Vandaag om 23:04
Toponderzoekers Hans de Haard en Peter Ulrichts waren van begin tot einde de drijvende krachten achter efgartigimod, de kip met de gouden eieren van biotechbedrijf Argenx. ‘Dat Amerikaanse investeerders plots alles wilden weten, was een wake-up-call.’
Nu efgartigimod groen licht kreeg van de Amerikaanse geneesmiddelenwaakhond FDA als behandeling van de zeldzame spierziekte myasthenia gravis, heeft Argenx een kip met gouden eieren die op termijn elk jaar een miljardenomzet kan binnenbrengen.
Twee toponderzoekers van de Gentse biotechtrots speelden een sleutelrol in de jarenlange ‘coming of age’ van efgartigimod, van nieuwe molecule tot goedgekeurd medicijn: Hans de Haard, de Nederlandse 'chief scientific officer', en Peter Ulrichts, de Belgische ‘scientific lead’ van de neuromusculaire franchise, waaronder het medicijn valt.
Sinds zijn oprichting in 2008, door huidig CEO Tim Van Hauwermeiren, chief 'scientific officer' Hans de Haard en 'chief development officer' Torsten Dreier, focust Argenx op de ontwikkeling van medicijnen op basis van lama-antilichamen als behandeling van auto-immuunaandoeningen, waarbij het afweersysteem op hol slaat en zich tegen het lichaam keert.
'We vierden de fase-2-resultaten bescheiden. Met een glaasje biobubbels in onze benepen kantine.'
HANS DE HAARD
CSO EN MEDE-OPRICHTER ARGENX
‘Het verhaal van efgartigimod start al in 2010’, zeggen Ulrichts en de Haard, in een exclusief gesprek op de hoofdzetel in het Oost-Vlaamse Zwijnaarde. ‘Uit publicaties bleek dat de Amerikaanse professor Sally Ward (University of Texas Southwestern) pionierswerk had verricht rond de zogenaamde FcRn-receptor. Op die receptor kunnen antilichamen (immunoglobuline G of IgG, nvdr.) binden. FcRn speelt een cruciale rol in de circulatie van antilichamen in het bloed.’
D-day voor geneesmiddel van Gents Argenx: 'Als testpatiënt wil ik niet meer zonder'
‘Door veranderingen aan te brengen in een antilichaamfragment, het zogenaamde efgartigimod, kan je die receptor blokkeren en zo antilichamen die zich tegen je eigen eiwitten richten en een auto-immuunaandoening veroorzaken snel laten afbreken in het bloed.
Argenx nam in 2012 een licentie op een patent met bevindingen van Ward, die de Haard al kende sinds begin jaren negentig, en startte in 2013 met de ontwikkeling van efgartigimod, vertrekkend van een antilichaamfragment.
Na een scan van de wetenschappelijke literatuur schoof Peter Ulrichts, sinds begin 2010 aan boord bij Argenx, myasthenia gravis als eerste, potentiële ziektedomein naar voren.
‘Omdat we wisten dat één type antilichamen (IgG) de communicatie tussen je zenuw en je spier verstoren bij myasthenia gravis en patiënten zo ziek maken. Er was ook al bewijs dat je een therapeutisch effect bekomt als je erin slaagt de hoeveelheid van die antilichamen te reduceren.’
Glaasje biobubbels in de kantine
In 2015 startte Argenx een fase-1-studie met efgartigimod, bij gezonde vrijwilligers, waarbij het vooral keek naar de veiligheid. ‘Het leuke aan de resultaten was dat we daarin opnieuw vaststelden wat we al eerder hadden gezien bij diermodellenproeven: dat efgartigimod de aanwezigheid kon terugdringen van het type antilichamen die een ziekmakende rol spelen bij myasthenia gravis.’
Op 11 december 2017 volgde de grote doorbraak. Toen kondigden de Gentenaars, na tests op 24 MG-patiënten, uitstekende fase-2-resultaten aan voor efgartigimod.
‘Dat was één van de mooiste momenten’, zegt Ulrichts. ‘Omdat we zagen dat het middel, waar we een heel bedrijf achter hadden kunnen scharen op basis van een hypothese, ook daadwerkelijk een klinisch effect bleek te hebben.’
‘Toen beseften we: ‘dit is een mogelijke therapie’, ook omdat we daar patiënten en dokters van hadden kunnen overtuigen. Het belang van die studie reikte tegelijkertijd ook veel verder dan die klinische data. Omdat we daardoor ook extra financiering konden ophalen en het bedrijf konden laten uitbreiden met vestigingen in de Verenigde Staten en Japan.’
Toch vierden de Haard en Ulrichts die mijlpaal allerminst uitbundig. ‘Ik herinner me een glaasje biobubbels, in onze benepen kantine’, lacht de Haard. ‘Ik zat al met mijn hoofd bij de fase-3-studie (de laatste voor een aanvraag tot commercialisatie, nvdr.). Onze reflex was onmiddellijk dat we er nog niet waren,’ vult Ulrichts aan.
‘Aanvankelijk moest Tim ook nog vaak uitleggen aan investeerders waarom Argenx als enige speler werkte met dat vreemde IgG-fragment, dat stukje van een antilichaam dat FcRn blokkeert', herinnert de Haard zich.
‘Maar na de goeie tussentijdse resultaten van efgartigimod drukten Amerikaanse investeerders Tim op het hart hen niet langer moe te maken met onze al langer lopende onderzoeksprogramma’s. We moesten hen efgartigimod in detail laten zien. Ze wilden plots alles weten. Dat was een interne wake-up-call, dat Amerikaanse investeerders het zagen als een relevant middel voor de behandeling van weesziekten.’
De sterke data van de fase-3-studie met efgartigimod, die was gestart begin 2018, werden in mei 2020 vrijgegeven. ‘Dat was ook superbelangrijk’, zegt Ulrichts. ‘Omdat we toen een goedkeuringsdossier konden indienen om de molecule tot bij de patiënt te kunnen brengen.’
Myasthenia gravis, dat zo’n 160.000 patiënten treft in de Verenigde Staten, de Europese Unie en Japan, leidt tot spierverzwakking en vermoeidheid. Soms kunnen mensen als gevolg van de aandoening niet meer slikken, spreken, stappen of ademen.