Uit het FD:
Teleurgestelde kroonprins AkzoNobel zoekt heil in de bouw
Topmanager Ruud Joosten van AkzoNobel was de afgelopen jaren diep in zijn hart ontevreden. In 2017 werd hij gepasseerd bij de opvolging van ceo Ton Büchner. Wel werd hij operationeel directeur bij AkzoNobel. Maar hij wil heel graag een groot concern leiden. Nu wordt hij de ceo van het beursgenoteerde bouwconcern BAM.
CV
Geboren 21 november 1964 Haarlem1977-1983 Atheneum, Mendel College, Haarlem1983-1987 bedrijfseconomie VU Amsterdam1988-1996 marketing manager Sigma Coatings1996-2008 international marketing Manager AkzoNobel Decorative Paints2008-2011 Warschau, managing director Deco AkzoNobel Noord- en Oost-Europa2011-2013 Göteborg, managing director Pulp and Performance Chemistry AkzoNobel2013-2017 managing director divisie Decorative Paints, lid executivie committee AkzoNobel2017-heden operationeel directeur (COO) AkzoNobel
Ruud Joosten wordt wat hij al geruime tijd wil zijn: bestuursvoorzitter van een gerenommeerd groot beursgenoteerd concern. Nu is hij nog operationeel directeur (coo) bij verfconcern AkzoNobel met zijn verfmerken Dulux, Sikkens en Flexa. En hij is er al zeven jaar lid van het executive committee. Maar per 1 september wordt Joosten ceo bij bouwconcern BAM. Het liefst was hij ceo bij AkzoNobel geworden, zo zeggen ingewijden, allen op anonieme basis.
Een prachtkans voor Joosten, destijds 52, kwam in 2017 toen de toenmalige bestuursvoorzitter Ton Büchner bij AkzoNobel na de felle overnamestrijd met het Amerikaanse PPG op 19 juli zijn functie neerlegde. Maar er verscheen een kaper op de kust. In september 2016 had AkzoNobel de Belg Thierry Vanlancker (52), afkomstig van DuPonts spin off Chemours, per februari 2017 benoemd tot directeur van de af te stoten chemiedivisie Specialty Chemicals. En al snel bleek de raad van commissarissen onder aanvoering van Antony Burgmans zo gecharmeerd van Vanlancker dat hij hun kroonprins werd voor het geval dat.
‘Hij laat iedereen in zijn team aan het woord en zonder dat je het merkt, ontstaat er een richting. Hij daagt mensen uit.’Collega bij AkzoNobel
De keuze voor Vanlancker als topman van AkzoNobel veroorzaakte grote teleurstelling bij enkele andere ambitieuze leden van het executive committee: de flamboyante Conrad Keijzer, directeur bij de Performance Coatings-divisie, en de meer ingetogen Ruud Joosten, toen directeur van de Decorative Paints-divisie. ‘Joosten was erg ontdaan’, zegt een bron binnen AkzoNobel. ‘Hij wilde dolgraag ceo worden, verder opklimmen.’ Joosten maakte wel enige promotie. Hij werd in juli 2017 bevorderd tot coo van alle verf- en coatingsactiviteiten binnen AkzoNobel. Zijn tegenstrever Conrad Keijzer viel helemaal niet in de prijzen en vertrok.
Zoon van een huisschilder
Joosten, zoon van een huisschilder in Haarlem, kwam direct na zijn studie bedrijfskunde aan de VU Amsterdam in de verfbusiness terecht. Van 1988 tot 1996 werkte hij als marketing manager bij Akzo's concurrent Sigma Coatings, toen onderdeel van de Belgische oliemaatschappij PetroFina, en in 2008 overgenomen door PPG.
In 1996 stapte hij over naar AkzoNobel, als international marketing manager bij Decorative Paints. In 2008 verhuisde hij naar de Poolse hoofdstad Warschau om de Decorative Paints-activiteiten in Noord- en Oost-Europa te gaan leiden en in 2011 trok hij door naar het Zweedse Göteborg om binnen de chemietak de pulp- en performance chemicals te reorganiseren.
