De kredietverlening van China aan andere landen wordt vaak met geheimzinnigheid omgeven. Door dit gebrek aan transparantie zijn de uitgeleende bedragen waarschijnlijk veel hoger dan de officiële cijfers van Peking weergeven, wat resulteert in verborgen schulden.
Deze ondoorzichtige opbouw van schulden kan volgens experts een risico vormen voor de wereldeconomie, meldt CNBC.
De ondoorzichtige situatie kan van belang zijn voor beleggers die overwegen om obligaties van die landen te kopen en voor het Internationaal Monetair Fonds (IMF) dat die landen helpt met hun schulden, zei Carmen Reinhart, hoogleraar aan de Kennedy School of Government van de universiteit van Harvard.
Geen goede analyse
"De opkomst van China als wereldwijde schuldeiser heeft tot gevolg dat er veel verborgen schulden zijn. Dat wil zeggen dat landen geld hebben geleend van China, maar deze leningen niet hebben gerapporteerd aan het IMF of de Wereldbank."
"We denken dus dat deze landen lagere schuldniveaus melden dan in werkelijkheid het geval is", aldus Reinhart. Dit belemmert het IMF en de Wereldbank volgens de hoogleraar om een goede analyse te maken van de schuldenlast van deze landen.
Ook voor investeerders vormt de beperkte informatie een belemmering bij het nemen van beslissingen over het kopen van staatsobligaties, als ze niet weten hoeveel deze landen eigenlijk aan China zijn verschuldigd. Het kan leiden tot een onderschatting van de risico's.
Volgens Reinhart moesten sinds 2011 veel leningen van Chinese kredietverstrekkers uiteindelijk worden geherstructureerd of heronderhandeld. Dit gebeurde volgens de hoogleraar met Chinese leningen verstrekt aan Sri Lanka, Oekraïne, Venezuela, Ecuador, Bangladesh en Cuba.
Paris Club
Officiële schuldstatistieken worden bijgehouden door het IMF en de Wereldbank, maar die bevatten volgens Reinhart slechts ongeveer de helft van de Chinese leningen aan andere landen.
Bovendien is China geen lid van de zogenoemde Paris Club, die ook officiële schuldstatistieken bijhoudt, noch heeft het interesse om toe te treden. De Paris Club is een groep van crediteuren - landen die de schuldproblemen van andere landen wil oplossen.
China eist voor zijn leningen vaak overheidsgoederen als onderpand. Zo werden de Chinese leningen aan Venezuela naar verluidt uitgedrukt in vaten olie, waardoor het moeilijk is om het exacte bedrag aan betalingen te achterhalen. "Je kan China om zijn voorwaarden vragen, maar je zal ze niet krijgen," aldus David Malpass, de huidige president van de Wereldbank.
Transparantie is cruciaal
Zowel het IMF als de Wereldbank hebben bij hun jaarlijkse bijeenkomsten in april van dit jaar, gepleit voor meer transparantie over deze leningen en de voorwaarden.
Volgens de Wereldbank is schuldtransparantie van cruciaal belang. Leners hebben de gegevens nodig om weloverwogen beslissingen te kunnen nemen. Kredietverstrekkers kunnen de risico's efficiënter te beheren, waardoor de kosten van het verstrekken van leningen voor iedereen dalen. Bovendien stelt schuldtransparantie burgers in staat hun regeringen ter verantwoording te roepen.
Transparantie van schulden is essentieel voor de economische ontwikkeling. Als schulden verborgen zijn, is dat vooral een probleem voor de burgers van landen waarvan de verborgen schuld plotseling wordt ontdekt omdat onzekerheid tot hogere financieringskosten kan leiden. In het ergste geval wil niemand ze meer geld lenen.
"Hoewel de leningen van Peking ontwikkelingslanden kunnen helpen, kan een ondoorzichtige schuldopbouw uiteindelijk de economische groei schaden", zei Kaho Yu, analist bij Verisk Maplecroft.
"China heeft de ontwikkelingslanden misschien verzekerd dat de kosten van de leningen op de lange termijn door projecten zouden worden gedekt zodra die operationeel worden, maar er wordt geen garantie gegeven."
China's Belt and Road Initiative
Kritiek op China luidt onder meer dat het veel landen met schulden heeft opgezadeld via zijn Belt and Road Initiative, een gigantisch infrastructuurinvesteringsplan voor het bouwen van spoor-, weg-, zee- en andere verbindingen die zich uitstrekken van China tot Centraal-Azië, Afrika en Europa.
Chinese financiële instellingen hebben meer dan 440 miljard dollar aan financiering verstrekt voor deze Belt and Road-projecten, zei gouverneur Yi Gang van de People's Bank of China begin vorige maand.
Veel van de leningen worden verstrekt via twee banken: China Development Bank en Export-Import Bank of China. Die laatste liet in april weten meer dan 149 miljard dollar aan leningen verstrekt te hebben voor ruim 1800 Belt and Road-projecten. China Development Bank heeft sinds 2013 voor meer dan 190 miljard dollar aan financiering verstrekt voor 600 infrastructuurprojecten.
Volgens analist Yu betekent het gebrek aan transparantie rond de leningen ook dat er zorgen zijn over de duurzaamheid van de projecten. "Er zijn onzekerheden over de levensvatbaarheid op lange termijn van de projecten die worden ondersteund door de verborgen leningen van China, vanwege het gebrek aan transparantie en verantwoordingsplicht. Hoewel directe buitenlandse investeringen in de beginfase van de projecten toenemen, zal het tekort op de lange termijn groter worden."
Schuldenval
Een bekend voorbeeld is Sri Lanka, dat in 2017 een strategische haven aan Peking moest overhandigen doordat het zijn schulden aan Chinese bedrijven niet kon afbetalen.
Het werd gezien als een voorbeeld van hoe landen die geld aan China verschuldigd zijn, gedwongen kunnen worden om grondgebied over te dragen of flinke concessies te doen. De Chinese regering heeft ontkend dergelijke schuldenvallen strategisch op te zetten.
Vertraging mogelijk
De Chinese kredietverstrekking aan andere landen zou in de toekomst kunnen afnemen door een teruglopende economische groei in het land. "Chinese leningen aan het buitenland liepen in 2018 vrij sterk terug toen de risicoaversie groeide en er zich beperkingen begonnen voor te doen wat betreft financiering in Amerikaanse dollars", zei Tom Rafferty, hoofdeconoom China bij de Economist Intelligence Unit.
Rafferty legde uit dat het traditioneel grote overschot op de lopende rekening van China de deviezenreserves heeft opgeleverd - die worden aangehouden in Amerikaanse dollars - die worden gebruikt voor de buitenlandse leningen, met name aan landen die betrokken zijn bij de Belt and Road-projecten. Maar de lopende rekening van China is nu aan het krimpen, waardoor de financiering in Amerikaanse dollars wordt beperkt.
Lees ook: 'Wereld kan in tweeën uiteenvallen'
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!