Recent pompte de centrale bank van China (de PBOC) op grote schaal nieuw geld in de economie. Deze omvangrijke geldinjectie wijst op een koerswijziging in het Chinese monetaire beleid. Daarmee lijkt Beijing het vorig jaar ingezette beleid van schuldafbouw de rug toe te keren. Waarom hebben de Chinese autoriteiten besloten om dat voorzichtige beleid te verlaten en het monetaire gaspedaal stevig in te drukken?
Enorme schuldopbouw
Het ruime stimuleringsbeleid om de gevolgen van de kredietcrisis te bestrijden had immers geleid tot een enorme hoeveelheid van schulden bij burgers, bedrijven en lokale overheden. De vastgoedmarkt was compleet ontregeld en zombie-bedrijven werden met goedkoop staatsgeld overeind gehouden. Deze schuldenlast is China's grootste economische zwakte geworden.
De verhouding bruto schuld ten opzichte van het BNP is inmiddels opgelopen van 171% ten tijde van de crisis tot 299% nu (volgens cijfers van het IFF). Voor een opkomende economie zijn dat uitzonderlijk forse cijfers.
Geen enkele sector is wereldwijd zo met schulden beladen als het Chinese bedrijfsleven. Kleine en middelgrote banken zijn het afgelopen decennium in omvang verdubbeld terwijl hun financiering op zijn zachtst gezegd niet altijd even solide is. Daarnaast bestaat er in China nog een wijdvertakt schaduwbanksysteem.
Nieuwe zijderoute
Een schuldencrisis in China zou niet alleen voor het land zelf, maar ook voor de rest van de wereld grote gevolgen hebben. China is immers 's werelds tweede economie. Ten eerste zou een golf van faillissementen een enorme impact hebben.
Ten tweede zou een groeivertraging als gevolg van deze schuldenlast er wereldwijd behoorlijk in kunnen hakken. Denk alleen maar aan de ontwikkeling van de veelbesproken nieuwe zijderoute. Bij dit grootschalige infrastructurele project zijn 78 verschillende landen betrokken. Dat zijn voornamelijk opkomende economieën die het door een uitbrekende handelsoorlog en een oplopende dollar toch al niet eenvoudig hebben.
Maar ook de Chinese financiële sector heeft de laatste jaren fors meer dollarschuld op zich genomen. Was dat in 2010 nog 110 miljard dollar, inmiddels is dat opgelopen tot 785 miljard dollar.
Daling koperprijs
Het was dan ook niet zo vreemd dat de Chinese autoriteiten bezig waren de teugels aan te trekken. Dat was tot voor kort het officiële beleid. Om de afkoelende economie van nieuwe impulsen te voorzien en enige marktonrust in te dammen hebben de autoriteiten echter besloten hun koers te verleggen. Zo groeit de Chinese economie volgens de officiële cijfers nog met 6,7%, maar dat is minder dan tijdens de uitbundige jaren.
De industriële productie loopt terug, net als de investeringen, en was in jaren niet zo laag. De enorme duik van de koperprijs de afgelopen maanden spreekt boekdelen. China is tenslotte 's werelds grootste afnemer van koper.
Daar komt sinds dit voorjaar het conflict met de Verenigde Staten bij. Tussen beide economische grootmachten is een handelsoorlog losgebarsten. Waren het aanvankelijk nog importheffingen op Chinees staal, later werden steeds meer Chinese goederen getroffen door strafheffingen van Trump. De Amerikaanse president heeft zelfs gedreigd de hele Chinese export naar de Verenigde Staten ter waarde van 500 miljard dollar te belasten.
Als gevolg van de economische groeivertraging en het uitgebroken handelsconflict zijn de Chinese beurzen dit jaar zo'n 20% in waarde gedaald. Ook de Chinese valuta, de renminbi, verloor sinds april zo'n 9% aan waarde ten opzichte van de dollar.
TLTRO on steroids
Redenen in overvloed dus voor een draai in het beleid van de Chinese autoriteiten. Zo besloot de centrale bank vorige maand de rentestap van de Federal Reserve niet te volgen met een eigen renteverhoging; een eerste breuk met het eerdere beleid.
Vervolgens werden tot twee keer toe de reserve-vereisten voor commerciële banken verlaagd, zodat deze meer ruimte hebben om kredieten te verstrekken. Tenslotte hebben de kredietverleners van de Chinese toezichthouder de opdracht gekregen de leenkosten voor vooral de kleinere bedrijven te verlagen. Deskundigen noemden dit ook wel TLTRO on steroids, verwijzend naar eerder beleid van de ECB om de kredietcrisis te bestrijden.
Chinese banken ontvingen daarnaast uitdrukkelijk de opdracht om bedrijfsobligaties op te kopen om zo de onrust in de hoogrentende obligatiesector te dempen.
Nu pompt de centrale bank ruim 500 miljard renminbi (63,3 miljard euro) in de economie in de vorm van eenjarige leningen aan de banken. Met deze beleidswijziging tracht China zich te ontworstelen aan een duivels dilemma. Men loopt immers het risico de schuldenzeepbel verder op te blazen, met alle gevolgen van dien.
Daarnaast zijn de welgestelde Chinezen niet blij met de verdere verzwakking van de renminbi. Beijing riskeert een herhaling van de kapitaalvlucht uit de jaren 2015 en 2016. Om de toenmalige uitstroom van kapitaal te stoppen diende de Chinese centrale bank ruim 1.000 miljard van zijn reserves aan te wenden. Pas na de introductie van strikte kapitaalcontroles droogde de stroom op.
Dat lijkt niet voor herhaling vatbaar. Het is de reden waarom de monetaire autoriteiten terughoudend zullen zijn met het inzetten van de valuta als wapen tegen de Amerikaanse acties. Desondanks is de renminbi de afgelopen maanden dus wel met 9% gedaald ten opzichte van de dollar. Bewust of niet, daarmee worden de handelsmaatregelen van Trump grotendeels tenietgedaan.
Gevolgen voor de beurzen?
Het mag duidelijk zijn dat de uitkomst van deze ontwikkelingen de rest van de wereld en de beurzen niet onberoerd laat. Denk maar terug aan de gebeurtenissen van begin 2016 toen de aandelenbeurzen wereldwijd fors onderuitgingen. De AEX zakte toen naar een bodem van 382 punten.
Inmiddels zijn we 50% koersstijging verder en zijn de meeste herinneringen behoorlijk vervaagd. Maar een gewaarschuwd mens telt voor twee.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!