De meeste beleggers zijn wel bekend met opkomende markten, die de kans bieden op hogere beloningen in ruil voor meer risico. Maar hoe zit het met de zogeheten frontiermarkten, ofwel grensmarkten, de 'kleine' broertjes van de opkomende markten?
Grensmarkten zijn landen zoals Sri Lanka, Kazachstan en Nigeria, waar beurzen en valutamarkten te klein of te onderontwikkeld zijn om te worden geclassificeerd als opkomende markten.
Hoewel frontiermarkten wat exotisch kunnen aandoen, kunnen ze ook - dat lijkt tegenstrijdig - een veilige haven vormen als de markten volatiel zijn. Bloomberg geeft een overzicht van wat grensmarkten zijn en waarom ze interessant kunnen zijn voor beleggers.
1. Wat zijn frontiermarkten?
In de investeringshiërarchie vormen ze de onderste trede van drie. Aan de bovenkant zijn ontwikkelde markten zoals de VS en het Verenigd Koninkrijk en in het midden bevinden zich de opkomende markten zoals China en Rusland.
Het label is niet zozeer een oordeel over de welvaart of het ontwikkelingsstadium van een land, als wel over zijn markten. Afhankelijk van wie je het vraagt, zijn er ongeveer 30 grensmarkten, voornamelijk in het Midden-Oosten, Zuid-Azië, Afrika en Oost-Europa.
2. Hoe worden ze bepaald?
Volgens indexsamensteller MSCI moeten grensmarkten voldoen aan een aantal subjectieve criteria, waaronder 'tenminste enige' openheid voor buitenlands eigendom en 'ten minste gedeeltelijk' vrije kapitaalstromen. Objectieve vereisten zijn onder andere ten minste twee bedrijven met een waarde van elk ongeveer 800 miljoen dollar.
3. Hoe verschillen ze van opkomende markten?
Alles is op een kleinere schaal. Grensmarkten hebben momenteel een gecombineerde marktwaarde van 715 miljard dollar, terwijl aandelen uit opkomende markten 20 biljoen dollar waard zijn. De handelsvolumes zijn relatief gering, evenals het aantal beursgenoteerde bedrijven.
Zo telt Vietnam meer dan 1500 beursgenoteerde bedrijven, Burkina Faso heeft er slechts drie en Benin één. Buitenlandse participatie is vaak veel lager dan in opkomende markten en er zijn strengere beperkingen aan wie aandelen kan bezitten.
4. Wie investeert erin en waarom?
Vooral lokale en staatsbeleggers. Buiten de VS zijn het vooral actieve fondsen die meedoen; ETF's en andere passieve investeringen maken ongeveer 10% uit van de geschatte buitenlandse geldstromen.
Een van de interessantste dingen voor beleggers is om een relatief onontgonnen markt te betreden. Dat kan leiden tot buitengewone groei als een economie bloeit en de financiële infrastructuur zich ontwikkelt.
De belangrijkste aandelenindex van Pakistan bijvoorbeeld steeg in de acht jaar tot eind 2016, toen het land werd gepromoveerd tot opkomende markt, jaarlijks met meer dan 25% in dollars.
5. Hoe hebben ze gepresteerd?
Sommige markten hebben langetermijnbeleggers beloond. De referentie-index van Vietnam steeg met een jaargemiddelde van 9,8% in lokale valuta in het decennium tot en met 2018 - inclusief een rally van 48% in 2017 en een daling van 27% in 2011. Dat onderstreept het eigenzinnige karakter van grensmarkten en hun verhoogde gevoeligheid voor lokale invloeden.
De belangrijkste aandelenindex van Sri Lanka daalde met 10% toen een politieke crisis in oktober werd gevolgd door dodelijke terroristische aanslagen in april.
Het beeld van de grensmarkten in het algemeen is niet bijzonder rooskleurig. Frontiermarkten bleven de laatste vier kalenderjaren achter bij de opkomende markten, maar deden het in het afgelopen jaar beter.
6. Kunnen ze veilige havens zijn?
Grensmarkten zijn minder kwetsbaar voor externe schokken en kunnen dus een veilige plek zijn om marktturbulentie uit te zitten. Ze bewegen minder mee met de rest van de wereldmarkten vanwege hun beperkte financiële banden, en omdat ze ver uit elkaar liggen is er ook weinig correlatie onderling.
Dus individuele grensmarkten kunnen wel periodes van hoge volatiliteit doormaken, maar de slechte correlatie zorgt ervoor dat een mandje frontieraandelen redelijk stabiel blijft.
Wel is het zo dat grensmarkten net als opkomende markten waarschijnlijk de dupe worden van elke wereldwijde sell-off. Beide klassen verloren tijdens de crisis in 2008 ongeveer 50% van hun waarde. Grensmarkten zijn een riskante beleggingscategorie waar beleggingen onverkoopbaar kunnen raken wegens wanbetaling, instortende munten of kapitaalcontroles. En sommige markten kennen het risico van hyperinflatie.
7. Is de status van opkomende markt de droom van elke grensmarkt?
Niet noodzakelijk. Een upgrade naar 'opkomende markt' kan meer buitenlandse investeringen aantrekken en helpen de financiële sector van een land open te stellen. Aan de andere kant kunnen grensmarkten die ooit een grote vis in een kleine vijver waren, verloren raken in de oceaan van de opkomende markten.
De Pakistaanse markt slaagde er bijvoorbeeld niet in echt meer geld aan te trekken na zijn promotie tot opkomende markt in 2017 en werd geconfronteerd met de ergste buitenlandse uitverkoop sinds de financiële crisis van 2008.
8. Zijn grensmarkten aan het verdwijnen?
Het aantal grensmarkten krimpt naarmate meer landen opklimmen naar de categorie opkomende markten. In de afgelopen vijf jaar hebben enkele reuzen onder de grensmarkten, waaronder Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten, Pakistan en vanaf 28 mei Argentinië de groep verlaten. Koeweit, dat goed is voor een kwart van de MSCI Frontier Markets-index, kan in juni ook promoveren naar de categorie opkomende markten.
Deze zwaargewichten onder de grensmarkten zijn vervangen door kleinere markten die het verlies aan marktwaarde niet kunnen compenseren. De categorie heeft een groot deel van zijn omvang verloren, maar de kleinste landen profiteren omdat fondsen gedwongen worden hun allocaties te diversifiëren.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!