Economen zien nu een kans van een op drie dat de Amerikaanse economie het komende jaar in een recessie komt, na de langste expansie in de geschiedenis. Duitsland, de grootste economische motor in de Europese Unie, staat op de drempel van een recessie. Zelfs in Australië, dat al 28 jaar geen recessie heeft gekend, nemen de zorgen toe.
Er is zoveel tijd verstreken sinds de Grote Recessie van 2007-2009 dat veel volwassenen nog geen economische neergang hebben meegemaakt in hun werkzame leven. Maar de vertragende wereldwijde groei en de handelsoorlog tussen de VS en China hebben geleid tot angst dat een volgende recessie nu toch echt ophanden is.
Om beleggers te helpen zette Bloomberg zeven weetjes over recessies op een rij.
1. Zijn recessies onvermijdelijk?
Ja, uiteindelijk wel. Recessies of economische teruggangen volgen na perioden van economische expansie en vice versa.
In de praktijk wordt meestal van een recessie gesproken als de groei van het bruto nationaal product (bbp) gedurende twee of meer opeenvolgende kwartalen negatief is.
De echte vragen zijn:
- wanneer de recessie toeslaat,
- hoe lang deze duurt, en
- hoe ernstig de teruggang is.
2. Betekent een Amerikaanse recessie ook een wereldwijde recessie?
Niet noodzakelijk. De Verenigde Staten hebben elf recessies meegemaakt sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog, volgens het National Bureau of Economic Research (NBER). Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) telt slechts vier wereldwijde recessies sinds 1960.
Geen van beide organisaties gebruikt echter de gangbare definitie van een recessie: een periode waarin de economie twee opeenvolgende kwartalen een krimp laat zien.
Het Business Cycle Dating Committee van NBER, dat officieel vaststelt of er sprake is van een recessie in de VS, houdt rekening met extra factoren als werkgelegenheid, industriële productie en inkomen. Deze organisatie doet er meestal ongeveer een jaar over om tot een conclusie te komen.
Het IMF zoekt bij het bepalen van wereldwijde recessies naar een daling van het voor inflatie gecorrigeerde bbp per hoofd van de bevolking en kijkt of deze wordt ondersteund door zwakte in de industriële productie, handel, kapitaalstromen, het olieverbruik en de werkloosheid.
3. Waardoor worden recessies veroorzaakt?
Vóór de Eerste Wereldoorlog waren de relatief frequente recessies het gevolg van een breed scala aan schommelingen in de uitgaven van de particulilere sector, zoals een uitval van investeringen en financiële paniek.
De zogenoemde Great Moderation, de periode van ongeveer 25 jaar van relatieve stabiliteit over de hele wereld die begon midden jaren tachtig, leidde tot een nieuwe opvatting: moderne recessies kunnen niet voorkomen zonder een onverwachte schok voor de economie.
Zo was de sterke stijging van de olieprijs een oorzaak van de neergang in de VS in de jaren zeventig en tachtig.
4. Wat zijn onevenwichtigheden?
Recessies worden ook veroorzaakt door opgebouwde onevenwichtigheden die niet langer kunnen worden genegeerd. De internetbubbel die eind jaren negentig groeide en voor de recessie van 2001 barstte, is daar een voorbeeld van.
Dat geldt ook voor de enorme toename in de zogeheten rommelhypotheken die voorafging aan de zogenaamde Grote Recessie van 2007-2009. Veel Amerikanen sloten hypotheken af die ze zich niet konden veroorloven en die als een belegging van topkwaliteit werden doorverkocht aan beleggers.
5. Wat maakt een recessie mild of ernstig?
De duur van een recessie bepaalt in grote mate de ernst van de economische neergang. De recessie van 2007-2009 duurde achttien maanden en was daarmee de langste sinds de crisis van de jaren dertig. De recessie van 1980 duurde daarentegen slechts zes maanden.
Andere maatstaven voor de ernst van een recessie zijn de mate van economische krimp en de omvang van de werkloosheid. De ergste recessies gaan meestal gepaard met een ineenstorting van het financiële systeem, zoals in 2007 en 1929.
De duur van de economische expansie die voorafging aan een recessie blijkt geen invloed te hebben op de ernst van de daaropvolgende neergang. Wel zijn er aanwijzingen dat zware recessies, zoals in 2007-2009, sterke expansies voortbrengen.
Een andere factor die de ernst van een recessie bepaalt is de vraag hoe breed de economische krimp is. De relatief korte en milde recessie van 2001 was bijvoorbeeld grotendeels beperkt tot de technologiesector, met een bescheiden terugval in de rest van de economie.
6. Wordt de volgende recessie een zware?
Dat kunnen we nu nog niet weten. Een positief punt is wel dat Amerikaanse huishoudens minder schulden hebben en meer geld, vanwege de toename van de herfinanciering van hypotheken. Ook zijn, net als in 2001, de problemen tot nu toe grotendeels beperkt gebleven tot één sector, namelijk de industrie.
Daartegenover staat dat de rentetarieven al laag zijn, waardoor de Federal Reserve nu minder conventionele munitie heeft om een recessie te bestrijden. Daarnaast zal het Amerikaanse begrotingstekort volgend jaar waarschijnlijk stijgen tot een duizelingwekkende 1 biljoen dollar, wat de fiscale stimulering door de overheid kan belemmeren.
Op mondiaal niveau waarschuwde het World Economic Forum aan het begin van het jaar dat de wereldwijde schuldenlast rond 225% van het bbp ligt, wat aanzienlijk hoger is dan vóór de wereldwijde financiële crisis.
7. Kan er nu iets worden gedaan om de volgende recessie te verlichten?
Landen over de hele wereld nemen monetaire en fiscale stimuleringsmaatregelen, of overwegen dat. In Duitsland, dat al één kwartaal van economische krimp achter de rug heeft, zijn er signalen dat de overheid niet per se een sluitende begroting nastreeft. In plaats daarvan overweeg het land fiscale stimuleringsmaatregelen.
Zelfs Australië en Nieuw-Zeeland overwegen steunmaatregelen.
Lees ook: De komende recessie volgens Roubini
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!