Home
- Belegger.nl: steun en toeverlaat voor beleggers. Bekijk de beurskoersen, de laatste stand van de AEX en lees het nieuws, de columns en de adviezen.
Koersen
- Aandelen
- Indices
- Valutas
- Rentes
- Commodities
- Certificaten
- Opties
- Futures
- Beleggingsfondsen
- Trackers
- Obligaties
- Hefboomproducten
Nieuws
Forum
Analyse & advies
Thema's
- Beurstips en handelskansen
- Fondsen & ETF's

Beurscodes, betekenis en hulp bij zoeken

Europa

AEX: Euronext Amsterdam
BRU: Euronext Brussels
PSE: Euronext Paris
LIS: Euronext Lissabon
CHX: CBOE Europe, grote(re) EU aandelen
NAV: Investment Funds (NAV)

Noord-Amerika

NYS: New York Stock Exchange
OTC: CBOE BZX Exchange (US)
TSE: Toronto Stock Exchange

Kunt u een instrument niet vinden?

Zoek dan via de zogenaamde ISIN code. Elk instrument, aandeel etc. heeft een unieke code.

Kies vervolgens - wanneer er meerdere resultaten zijn - de notering op de beurs van uw keuze.

Waar vind ik die ISIN code?

Google de naam van het instrument, aandeel etc. met de toevoeging 'ISIN'.

Als zoeken op ISIN code geen resultaten oplevert hebben wij het instrument of aandeel niet in onze koersendatabase.

Market Monitor

Galapagos « Terug naar discussie overzicht

Draadje OT, bijzaken & geleuter in de marge!

3.327 Posts, Pagina: « 1 2 3 4 5 6 ... 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 ... 163 164 165 166 167 » | Laatste

Omlaag ↓

voda 22 december 2020 15:05

Ocugen ontwikkelt coronavaccin

(ABM FN-Dow Jones) Het Amerikaanse Ocugen slaat de handen ineen met Bharat Biotech om het coronavaccin van het Indiase bedrijf verder te ontwikkelen voor de Amerikaanse markt. Dit maakten de twee bedrijven dinsdagmiddag bekend.

Het gaat om een vaccin op basis van een geïnactiveerd vaccin, waarbij de basis wordt gevormd door een stukje coronavirus dat inactief is gemaakt.

In India is het vaccin van Bharat bij circa 1.000 proefpersonen getest in Fase 1 en 2 klinische studies, met veelbelovende veiligheids- en immunogeniciteitsgegevens. Het kandidaatvaccin wordt nu getest onder 26.000 proefpersonen in India in een fase 3 studie.

Ocugen krijgt door de samenwerking de Amerikaanse rechten op het kandidaatvaccin en zal in samenwerking met Bharat Biotech, verantwoordelijk zijn voor klinische ontwikkeling, registratie en commercialisering in de Verenigde Staten.

Het aandeel Ocugen steeg in de voorbeurshandel in New York bijna 12 procent op het nieuws.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 23 december 2020 06:58

Pharming genoteerd aan Nasdaq

FONDS KOERS VERSCHIL VERSCHIL % BEURS
Pharming Group
1,377 0,00 0,00 % Euronext Amsterdam
Pharming Group NV -OTCPK-
--- --- --- OTC USA

(ABM FN-Dow Jones) Pharming Group heeft een notering aan Nasdaq. Dit maakte het Nederlandse biotechbedrijf vannacht bekend, nadat de Amerikaanse beurswaakhond SEC de registratieverklaring als 'effectief' vaststelde.

De zogeheten American Depositary Shares zijn vanaf woensdag 23 december verhandelbaar.

Elke ADS vertegenwoordigt tien gewone aandelen Pharming.

Overigens zijn er door Pharming geen nieuwe aandelen uitgegeven.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 23 december 2020 13:25

Pfizer levert 100 miljoen extra doses coronavaccin aan VS

FONDS KOERS VERSCHIL VERSCHIL % BEURS
BioNTech SE -ADR-
$ 100,37 0,00 0,00 % NASDAQ
Pfizer Inc
$ 36,74 0,00 0,00 % NYSE

(ABM FN-Dow Jones) Pfizer en BioNTech zullen 100 miljoen doses coronavaccin extra leveren aan de VS. Dit maakte de farmaceut woensdag bekend.

De VS hadden al 100 miljoen doses bij de twee bedrijven besteld.

Uiterlijk op 31 juli 2021 zouden alle vaccins geleverd moeten zijn.

