Tijdens de jaarwisseling kreeg je voor een euro 1,12 dollar. In de laatste week van februari waaierde het coronavirus uit over Europa en later de Verenigde Staten. In maart, op wat achteraf gezien het dieptepunt van de crisis moet zijn geweest, steeg de dollar naar 1,06 tegen de euro.
Europese beleggers in Amerikaanse assets zagen de waarde van hun beleggingen weliswaar afnemen maar de stijging van de dollar verzachtte de pijn enigszins. In de vierde week van maart zetten de beurzen een herstel in dat (nog) voortduurt en zijn de grootste verliezen verdwenen. De dollar staat weer op het niveau van begin dit jaar.
's Werelds belangrijkste vluchthaven
Voor de zoveelste keer heeft de dollar z’n faam waargemaakt van ’s werelds belangrijkste vluchthaven in tijden van onrust. Meer nog dan goud, zilver, de Japanse yen of de Zwitserse frank geldt de Amerikaanse munt als een perfecte stressbarometer van de financiële markten.
De reden hiervoor is eenvoudig. De Amerikaanse economie is nog steeds de grootste ter wereld. Maar meer nog dan dat is de Amerikaanse kapitaalmarkt verreweg de belangrijkste in de wereldeconomie. Zo maken Amerikaanse aandelen maar liefst 65% uit van de MSCI Wereldindex. Er is geen land ter wereld dat ook maar enigszins in de buurt komt.
Amerikaanse staatsobligaties zeer geliefd
Nog belangrijker is echter de markt voor Amerikaanse staatsleningen. Wanneer je de grootste economie ter wereld bent, heb je ook al snel de grootste staatsschuld.
De markt voor US Treasuries is de meest omvangrijke en liquide markt ter wereld. Mede om die reden zijn Amerikaanse staatsobligaties heel geliefd bij grote professionele beleggers wanneer ze veilig een bedrag willen wegzetten. In- en uitstappen met relatief weinig risico en tegen lage kosten.
Belangrijkste munt op aarde
In de hiërarchie van de financiële markten zijn obligaties belangrijker dan aandelen. Ze worden nog overtroffen door de wereldwijde valutahandel. Daar gaan de grootste bedragen in om en is de dollar zonder enige concurrentie de belangrijkste munt op aarde.
Het wereldwijde gebruik van dollars is bijna vijf keer zo hoog als het daadwerkelijke aandeel van de Verenigde Staten in de wereldhandel. De dollar wordt ook buiten de Verenigde Staten gebruikt als handelsmunt en geldt als de sleutelvaluta. Het geeft de Verenigde Staten een enorme economische macht. Zo kunnen de Verenigde Staten zich diep in de schulden steken en de rekening neerleggen bij de rest van de wereld.
Hoge schuldenlast
Deze almacht van de dollar heeft er tevens aan bijgedragen dat overheden, banken en bedrijven wereldwijd enorme hoeveelheden van hun uitstaande schulden hebben gefinancierd in dollars. Niet alleen veel opkomende economieën hebben dit gedaan, maar ook veel Europese bedrijven en banken. De dollar is immers meestal betrouwbaarder dan hun eigen valuta, de euro even buiten beschouwing gelaten.
De hoge schuldenlast in dollars zorgt in tijden van grote financiële onrust steeds voor spanningen op de markten. Banken en bedrijven struikelen in crisistijd over elkaar heen in hun vraag naar dollars die hun eigen centrale banken onvoldoende op voorraad hebben.
Centrale bank als helpende hand
Gelukkig voor hen komt daar steeds een helpende hand bij in de vorm van de Amerikaanse centrale bank. De Federal Reserve is immers de enige die over voldoende dollars kan beschikken. Bij een tekort kan de centrale bank nieuwe dollars bijdrukken, iets wat op grote schaal gebeurt.
Ook tijdens de huidige crisis trad de Federal Reserve weer op als ‘lender of last resort’. Men verschafte andere centrale banken de nodige dollars via snel opgezette swaplijnen. Dollarschulden konden zo zonder al te hoge kosten worden voldaan.
Zo kon het financiële systeem blijven functioneren. De rust keerde enigszins terug en de markten herstelden. Beleggers konden zich ondertussen druk maken over het versoepelen van de lockdowns en de vraag hoe lang het duurt voor er een vaccin is tegen Covid-19.
Er is er maar één van de buitencategorie
Deze crisis maakte nog meer dan de vorige duidelijk dat er weliswaar veel centrale banken zijn in de wereld, maar dat er maar één is van de buitencategorie.
De gouverneur van deze centrale bank heeft niet alleen te maken met een wispelturige president maar ook met een uitzonderlijke verantwoordelijkheid: het wereldwijde financiële systeem overeind houden in stormachtige tijden. Het is het gevolg van de sleutelpositie van de dollar in de wereldeconomie.
Goed teken
Voor beleggers werd het de afgelopen maanden opnieuw duidelijk; als er één stressbarometer is van de economie dan is het de dollar. De geleidelijke daling van de dollar van de laatste weken is zo bezien een goed teken.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!