Beleggen aan de beurs, of het nu met eigen of met andermans geld is, brengt altijd risico's
met zich mee. De een vergelijkt het met gokken, een ander noemt het speculeren, maar
iedereen is het erover eens dat je daarbij lelijk onderuit kunt gaan. Velen hebben dat aan den
lijve ondervonden.
U kunt de kans op verlies natuurlijk beperken door minder risico te nemen, maar het
vervelende is dat dat doorgaans ook minder winst oplevert. Niet aantrekkelijk dus.
Verlies lijden is nooit prettig - u verliest óf uw eigen geld waar u hard voor hebt moeten
werken óf dat van anderen die er hard voor gewerkt hebben. In het laatste geval raakt u op
z'n minst het vertrouwen van uw klanten, uw goede naam en soms ook uw toko kwijt.
Om verliezen zo laag mogelijk te houden en de winstkansen te verhogen zoeken particuliere
en professionele beleggers daarom naar hulpmiddelen en ondersteuning. Zij hebben de
behoefte om zich ergens aan vast te houden, ook wanneer het een strohalm is: T(echnische) A(nalyse, F(undamentele) A(nalyse), een systeem of een goeroe - óf adviezen en koersdoelen van analisten.
TA kijkt naar koersbewegingen in het verleden om door middel van projectie toekomstige
koersbewegingen te voorspellen, maar daar kun je niet blind op varen. TA is wel geschikt om
koersbewegingen in het verleden inzichtelijk te maken, maar daar heb je niet zoveel aan als je
wilt weten wat de beurs morgen gaat doen. TA'ers houden daarom - helemaal terecht - één of
meerdere slagen om de arm.
FA kijkt vooral naar de situatie van individuele bedrijven, maar zegt net zo min als TA iets
over de koers van een aandeel op korte termijn. Het enige wat je ermee kunt is de kansen
van een aandeel ten opzichte van andere aandelen inschatten - op langere termijn. LT-beleggers kunnen er dus baat bij hebben.
Systemen en goeroe's worden in overvloed aangeboden. U kunt geen aan beleggingen
gerelateerde site aanklikken of de aanbiedingen vliegen u om de oren. Soms verschijnen ze
ook gewoon in de KK en proberen u te overtuigen van hun succesvolle aanpak. Allemaal
willen ze u de helpende hand toesteken. Rijk worden als Warren Buffet? Winst door een
perfect uitgekiend systeem of door de visioenen van een zelfbenoemde profeet? Persoonlijke
adviezen van deskundigen die ervoor doorgeleerd (zeggen te) hebben? Of wilt u misschien uw geld helemaal uit handen geven aan iemand die daar goed raad mee weet? Inderdaad, voor elck wat wils, om niet te zeggen: op bijna elke pot past wel een deksel.
Deze aanbiedingen hebben allemaal twee gemeenschappelijke kenmerken: ze kosten geld - in sommige gevallen zelfs veel geld - én er worden geen garanties gegeven. Met andere
woorden: men gaat ervan uit dat u, als speculant, ook hier bereid bent om risico's te nemen
terwille van een kans op méér winst en minder verlies. Pure psychologie. U bent 'ein
gefundenes Fressen' voor lieden die zeggen te weten hoe u rijk kunt worden, maar die het zelf
moeten hebben van abonnementen en muisklikken op hun site. In de toekomst kijken kunnen
zij namelijk net zo min als u, wat ze ook beweren. Maar rijk worden ze meestal wel.
Er is in elk geval één hulpmiddel dat geen geld en weinig moeite kost. Dat zijn de koersdoelen die door analisten van diverse bank- en beleggingsinstellingen worden gegeven, vaak in combinatie met een buy-, sell-, reduce- of hold-advies. Het laatste wil meestal zeggen dat de analist geen idee heeft welke kant het op gaat.