Eerder deze maand gaf toezichthouder FDA al groen licht voor het vaccin van Pfizer en BioNTech.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 23 december 2020 17:50

Canada keurt coronavaccin Moderna goed

FONDS KOERS VERSCHIL VERSCHIL % BEURS
Moderna Inc
$ 126,02 0,14 0,11 % NASDAQ

(ABM FN-Dow Jones) Health Canada heeft groen licht gegeven voor het coronavaccin van Moderna. Dit meldde Moderna woensdag na berichtgeving van de toezichthouder.

De goedkeuring geldt voor vaccinatie van mensen ouder dan 18 jaar.

Canada had al 40 miljoen doses van het coronavaccin bij Moderna besteld. Om te mogen leveren, was nog wel de goedkeuring van de toezichthouder nodig.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 28 december 2020 16:28

Novavax start tweede Fase 3-studie naar coronavaccin

(ABM FN-Dow Jones) Novavax is gestart met een tweede Fase 3-studie naar zijn mogelijke coronavacccin, waarin de effectiviteit, veiligheid en de hoeveelheid aangemaakte antistoffen zullen worden beoordeeld. Dat maakte het Amerikaanse biotechbedrijf maandag bekend.

De studie wordt gedaan in de Verenigde Staten en Mexico. Novavax heeft al een grote Fase 3-studie lopen in het Verenigd Koninkrijk en verwacht de resultaten daarvan in het eerste kwartaal van 2021.

Eerdere studies lieten reeds zien dat het vaccin een stevige reactie van het immuunsysteem uitlokte, en antistoffen genereerde die het virus in sterke mate neutraliseren en over het algemeen goed werd verdragen.

"Deze studie is een cruciale stap in de opbouw van een mondiale portfolio van veilige en effectieve vaccins om de wereldbevolking te beschermen", stelde CEO Stanley eRck van Novavax.

Het vaccin is gebaseerd op de recombinante nanopartikel-technologie van Novavax. Het wordt gemaakt in cellen van insecten, kan zich niet vermenigvuldigen en kan ook geen COVID-19 veroorzaken. Het moet gekoeld worden bewaard op een temperatuur tussen 2 en 8 graden Celsius.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 29 december 2020 16:26

EU koopt nog eens 100 miljoen coronavaccins van Pfizer

FONDS KOERS VERSCHIL VERSCHIL % BEURS
BioNTech SE -ADR-
$ 86,34 -1,77 -2,01 % NASDAQ
Pfizer Inc
$ 36,96 0,14 0,38 % NYSE

(ABM FN-Dow Jones) De Europese Unie zal nog eens 100 miljoen doses van het coronavaccin van Pfizer en BioNTech aanschaffen. Dit maakte voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie dinsdagmiddag bekend.

"We hebben besloten om nog eens 100 miljoen doses te bestellen", aldus Von der Leyen.

Met deze extra bestelling komt het aantal vaccins op 300 miljoen uit.

"Meer vaccins zullen volgen", meldde Von der Leyen.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved. A

voda 30 december 2020 07:23

Moderna in onderhandeling met Zuid-Korea over levering coronavaccin

FONDS KOERS VERSCHIL VERSCHIL % BEURS
Moderna Inc
$ 114,39 2,99 2,68 % NASDAQ

(ABM FN) Het Amerikaanse Moderna is in onderhandelingen met de overheid van Zuid-Korea om zijn coronavaccin te leveren. Dit liet Moderna weten in een persbericht woensdagochtend.

Het zou gaan om de levering van 40 miljoen doses van het vaccin. Later wordt dit aantal mogelijk nog verhoogd.

Het is de bedoeling dat de levering van start gaat in het tweede kwartaal van 2021.

Door: ABM Financial News.
pers@abmfn.be
Redactie: +32(0)78 486 481

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 30 december 2020 08:29

Britten staan coronavaccin AstraZeneca toe

FONDS KOERS VERSCHIL VERSCHIL % BEURS
AstraZeneca PLC
£ 74,62 0,00 0,00 % London Stock Exchange
AstraZeneca PLC
SEK 829,40 0,00 0,00 % OMX Stockholm

(ABM FN-Dow Jones) De Britse toezichthouder heeft woensdag groen licht gegeven voor het coronavaccin van AstraZeneca en Oxford University. Dit maakte de farmaceut voorbeurs bekend.

