood door de zwakke dollar. Door binnenlandse politieke en economische spanningen trokken Turkse obligaties echter aan het kortste eind met een verlies van -11,25%.
Valutabewegingen laten zich moeilijk voorspellen. Economische en geopolitieke ontwikkelingen kunnen zeker op korte termijn voor verrassingen zorgen. Er is dan ook geen eenduidig antwoord op de vraag of beleggers er verstandig aan doen om hun valutarisico nu wel of niet af te dekken. Wees u in ieder geval bewust van de valutablootstellingen in uw portefeuille en zorg voor voldoende diversificatie.
Niels Faassen
is fondsanalist bij Morningstar Benelux
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!