Het handelsconflict tussen de VS en China blijft de aandacht van beleggers opeisen. Daardoor blijven andere risico's onderbelicht. MarketWatch waarschuwt voor 10 'grijze zwanen' op die de markten de komende tijd flink in beweging kunnen zetten.
Zwarte zwanen zijn volkomen onverwachte gebeurtenissen die de financiële wereld op zijn kop kunnen zetten. Denk bijvoorbeeld aan de enorme aardbeving in Japan op 11 maart 2011 of de aanslag op de Twin Towers op 11 september 2001.
Naast deze 'black swans' zijn er ook andere, iets minder heftige en iets minder onverwachte gebeurtenissen die ook de nodige rimpels op de financiële markten kunnen veroorzaken. De financiële website MarketWatch zet er tien op een rij.
1. No-deal Brexit
De deadline van 31 oktober voor Groot-Brittannië om een deal te bereiken om de Europese Unie op een ordelijke manier te verlaten, nadert snel. De nieuwe Britse premier Boris Johnson heeft aangegeven dat hij bereid is om desnoods zonder een akkoord uit de EU te stappen.
Het Britse Office of Budget Responsibility schatte vorige maand in dat een no-deal Brexit de Britse economie - de vijfde economie ter wereld - in een recessie zou storten. Ook de Europese economie, die al wordt getroffen door de wereldwijde groeivertraging, zou erdoor geraakt worden, vanwege nieuwe handelsbelemmeringen en veel onzekerheid.
2. Amerikaanse importtarieven op auto's
Een nog grotere bedreiging voor de Europese en de wereldeconomie zou een aanzienlijke toename van de handelsspanningen tussen de VS en de EU kunnen zijn.
Op 17 mei kondigde president Trump aan dat de Amerikaanse import van auto's en auto-onderdelen een nationaal veiligheidsrisico vormt. Hij maakte daarmee de weg vrij voor mogelijke importtarieven op maximaal 128 miljard dollar aan auto's en onderdelen uit de EU en Japan.
3. Escalatie handelsgeschil tussen EU en VS
Afgezien van de importheffingen op auto's, vormt een verdere escalatie van het handelsconflict tussen Europa en de VS een risico. Europa werd in 2018 al getroffen door een Amerikaans importtarief van 25% op staal en van 10% op aluminium. De EU nam hierop wraak met een eigen staaltarief van 25%.
De nieuwste ontwikkeling is de door Trump voorgestelde heffing van tarieven op producten van de Europese lucht- en ruimtevaartfabrikant Airbus. Als deze wordt doorgevoerd, zal Europa naar verwachting terugslaan via de Amerikaanse concurrent Boeing.
Hoewel Trump zijn handelsstrijd tot nu toe vooral richt op China, zou een toename van de handelsspanningen tussen de VS en de EU een veel grotere impact kunnen hebben, gezien de mate van economische integratie tussen beide economische blokken.
4. Protesten in Hongkong
In Hongkong heerst al meer dan twee maanden politieke onrust, doordat protesten tegen een omstreden uitleveringsovereenkomst met China zijn uitgelopen tot een bredere pro-democratische beweging.
Het conflict heeft ertoe bijgedragen dat de Hang Seng-index met 14% is gedaald sinds mei dit jaar. Beleggers maken zich zorgen over het lot van Hongkong als wereldwijd financieel centrum en vrezen een conflict met het Westen als Peking hardhandig optreedt.
5. Italiaans begrotingsdrama
Italië is er niet in geslaagd om zijn begrotingstekort dit jaar tot een voor de EU aanvaardbaar niveau terug te brengen. Hoewel sancties uit Brussel vooralsnog zijn uitgebleven, dreigt de op twee na grootste economie van Europa wel in conflict te komen met de Europese Commissie in 2020.
In dat jaar zal het begrotingstekort van het land stijgen tot 3,5% van het bruto binnenlands product (bbp), ruim boven de grens van 3% die is vastgelegd in de EU-regels.