Het betreft goedkeuring door de UK Medicines and Healthcare products Regulatory Agency voor noodgebruik bij volwassenen ouder dan 18 jaar.

De eerste vaccinaties worden in het begin van 2021 verwacht. Er worden twee vaccinaties toegediend met een tussenpauze van 4 tot 12 weken.

CEO Pascal Soriot van AstraZeneca sprak van een "belangrijke mijlpaal voor miljoenen mensen in het VK".

Overigens is het nog de vraag wanneer de Europese toezichthouder goedkeuring geeft voor het gebruik van het vaccin van AstraZeneca. Volgens een medewerker van toezichthouder EMA was er begin deze week nog geen aanvraag ingediend door de farmaceut. Dit schreef de Belgische krant Het Nieuwsblad, na een interview met Noel Wathion van de medicijnwaakhond.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 30 december 2020 15:01

Verlies Cel-Sci loopt op

FONDS KOERS VERSCHIL VERSCHIL % BEURS
Cel-SCI Corp
$ 12,09 0,00 0,00 % AMEX

(ABM FN-Dow Jones) Cel-Sci heeft in 2020 een groter verlies geleden. Dit maakte het biotechbedrijf woensdag bekend voor het boekjaar dat op 30 september afliep.

De inkomsten uit subsidies stegen licht naar 558.664 dollar, maar de kosten liepen op van 20,7 miljoen naar 29,5 miljoen dollar, waardoor Cel-Sci een nettoverlies leed van 30,3 miljoen dollar. Dat was in 2019 een verlies van 22,1 miljoen dollar.

Het LEAPS-platform van Cel-Sci is bedoeld voor de ontwikkeling van therapeutische vaccinaties tegen auto-immuunziekten zoals reuma, astma, allergieën en graft-versus-host ziekte.

Het platform wordt momenteel ook ingezet bij de ontwikkeling van een coronavaccin.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 31 december 2020 07:30

Coronavaccin Sinopharm goedgekeurd in China

(ABM FN-Dow Jones) Het coronavaccin van Sinopharm is goedgekeurd door de Chinese National Medical Products Administration voor gebruik. Dit maakte de toezichthouder donderdag bekend.

Woensdag bleek het vaccin van de Chinese farmaceut een effectiviteit van 79,34 procent te hebben.

Verder is het vaccin volgens de toezichthouder veilig.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 31 december 2020 15:45

Moderna levert coronavaccin aan Zuid-Korea

FONDS KOERS VERSCHIL VERSCHIL % BEURS
Moderna Inc
$ 111,14 0,00 0,00 % NASDAQ

(ABM FN-Dow Jones) Moderna gaat 40 miljoen doses van zijn coronavaccin leveren aan Zuid-Korea. Dit maakte het Amerikaanse biotechbedrijf bekend zonder financiële details te melden.

Naar verwachting begint de levering in mei 2021.

Vooralsnog heeft de Zuid-Koreaanse toezichthouder het vaccin van Moderna nog niet goedgekeurd.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 31 december 2020 16:12

Sterke resultaten Fase III studie coronavaccin van Moderna

FONDS KOERS VERSCHIL VERSCHIL % BEURS
Moderna Inc
$ 109,46 -1,67 -1,50 % NASDAQ

(ABM FN-Dow Jones) De fase III Cove studie van Moderna met het coronavaccin laat een vaccin effectiviteit zien van 94,1 procent. Dit meldde de Amerikaanse farmaceut donderdag.

De resultaten van de studie werden gepubliceerd in de New England Journal of Medicine.

De studie werd uitgevoerd in de Verenigde Staten met meer dan 30.000 deelnemers in, die twee doses van het Moderna Covid-19-vaccin kregen toegediend, 28 dagen na elkaar.

Het vaccin werd goed verdragen en toonde een effectiviteit van 94,1 procent tegen het virus, zei Moderna.

Daarnaast was sprake van een gunstig tolerantie- en veiligheidsprofiel. De meest voorkomende bijwerkingen waren een lichte graad van hoofdpijn, vermoeidheid en spierpijn.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 1 januari 2021 14:06

BioNTech hoopt vaccinproductie te kunnen opvoeren
anp 1 uur geleden

Het Duitse BioNTech verwacht eind januari meer duidelijkheid te hebben over de mogelijkheden om de vaccinproductie op te voeren. Dat zegt topman Ugur Sahin, die in een interview met Der Spiegel ook kanttekeningen plaatste bij het inkoopbeleid voor vaccins van de Europese Unie.

