Tij keert in de biotechnologie
DINKO VALERIO
De discrepantie in Europa tussen een overvloed aan technologische knowhow en de weinig geslaagde commercialisering ervan wordt de Europese paradox genoemd. Deze paradox kan worden toegeschreven aan een cultuur inherent aan het academisch bestel, namelijk een afwijzende houding jegens ondernemerschap. Een sector waarin dit fenomeen een grote rol speelde, is de biotechnologie, met name waar die wordt ingezet voor de preventie en behandeling van ziekten. In deze zogenaamde biomedische industrie zijn echter veranderingen gaande die aanleiding geven tot een meer optimistische zienswijze.
Tot begin 2000 beschouwden Europese universiteiten bedrijven en entrepreneurs als irrelevant. Intelligente wetenschappers werden geacht binnen de muren van de academische wereld te blijven met een professoraat als ultiem carrièreperspectief.
De minder getalenteerden, zo werd gedacht 'onder professoren', zouden prima op hun plek zijn binnen een bedrijf. Ook bij het opzetten van start- ups kon het merendeel van de 'founding' wetenschappers worden omschreven als 'herenboeren'. Zij namen nooit zelf de overstap vanuit de universiteit naar het bedrijf maar kregen wel een aandeel in de upside-potentie (door fondsgelden of aandelen), zonder blootstelling aan de risico's of harde besluitvormingsprocessen die horen bij een start-up.
Recentelijk is een jongere, minder introverte generatie wetenschappers opgestaan die veel positiever staat tegenover zakelijke mogelijkheden. Een overstap naar de biotechindustrie is inmiddels een interessant alternatief geworden voor een academische carrière.
Ook voor onze bestuurders is pijnlijk duidelijk geworden dat te veel van de Europese technologie ongebruikt blijft. In 2006 was de totale waarde van de Amerikaanse beursgenoteerde biomedische bedrijven 392 miljard euro, tegenover 62 miljard euro in Europa. De wetenschappelijke output in deze sector is daarentegen qua omvang zowel als in kwaliteit vergelijkbaar. Geconfronteerd met deze feiten hebben regeringen en universiteiten zich gerealiseerd dat er iets gedaan moet worden om het tij te keren. Dientengevolge is een trend op gang gekomen om technologieoverdracht te professionaliseren en ondernemerschap te stimuleren. Werd voorheen neergekeken op ondernemers binnen de universitaire wereld, vandaag de dag worden zij gestimuleerd en geprezen door de gevestigde orde.
Tegen de trend in zijn er toch ook een aantal succesvolle biomedische bedrijven verschenen in Europa. De meeste hiervan zijn in de afgelopen tien jaar opgericht als spin-offs van universiteiten. Als we een beurswaarde van 100 miljoen euro als ondergrens voor substantieel succes definiëren, dan komen hiervoor vandaag de dag 38 Europese bedrijven in aanmerking. Hiervan zijn er vijf meer dan 1 miljard euro waard, waaronder ook het Nederlandse Crucell. De aanwezigheid van deze bedrijven in Europa en het verhaal achter hun oprichting en succes zijn een inspiratiebron voor potentiële toekomstige ondernemers uit de academische wereld.
Gevestigde biotechbedrijven fungeren ook als een kern waar nieuwe initiatieven omheen kunnen groeien. Een typisch voorbeeld daarvan is Galapagos Genomics, ontstaan als spin-off van Crucell in 1999 en inmiddels een beursgenoteerd bedrijf met een waarde van 170 miljoen euro en 450 werknemers.
Last but not least fungeren de groei en het succes van hightechbedrijven als bron van goed opgeleid en ervaren personeel.
Over het algemeen, liet 'venture capital' teleurstellende opbrengsten zien uit investeringen gedaan in de laatste jaren van het vorige millennium. Als logisch gevolg daarvan richtten veel van de grotere fondsen hun aandacht op de grootste markt, de Verenigde Staten. Bovendien ondervonden veel fondsen problemen om voor zichzelf kapitaal te verschaffen.
Deze schaarste aan professioneel venture capital in Europa resulteerde in een 'survival of the fittest'. Alleen de sterkste bedrijven bleven over. Teneinde 'cash burn' te verminderen werden businessplannen aangepast met het doel omzet naar voren te halen. Dit heeft niet alleen een positieve invloed op de 'cash consumptie' maar het creëert ook een commerciëlere cultuur. Een omgeving waarin alle betrokkenen zich realiseren dat het in een bedrijf gaat om producten of diensten die verkocht moeten worden.
Waarderingen dalen wanneer er minder geld op de markt beschikbaar is dat naar investeringen zoekt, zo dicteren de wetten van de economie. Als gevolg daarvan waren we getuige van veel realistischer waarderingen van 'later stage'-financieringsronden, vergeleken met de norm uit de jaren vóór 2000. Vanuit investeerdersoogpunt gezien plaatst dit Europa momenteel in een concurrerende positie tegenover bedrijven die gevestigd zijn in de Verenigde Staten.
De marktintroductie van gezondheidsproducten vereist een aantal kapitaalintensieve stappen in ontwikkeling, productie, (klinische) testen en - zeker niet onbelangrijk - marketing. De knowhow en infrastructuur voor deze activiteiten zijn over het algemeen niet aanwezig bij beginnende organisaties. Aan de andere kant vestigt de farmaceutische industrie de aandacht steeds meer op kleinere biotechnologiebedrijven om haar kwijnende productpijplijnen aan te vullen met innovatieve producten. Dit model van licenties verlenen en samenwerking is usance geworden omdat men daarmee de sterke kanten van respectievelijk biotech- (innovatie) en farmaceutische bedrijven (knowhow, infrastructuur en 'deep pockets') weet te combineren.
Tot besluit: het lijkt erop dat de sterren goed staan voor een mooie toekomst. Dat is niet alleen relevant voor de groei van de bestaande biomedische bedrijven, maar ook belangrijk voor het bouwen aan nieuwe successen.
Bij elkaar opgeteld creëren bovengenoemde gebeurtenissen een ideaal uitgangspunt voor een aanstaande bloei van de Europese biomedische sector. Voor mensen met een ondernemende geest een ideaal moment om deel uit te gaan maken van een van die toekomstige succesverhalen.
Domenico (Dinko) Valerio was de oprichter en tot 2004 ceo van Crucell nv. Uit dien hoofde was hij tevens grondlegger van Galápagos Genomics, een spin-out van Crucell. In 2005 richtte hij, samen met Michiel de Haan, Aescap Venture op, een venture capital-firma gericht op private Europese biomedische ondernemingen.
Nieuwe generatie wetenschappers wijst ondernemerschap niet langer af en maakt einde aan de Europese paradox.
copyright fd