maandag, 22 juni 2009
Grondstoffen: de lange arm van China
De grondstoffenprijzen stijgen sinds begin dit jaar, in navolging van de aandelenkoersen, weer sterk. Er zijn vele oorzaken voor die stijgingen, maar China is er beslist één van.
Trouwen alleen uit liefde, dat doen Chinezen niet snel. Vaak is het ook een verstandshuwelijk waarbij de partners vooral het wederzijdse belang op de langere termijn voor ogen houden.
Zo is het ook met die andere relatie die China onderhoudt, die met landen die rijk zijn aan natuurlijke grondstoffen. China lijkt niet een echte warme sympathie te hebben voor deze landen, maar beziet hen vooral vanuit een strategisch oogpunt.
Grondstoffenarm
'Want', verklaarde beleggingsgoeroe Jim Rogers ooit, 'China kan zijn ligging niet veranderen'. Afgezien van grote steenkoolvoorraden en relatief kleine hoeveelheden olie, heeft het amper grondstoffen. Koper, nikkel, ijzererts, olie - uit alle windstreken van de wereld moeten het worden aangevoerd om de fabrieken te laten draaien.
'Om die toevoer te garanderen, volgt China een uitgekiende strategie', zegt Bert van Hoogenhuyze, senior analist van vermogensbeheerder VPV Dresdner. Zo halen ze koper en diamanten uit Congo en olie uit Soedan en Angola.
Grondstofwinning veilig stellen
'De strategie van China is erop gericht om deel te nemen in exploratiebedrijven en daarmee een deel van de grondstoffenwinning voor zichzelf veilig te stellen', zegt Edwin Simon, portfoliomanager van Fortis OBAM.
'Om goodwill te kweken geven ze riante leningen aan die landen en bieden ze hulp bij het aanleggen van infrastructurele werken.' Verder is het importtarief voor producten uit deze landen praktisch tot nul gereduceerd.
De wereldwijde recessie die in 2008 zichtbaar werd, leidde tot vraaguitval en scherpe prijsdalingen voor olie en andere grondstoffen. Exploratiebedrijven reageerden onmiddellijk met het stilleggen van mijnen en het verminderen van productie.
'Het zijn beslissingen die jaren van invloed kunnen zijn', stelt Van Hoogenhuyze. Want over het algemeen geldt dat als de vraag daalt het aanbod snel neerwaarts wordt bijgesteld, maar als de vraag stijgt het aanbod veel minder snel reageert, meent Christopher Wyke, productmanager grondstoffen van Schroders.
Hedge tegen inflatie
Zo zijn parallel aan de aandelenkoersen, nu ook de meeste grondstoffen aan een snelle prijsstijging bezig. Uitschieters in de afgelopen zes maanden zijn de koperprijs, die met ruim 60 procent is gestegen, terwijl nikkel en zink met 45 procent en 40 procent omhoog zijn gegaan. Dat komt mede doordat het aanbod niet even snel stijgt.
De prijsstijgingen worden ingegeven door meerdere factoren: markten anticiperen op een herstel van de economie en daarmee van de vraag. Anderen zien in grondstoffen een hedge tegen inflatie. Maar ook China - de productiefabriek van de wereld - speelt hierin een sleutelrol.
'Wat iedereen in het Westen vergeet, is dat China ook dit jaar een groei genereert van ruim 6 procent', stelt men bij Schroders. Voor een deel is die groei te danken aan het ruim $ 500 mrd grote stimuleringsplan. Het richt zich op de bouw van infrastructurele werken, zoals de aanleg van (spoor)wegen en havens. Daar zijn grote hoeveelheden grondstoffen voor nodig.
Diversificatiebeleid ingezet
'China heeft bovendien veel geleerd van het verleden', oordeelt Simon van Fortis Obam dat sterk inzet op aandelen van bedrijven die zich met de winning van grondstoffen bezighouden. 'Ze grijpen de lage(re) prijzen aan om massaal voorraden op te bouwen.'
Dat de Chinezen druk bezig zijn, is te zien aan de Shanghai Futures Exchange Inventories. Deze indicator geeft de opbouw van grondstoffenvoorraden weer. Zo is koper in het laatste half jaar met 272 procent gestegen en zink met 28 procent; aluminium is weliswaar met 25 procent gedaald, maar dat komt vooral door overaanbod.
'China kan zich die voorraadvorming veroorloven. Want aan cash is er geen gebrek', zegt Simon. Het land heeft bijna 2000 miljard dollar aan valutareserves. Een deel daarvan is belegd in Amerikaanse staatsobligaties. China bekritiseert het Amerikaanse begrotings- en dollarbeleid en dreigt met het afbouwen van zijn dollarbeleggingen.
Chef-econoom Norbert Walter van Deutsche Bank suggereerde op een congres in Berlijn dat het land daar al mee bezig is. Analisten denken dat China staatsobligaties verkoopt en belegt in valuta van landen die rijk zijn aan grondstoffen of - zoals gezegd - door zelf grondstoffenvoorraden op te bouwen en voor de lange termijn zeker te stellen. In dat kader horen de allianties in Afrika.
Koloniale trekjes
Deze strategie wordt met argusogen in het Westen gevolgd: de contracten zijn niet altijd even wederzijds als in een verstandshuwelijk zou moeten. Belegger George Soros vindt dat China zich daarin even schandalig gedraagt als de koloniale machten van weleer.
Mede door die kritiek probeert China dezelfde doelstellingen nu met andere middelen te bereiken. Zo wordt intensief geïnvesteerd in bedrijven die op de grondstoffenmarkten actief zijn. Maar ook dát stuit op weerstand.
Zo kreeg het staatsbedrijf Chinalco geen steun om een groot belang te nemen in de Brits-Australische mijnbouwer Rio Tinto om zo controle te krijgen over de ijzerertsactiviteiten. Toch zet China dit beleid via zijn staatsbedrijven door.
Fortis OBAM volgt de ontwikkelingen in China dan ook op de voet. Het anticipeert op de grondstoffenvraag door een overweging van aandelen in bedrijven die zich op materialen en energie richten.
Juiste spreiding
Simon: 'Met de huidige goede vooruitzichten in China en de opkomende landen en de verwachting dat het Westen zich herstelt, hebben we strategisch gezien een goede positie.' Op korte termijn zijn er echter risico's, zegt hij, bijvoorbeeld dat China minder inkoopt, investeerders winst nemen en de wereldeconomie verslechtert.
Volgens Van Hoogenhuyze is het voor particuliere beleggers van belang dat ze kiezen voor een juiste spreiding van grondstoffen in de portefeuille. Naast belangrijke industriële metalen, vindt hij dat olie met 20 tot 50 procent vertegenwoordigd moet zijn.
'Het is belangrijk je af te vragen in hoeverre de ene grondstof vervangbaar is door een andere. Olie blijft in onze optiek nog lange tijd onvervangbaar.'