Het middel van BioNTech en het Amerikaanse Pfizer is momenteel het enige goedgekeurde coronavaccin in de Europese Unie. Daar begonnen de meeste lidstaten eind vorig jaar met vaccineren. In Duitsland klaagden sommige regionale bestuurders dat minder doses van het middel worden geleverd dan is toegezegd.

"Op dit moment ziet het er niet goed uit", zei Sahin in het interview over de beschikbaarheid van vaccins. "Er ontstaat een gat omdat er een gebrek is aan andere goedgekeurde vaccins. We moeten dat gat vullen met ons eigen vaccin." Het opvoeren van de productie is volgens hem een uitdaging. "Het is niet alsof er wereldwijd gespecialiseerde fabrieken staan die nu niet worden gebruikt en die vanaf dag één het vaccin kunnen produceren op de vereiste kwaliteit."

Andere vaccins

Het vaccin van BioNTech/Pfizer wordt ook gebruikt in de Verenigde Staten. Dat land bestelde afgelopen juli al 600 miljoen doses. De EU regelde in november dat het toegang zou krijgen tot 300 miljoen doses. Brussel heeft namens de lidstaten ook contracten gesloten met andere farmaceuten die werken aan coronavaccins, maar die middelen zijn nog niet goedgekeurd voor gebruik in de EU.

De BioNTech-oprichter vermoedt dat de EU zich heeft verkeken op de snelheid waarmee andere coronavaccins goedgekeurd zouden worden. "Kennelijk bestond de indruk: we krijgen genoeg, het valt wel mee en we hebben het onder controle", zei hij. "Ik vond dat verbazingwekkend."

De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk hebben al wel meerdere vaccins goedgekeurd. In de EU moet het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) die middelen beoordelen. Die instantie beslist naar verwachting op 6 januari of ook het coronavaccin van Moderna gebruikt kan worden.

voda 4 januari 2021 10:14

AstraZeneca verkoopt rechten op middel tegen hoge bloeddruk

(ABM FN-Dow Jones) AstraZeneca heeft de verkoop afgerond van de commerciële rechten voor zijn geneesmiddel Atacand aan Cheplapharm Arzneimittel in zeventig landen. Dat maakte het farmaceutische bedrijf maandag bekend.

AstraZeneca kreeg 250 miljoen dollar voor het middel, candesartan cilixetil genaamd, en een combinatie van dit middel met hydrochlorothiazide, in de verkoop bekend als Atacand Plus. Het middel wordt gebruikt tegen hoge bloeddruk en hartfalen en werd ontwikkeld in samenwerking met Takeda Pharmaceutical Company.

Gedurende de eerste helft van 2021 ontvangt de Brits-Zweedse farmaceut nog 150 miljoen dollar. Het gehele bedrag van 400 miljoen dollar wordt geboekt in het vierde kwartaal van 2020 onder overige operationele inkomsten.

Atacand en Atacand Plus realiseerden in 2019 een omzet van 148 miljoen dollar en een winst voor belastingen van 89 miljoen dollar in de onderhavige zeventig landen. De boekwaarde bedroeg nul, zodat de gehele overnamesom als boekwinst kan worden geboekt.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 4 januari 2021 10:45

Bruno Bruins benoemd tot commissaris vaccininstituut Intravacc

Gepubliceerd op 4 januari 2021 09:51 | Views: 1.391

BILTHOVEN (ANP) - Oud-minister Bruno Bruins (Medische Zorg en Sport) is benoemd tot lid van de raad van commissarissen bij Intravacc, het Nederlandse overheidsinstituut voor vaccinonderzoek. Bruins is momenteel interim-bestuursvoorzitter van de Haagse vervoerder HTM. In maart vorig jaar trad Bruins af als minister, nadat hij in een coronadebat in de Tweede Kamer onwel was geworden.

Ook Karin Dorrepaal is benoemd tot commissaris bij het vaccininstituut. Zij is bestuurder in de life science- en farmaceutische industrie en voormalig lid van de raad van bestuur van farmaceut Schering AG. Nico Oudendijk wordt de voorzitter van de raad van commissarissen. Hij bekleedde sinds 1991 meerdere functies binnen het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Per 1 januari 2021 is Intravacc een zogenoemde beleidsdeelneming, met de Staat als enige aandeelhouder. Daarvoor opereerde Intravacc als afzonderlijke entiteit onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van VWS. Door het op deze manier op afstand te plaatsen, blijven de publieke belangen geborgd. Daar werd door het ministerie extra naar gekeken vanwege de coronapandemie.