6. Iran-conflict
Een aantal quasi-militaire botsingen tussen de VS en Iran werd dit jaar grotendeels afgeschud door de oliemarkt en de aandelenbeurzen. Beide partijen claimden drones te hebben neergeschoten die opereerden in de buurt van de Straat van Hormuz, een belangrijke zeestraat voor olietransporten die grenst aan Iran.
Deze incidenten werden gevolgd door inbeslagnames van Britse en Iraanse olietankers en bedreigingen door Iran om de zeestraat volledig af te sluiten. Dit zou de toevoer van een derde van de wereldwijde olietransporten kunnen belemmeren en een breder militair conflict kunnen veroorzaken, zo waarschuwt MarketWatch.
7. Valutaoorlog
Een tegenwind voor Amerikaanse aandelen dit jaar was de historisch sterke dollar. Donald Trump beschuldigt de handelsrivalen van de VS er van de monetaire stimuleringsmaatregelen in te zetten om de waarde van hun valuta te verlagen. Onlangs betichtte hij China van valutamanipulatie, terwijl de Federal Reserve onder druk wordt gezet om de rente te verlagen, deels om de dollar te devalueren.
Mochten deze ontwikkelingen ontaarden in een wereldwijde valutaoorlog, dan zou dat het vertrouwen van beleggers en ondernemers verder onder druk kunnen zetten.
8. Conflict tussen India en Pakistan
Een ander lont in het kruitvat zijn de spanningen in Kashmir. Deze regio ligt aan de basis van het conflict tussen de twee nucleaire machten India en Pakistan, sinds de verdeling van Brits India in onafhankelijke staten in 1947.
De spanningen zijn opnieuw toegenomen nadat de regering van de Indiase premier Narenda Modi begin augustus de speciale status van de Indiase staat Jammu en Kashmir heeft ingetrokken. Onder die status had de staat autonomie gekregen en kon het zijn eigen wetten instellen als enige moslim-meerderheidsstaat van India.
De Indiase regering probeerde vervolgens het protest te onderdrukken door duizenden troepen naar de regio te sturen. Het internet- en telefoonverkeer werd platgelegd en politici uit de regio werden gearresteerd.
Pakistan zette hierop de diplomatieke betrekkingen met India op een laag pitje en verbrak de bilaterale handel. De Pakistaanse premier zei dat hij verwachtte dat er geweld zou volgen.
9. Argentinië
De Argentijnse aandelenmarkt kelderde vorige week maandag 37%, nadat de voor bedrijven vriendelijke president Mauricio Macri een belangrijke voorverkiezing verloor van zijn centrumlinkse tegenstander Alberto Fernandez.
Dit wakkerde de angst aan dat Macri de algemene verkiezingen in oktober zal verliezen en dat Argentinië terugvalt in het bestedingspatroon dat in de afgelopen decennia heeft geleid tot tal van wanbetalingen en inflatiecrises.
10. Andere handelsconflicten
Andere grote economieën hebben het voorbeeld van Trump gevolgd bij het gebruik van handelsbelemmeringen als instrumenten om beleidswijzigingen in het buitenland te forceren. Zo zijn Zuid-Korea en Japan verstrikt geraakt in een handelsstrijd, die zijn wortels heeft in een historisch politiek conflict uit de eerste helft van de 20e eeuw.
De VS en India, de op vier na grootste economie van de wereld, bewegen ook dichter naar een handelsoorlog, nadat India in juni wraak nam op de Amerikaanse tarieven op staal en aluminium, door de invoerrechten op 1,4 miljard dollar aan Amerikaanse import op te schroeven. Trump ging hierop in de tegenaanval met een tweet waarin hij de tarieven op Amerikaanse producten onacceptabel noemde.
Lees ook: 3 waarschuwingssignalen voor een beurscrash
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!