BAM en Van Oord onthullen magisch concept robuuste Afsluitdijk
infra 79
BAM en Van Oord onthullen magisch concept robuuste Afsluitdijk
Project Afsluitdijk heeft magische aantrekkingskracht. Zo’n pareltje waarmee elke bouwer graag zijn orderportefeuille vult. Het lukte BAM en Van Oord met een geheim wapen: Het speciaal ontworpen levvel-blok gaf de doorslag bij gunning. “Een robuust ontwerp met een robuuste prijs.” Wat is het geheim van een winnend concept?
Het winnende consortium schreef 80 miljoen lager in dan het plafondbedrag van 630 miljoen van Rijkswaterstaat. Een koopje, knarsetanden de afgevallen bouwcombinaties met VolkerWessels & Boskalis en Fluor.
Donkere luchten, het heeft iets magisch
De donkere luchten, het opstuwende water of het kruiende ijs maken de 32 kilometer lange dijk tot een levend schilderij. De ruige weersomstandigheden zijn ook iets om terdege rekening mee te houden bij de uitvoering. Zo worden er geen blokken gelegd tijdens het stormseizoen.
Doorsnede van nieuwe Afsluitdijk
Nog geen week nadat de contracten zijn getekend krijgen we in Kornwerderzand een kijkje in de keuken van het winnende consortium. Voorlopig geen donkere wolken, maar een stralende zon.
“We waren niet verrast”
Dit keer is Rijkswaterstaat niet verrast door de lage inschrijfprijs, zoals bij de zeesluis IJmuiden wel gebeurde. Daar werd voor gunning nog razendsnel een externe audit uitgevoerd op de haalbaarheid van de prijs.
Het winnende ontwerp van Levvel
Ondanks de scherpe prijs bij de Afsluitdijk bleef zo’n bliksemactie dit keer achterwege. “Het is een robuust ontwerp en een robuuste prijs”, vat projectmanager Joost van de Beek van Rijkswaterstaat de samen. “De inschrijfprijs viel binnen onze raming met een bandbreedte van 10 procent. Rijkswaterstaat moet de financiering verplicht zeer conservatief ramen van het ministerie van Financiën. Dus wij waren zeker niet verrast dat de markt daar ruimte zag.”
Sommige risico’s zijn afgetopt
Tijdens die gesprekken is veel gepraat over risico’s. Gelijke rollen en volwaardige partners hebben zowel de bouwers als Rijkswaterstaat ervaren. Vijf kansen en vijf risico’s waren steeds de leidraad om alle aspecten van het project door te doorgronden.
“Maar er is vooral gepraat over risico’s. Daar hebben we echt de Marktvisie gebruikt om een rechtvaardige verdeling af te spreken en het zwaartepunt neer te leggen bij de partij die zo’n risico het beste kan beheersen. Sommige risico’s zijn ‘gecapt’ en hebben een maximum meegekregen.”
Grote ontwerpfout bijna onmogelijk
Een ontwerpfout zoals bij de zeesluis IJmuiden, ziet Van de Beek niet snel gebeuren bij de Afsluitdijk. Daar moeten BAM en VolkerWessels 135 miljoen euro extra ophoesten voor een cruciale fout die uitvoering van het oorspronkelijke ontwerp onmogelijk maakte.
Er komen 75.000 levvel-blokken op de dijk
Het ontwerprisico ligt logischerwijs nu weer bij de markt. “Maar bij de Afsluitdijk is niet sprake van een ontwerp, maar meer zes deelprojecten naast elkaar. Ook een fout zou nu niet betekenen dat het hele ontwerp over moet. Maar volgens mij hebben ze daar wel extra op gelet”, schat Van de Beek in.
Niet over een nacht ijs
Rijkswaterstaat is bij de tender niet over een nacht ijs gegaan. Er meldden zich vier geschikte partijen, maar het Spaanse Sacyr besloot bij nader inzien niet mee te dingen. Met drie partijen kon de opdrachtgever meteen beginnen aan de zogenoemde dialoog-fase.
“Dat waren 8 formele gesprekken en 33 gesprekken met specialisten. Zo’n zestig mensen waren daar ruim een jaar mee zoet. Wat ons betreft verliep de tender vlekkeloos. Ik had een leuk jaar”, blikt pps-directeur Carlo Kuiper van BAM terug.
Kwaliteit gaf de doorslag bij gunning
Kwaliteit woog zwaarder bij de tender dan de prijs. De 12 emvi-criteria wogen voor 60 procent mee, tegenover 40 procent voor de prijs. “We hebben echt ingezet op kwaliteit en haalden gemiddeld een 9”, wil Kuiper daar over kwijt. Daarmee wordt duidelijk dat het winnende consortium een scherpe prijs heeft neergelegd, maar ook 90 procent van de kwaliteits-punten binnenhaalde.
Het spui- en pompcomplex in Den Oever
Opgeteld was dat 10 miljoen euro lager dan verliezer VolkerWessels & Boskalis die de winnaar een “prijskanon” noemde en zelf 98 procent van de emvi-scores binnenhaalde. “Wij hadden een veel mooier ontwerp”, kniesde Jan de Ruiter van VolkerWessels.
Zonneveld genoeg voor alle energie
Over smaak valt te twisten, maar ook het winnende ontwerp is strak. Slim is de inzet op extra spuicapaciteit zodat er minder gepompt hoeft te worden. “Die keuze scheelt de capaciteit voor 10 pompen en daarmee enorm op de benodigde energie”, onthult Kuiper een onderdeel waar goed mee gescoord is. Een zonneveld bij De Oever is afdoende om de installaties te bedienen.
We staan buiten bij het gloednieuwe informatiecentrum in Kornwerderzand. Twee weken na opening staat de teller al op 10.000 bezoekers. De nieuwste attractie is een levvel-block, een van de 75.000 die straks op de Afsluitdijk komen. “Deze variant van het X-blok heeft een strakke uitstraling en is makkelijk te plaatsen. Daar hebben we heel goed over nagedacht”, wijst directeur Carlos Mollet van Van Oord. De baggeraar zet allerlei speciaal materieel in.
Demontabele fabriek in Harlingen
Ronduit bijzonder wordt fabricage van de 75.000 levvel-blokken in Harlingen. De demontabele fabriek wordt vanaf eind dit jaar gebouwd, maar zal na productie ook weer verdwijnen. De volautomatische fabriek – “er lopen gemiddeld 3 mensen rond “ – gaat volcontinue 100 blokken per dag produceren. De bedoeling is dat de productie een half jaar voorloopt op de uitvoering.
Het geheime wapen: het levvel-blok van 6500 kilo
Twee betoncentrales zorgen voor het benodigde beton. Een betonnen blok weegt 6500 kilo en bestaat volledig uit beton, zonder wapening, maar wel met een bijzondere vorm zodat het blok als een dakpan in het volgende blok grijpt. Elk blok krijgt een chip om de status goed te kunnen bewaken, want komende 25 jaar is het consortium ook verantwoordelijk voor het onderhoud en de exploitatie.
Volgens Mollet doorstaat de Afsluitdijk ook een mega-storm als onverhoopt een van de blokken zou losraken. De constructie is uitgebreid getest in Utrecht en Duitsland. Testen die glansrijk zijn doorstaan. Het consortium begint vanaf het voorjaar 2019 met het plaatsen van de blokken over de bestaande basalt-laag. Voor de 75.000 blokken langs de 32 kilometer lange Afsluitdijk is 3 jaar uitgetrokken.