FD
ENERGIE
Oliesector staat zeer volatiel jaar te wachten
Na een desastreus jaar maakt de olie- en gassector zich op voor herstel in 2021. Komende week publiceren de oliemultinationals hun jaarcijfers en kijken ze vooruit. Hoe realistisch is herstel, nu corona doorwoekert, de maatschappelijke druk groeit en de beurskoersen van groene-energiebedrijven door het dak gaan?
Bert van Dijk
2020 is in veel opzichten een jaar om snel te vergeten. Ook voor de wereldwijde olie- en gasindustrie was het een annus horribilis. De coronapandemie en de maatregelen om het virus te beteugelen raakten de oliemultinationals midscheeps. Tientallen miljarden aan afboekingen, weggevallen vraag, historische dividendverlagingen, massaontslagen en teruggeschroefde investeringsbudgetten: de vraag dringt zich op of de sector de malaise dit jaar te boven kan komen.
Geen herstel van de luchtvaart
‘Er is momenteel te veel optimisme over het herstel van de vraag naar olie’, zegt Hans van Cleef, senior energie-econoom bij ABN Amro. ‘Veel analisten en beleggers gaan uit van meer vraag naar olie bij een verder economisch herstel, of door de economische stimuleringspakketten van overheden en centrale banken. Maar wij denken dat het overgrote deel van de uitgevallen vraag uit de luchtvaart komt en slechts deels gecompenseerd kan worden door de groeiende vraag naar olie in bijvoorbeeld de Chinese industrie’, schetst Van Cleef.
Olie- en gasexpert Jilles van den Beukel verwacht wel dat de vraag naar olie in 2021 zich geleidelijk zal beginnen te herstellen, maar pas ‘vanaf het tweede kwartaal, wanneer de vaccinatieprogramma’s serieus op gang komen’. De olieprijs zal rond de $50 per vat blijven hangen, denkt hij. ’Zolang de vraag niet in de buurt van het precovid-19-niveau komt, is er geen ruimte voor een verdere stijging van de olieprijs.’
Ook Van Cleef ziet de olieprijs niet ver boven de $50 uitstijgen dit jaar, omdat er volgens hem nog veel reservecapaciteit beschikbaar is in de markt. ‘Elke significante prijsstijging zal worden gevolgd door discussies over een productieverhoging door Opec+. Dit zorgt voor een plafond op de olieprijs.’
Spanningen Opec houden aan
Opec-landen en een aantal niet-Opec-landen waaronder Rusland (samen Opec+ genoemd), manifesteerden zich in 2020 met discussies, met als dieptepunt het conflict in maart, toen Rusland en Saoedi-Arabië ruzieden over productiebeperkingen.
Rusland was niet bereid daaraan mee te werken, waarop de Saoedi’s besloten de oliekraan open te zetten om de druk op te voeren. Daarop stortte de olieprijs in. De prijsval van 33% op één dag was de grootste sinds het begin van de Golfoorlog in 1991.
Cyril Widdershoven, Midden-Oosten- en oliedeskundige, verwacht dat in 2021 de spanningen tussen de Opec-landen aanhouden. ‘We gaan een zeer volatiel jaar tegemoet. De Opec zal onder druk komen te staan, omdat Saoedi-Arabië en Rusland niet meer dezelfde strategie willen volgen. De eerste helft zullen we dan ook een sterk fluctuerende olieprijs zien’, denkt Widdershoven.
Joe Biden en het Midden-Oosten
Hoe de olieprijs zich zal ontwikkelen, zal ook voor een belangrijk deel afhangen van de opstelling van de nieuwe Amerikaanse president, Joe Biden, zeggen de oliedeskundigen eensgezind.
En cruciaal in 2021 is hoe Saoedi-Arabië zich geopolitiek gaat bewegen, aldus econoom Van Cleef. ‘Toen Trump in zijn laatste dagen zat, was er plotseling na drie jaar conflict een verzoening met Qatar en werd er een ‘olieprijscadeautje’ (het op eigen initiatief verlagen van de olieproductie, red.) geschonken aan de oliemarkt, inclusief de schalieolieproducenten die zich daardoor tegen hogere prijzen konden indekken. Ook werden de banden met Israël aangehaald. En dat allemaal binnen een week tijd. Dat suggereert dat er een verandering van strategie plaatsvindt. Of dit al onder druk van de nieuwe regering-Biden gebeurde, valt niet te zeggen. Opvallend is het wel.’
Knock-out
De rol van de VS in het Midden-Oosten zal mogelijk weer groeien en er kunnen heronderhandelingen komen over het nucleaire akkoord met Iran. ‘De vraag is hoe Rusland hiermee om zal gaan, én wat dat doet voor de onderlinge verstandhouding met Saoedi-Arabië en dus het beleid van Opec+’, aldus Van Cleef, die het niet ondenkbaar acht dat de alliantie Opec+ uiteenvalt.
‘Als iedereen weer gaat produceren naar eigen kunnen, wordt het overaanbod weer enorm en duiken de prijzen omlaag. Dat zou de ultieme manier kunnen zijn om de Amerikaanse schalieolieindustrie richting een knock-out te slaan. Dat zou Rusland niet uit de weg gaan. De rol van de Saoedi’s hierin zal cruciaal zijn.’