Er wordt hoogst zelden eerlijk verteld op basis waarvan de analist tot zijn inschatting
gekomen is. Soms vindt hij een andeel te hoog geprijsd in vergelijking tot sectorgenoten, maar zijn de vooruitzichten voor de sector als geheel goed. Dat wordt dus "hold". Een andere keer zit de sector tijdelijk in het verdomhoekje maar is het aandeel nog verhoudingsgewijs goedkoop - dat wordt dan "buy". Soms staan koersdoelen in geen enkele verhouding tot de actuele koersen, soms geven verschillende analisten haaks op elkaar staande adviezen voor hetzelfde aandeel, afhankelijk van waar ze naar kijken: naar de sector of naar het individuele bedrijf. Ze zeggen niet dat u moet verkopen omdat binnenkort de hele economie in elkaar zakt of dat u een aandeel moet kopen omdat de algehele trend opwaarts is. Daar zijn ze niet voor aangenomen - dat moet u dus zelf invullen. Misschien wel met TA, of door gewoon de kranten te lezen en dan het tegenovergestelde te doen van wat daar staat.
Welk nut hebben deze adviezen nu voor u en uw portefeuille?
Tenzij er sprake is van echte voorkennis in de zin van 'insider knowledge' hebt u er weinig aan. Komt er een verhoging omdat een bedrijf een grote opdracht binnengesleept heeft dan weet u dat waarschijnlijk al lang voordat het advies komt. Meestal zijn deze inschattingen
gebaseerd op FA, maar ik sluit ook zeker niet uit dat koersdoelen en adviezen voor een deel
zijn ingegeven door de positie die de werkgever van de desbetreffende analist in een bepaald
aandeel heeft. Zo haalt hij een wit voetje bij zijn baas en krijgt hij misschien zelfs een bonus. Als u zelf aan FA doet hebt u dat spelletje waarschijnlijk gauw door.
Maar desondanks....u kunt er wel uw voordeel mee doen. Niet omdat de analist het koersdoel
terecht omhoog gezet en een buy-advies gegeven heeft. Die is ook niet helderziende. Wél
omdat de ervaring leert dat duizenden brave schapen, die allemaal staan te trappelen in afwachting van een signaal, deze aandelen gaan kopen en dat de koers daardoor vanzelf stijgt. Hetzelfde geldt uiteraard ook omgekeerd. Zet het koersdoel omlaag en de kudde schrikt en gaat verkopen. Het is gewoon een self-fulfilling prophecy. Er zijn er altijd wel een paar die het wat later doorhebben dan u, die zijn dan de pineut. Als u reageert moet u wel snel reageren, anders bent u te laat. Den letzten beissen die Hunde.
Het enige waar ik echt in geloof is dat de beurs, buitengewone omstandigheden daargelaten,
hoogst zelden langer dan vier of vijf dagen achter elkaar alleen maar omhoog of omlaag
gaat. Daar zorgen de winst- (of verlies)nemers en de koopjesjagers wel voor. Daarom ziet het
koersverloop er ook altijd uit als het blad van een ouderwetse boomzaag. Er zijn kleine
tandjes, grotere en heel grote. De kleine tandjes zijn gewone schommelingen, de grotere
noemt men correcties en een heel grote tand ontstaat door een crash, een rally of een
combinatie van beide. Een grote tand heeft bijna altijd externe oorzaken die niemand heeft
zien aankomen, behalve misschien uw eigen onderbuik - achteraf gezien, meestal.
Hetzelfde geldt m.m. voor individuele aandelen. Een aandeel dat enkele dagen achterblijft
zonder dat er een duidelijke reden voor is gaat meestal vanzelf weer een stukje omhoog en
omgekeerd. Als b.v. DSM twee dagen achter elkaar gezakt is ga ik kopen - geheid dat het
aandeel op de derde of de vierde dag weer stijgt, ongeacht een eventuele daling van de AEX.
Dat zijn ervaringsfeiten, daar komt geen wetenschap aan te pas. Wat u in het zaagblad ziet is in wezen een weerspiegeling van de psyche van de belegger: de eeuwige tweestrijd tussen angst en hebzucht. Psychologie van de koude grond, niets anders. Daar geloof ik nu wél in.