Flinke carrièresprong
In 2013 kwam Joosten terug naar Nederland. Hij maakte een flinke carrièresprong. Onder de een jaar eerder aangestelde ceo Büchner, die AkzoNobel efficiënter en winstgevender moest maken, moest hij orde op zaken stellen bij Decorative Paints en daar het rendement verhogen. En er was nog de bloedgroepenkwestie. De cultuur en de managers van de verfonderdelen van het in 2007 overgenomen Britse verf- en chemieconcern ICI en die van AkzoNobel aan de Sikkens-kant botsten; de culturen moesten meer bij elkaar worden gebracht. Joosten kreeg zitting in het executive committee. Thuis in Bloemendaal kon hij weer regelmatig naar zijn favoriete voetbalclub Ajax.
Binnen Decorative Paints vereenvoudigde hij de bestuursstructuur wereldwijd en centraliseerde de stafdiensten personeelszaken, informatiebeheer, inkoop en R&D in Nederland. Ook de productiestructuur moest efficiënter. Er werd gekozen voor een structuur met enkele megafabrieken — binnen Europa in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Polen, en in China — voor de hoogwaardige lakken en voor de rest her en der lokaal satellietfabrieken voor goedkopere verven dichter bij hun markten. 'Blikken verf zijn duur om te transporteren. Niet elke fabriek kan het hele verfpalet van duizenden producten maken', zegt een Akzo-manager. Tientallen fabrieken werden gesloten. Joosten verdubbelde de ebit-marge van decoratieve verven van 5% in 2013 naar bijna 10% in 2016.
Kaarten strak tegen de borst
Joosten staat binnen AkzoNobel bekend als een ‘zeer solide manager’. Hij heeft een innemende leiderschapsstijl, zeggen ingewijden. ‘Hij laat iedereen in zijn team aan het woord en zonder dat je het merkt, ontstaat er een richting. Hij daagt mensen uit. Dat vind ik sterk aan hem’, aldus een collega. ‘Hij betrekt de mening van anderen erbij’, zegt een ander. 'Een stille kracht, een stabiele factor, je kijkt er bijna overheen', zegt een derde. 'Maar hij is ook gesloten en nogal politiek, houdt zijn kaarten strak tegen de borst en keert zich niet openlijk tegen de consensus', aldus een vierde.
Na de deceptie van 2017 bleef het bij Joosten knagen. Goed, hij promoveerde bij AkzoNobel tot operationeel directeur, maar blij was hij niet. 'Hij was gepacificeerd, maar ontevreden', zegt een ingewijde.
'Nuchtere leiderschapsstijl'
En nu springt hij in het gat dat de ceo Rob van Wingerden bij BAM na vijf jaar achterlaat. Diens termijn wordt niet verlengd. Voorzitter Harrie Noy van de raad van commissarissen van BAM roemt 'de nuchtere leiderschapsstijl' van Joosten en zijn vermogen om bedrijven efficiënter en winstgevender te maken.
BAM kan een ferme hand goed gebruiken. Bij het bouwconcern volgt de ene na de andere winstwaarschuwing, de jongste op 2 juli. Telkens opnieuw duiken in projecten tegenvallers op, goed voor tientallen miljoenen euro's, soms meer dan honderd miljoen. De marges in de bouw zijn smal, maar bij BAM helemaal. In de periode 2003-2018 kwam de gemiddelde winstmarge niet boven de 2,1%. Over 2019 was de marge 1%,
'De vraag is of hij dit kan', zegt een collega uit de verfbranche. 'Hij is een zeer bekwaam supply manager. Alle fabrieken zijn door hem enorm verbeterd. Daarvoor verdient hij een pluim. Maar hij heeft altijd in de supply gezeten, de inkoop, de productieprocessen, de logistiek. Hij was nooit verantwoordelijk voor de hele tent, en zeker niet bij een bouwbedrijf. Daar werk je altijd met projecten en niet met herhalingsorders. Heel anders.'