De komende vijf jaar blijft het bedrijf vaccinontwikkelingsprojecten voor de Nederlandse overheid uitvoeren. Ook gaat de onderneming de markt op om contracten met andere biotechnologie- en farmaciebedrijven binnen te halen.

voda 4 januari 2021 16:04

Moderna verhoogt productiedoelstellingen coronavaccin

FONDS KOERS VERSCHIL VERSCHIL % BEURS
Moderna Inc
$ 105,03 0,56 0,54 % NASDAQ

(ABM FN) De Amerikaanse producent van coronavaccins Moderna heeft zijn productiedoelstelling voor zijn coronavaccin voor 2021 verhoogd van ten minste 500 miljoen naar 600 miljoen stuks. Dat meldde het Amerikaanse biotechbedrijf maandagmiddag.

Moderna herhaalde in het persbericht dat het blijft investeren om zelfs 1 miljard doses in 2021 op de markt te brengen.

Daarbij wil Moderna voor het einde van het eerste kwartaal 100 miljoen vaccins aan de VS hebben geleverd, en nog eens 100 miljoen in het tweede kwartaal.

Moderna rapporteerde ook dat het al circa 18 miljoen vaccins aan de VS heeft geleverd.

Door: ABM Financial News.
pers@abmfn.be
Redactie: +32(0)78 486 481

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 5 januari 2021 15:02

EU praat met Pfizer en BioNtech over meer vaccins - media

(ABM FN-Dow Jones) De Europese Unie is met farmaceuten Pfizer en BioNtech in gesprek over een extra voorraad coronavaccins, waarmee de bestaande voorraad zou verdubbelen. Dit meldden bronnen dinsdag tegen persbureau Bloomberg.

De EU zou met dit nieuwe contract 100 miljoen doses extra afnemen en tevens een optie krijgen voor nog eens 200 miljoen doses, aldus de bronnen.

Voor Pfizer en BioNtech zou doorgang vaan deze deal impliceren dat de reeds afgesproken levering aan de muntunie wordt verdubbeld tot 600 miljoen doses. De EU kan met 600 miljoen doses tweederde van zijn bevolking vaccineren, uitgaande van twee injecties per ingezetene.

Het vaccin van Pfizer en BioNtech is voorlopig het enige dat goedkeuring heeft gekregen van de Europese medicijnwaakhond EMA. Dit gebeurde op 21 december. Mogelijk krijgt het coronavaccin van Moderna deze week ook groen licht.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved

voda 6 januari 2021 14:41

EMA beveelt coronavaccin Moderna aan voor goedkeuring

(ABM FN-Dow Jones) De Europese medicijnwaakhond EMA beveelt het coronavaccin van Moderna aan voor goedkeuring door de Europese Unie. Dit liet de EMA woensdagmiddag weten,

De aanbeveling geldt voor personen ouder dan 18 jaar.

"Het Comité voor geneesmiddelen voor menselijk gebruik (CHMP) van de EMA heeft de data over de kwaliteit, veiligheid en werkzaamheid van het vaccin grondig beoordeeld", schreef de EMA.

De effectiviteit van het vaccin bedraagt 94,1 procent. Bij mensen die het risico lopen op een zware vorm van corona is de effectiviteit 90,9 procent.

"Dit vaccin geeft ons nog een middel om de huidige noodtoestand te overwinnen", zei Emer Cooke, directeur van de EMA.

De verwachting is dat de Europese Commissie vlot definitief groen licht geeft voor het vaccin van Moderna. Vervolgens kan het vaccineren van start.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 6 januari 2021 15:04

Coronavaccin AstraZeneca krijgt groen licht in India

FONDS KOERS VERSCHIL VERSCHIL % BEURS
AstraZeneca PLC
£ 75,19 0,80 1,08 % London Stock Exchange
AstraZeneca PLC
SEK 828,60 -1,70 -0,20 % OMX Stockholm

(ABM FN-Dow Jones) AstraZeneca heeft goedkeuring voor noodgebruik gekregen van toezichthouder Serum Institute of India voor zijn coronavaccin. Dit maakte het biotechbedrijf woensdagmiddag bekend.

Voorlopig heeft AstraZeneca goedkeuringen binnen in vijf landen; Argentinië, de Dominicaanse Republiek, El Salvador, Mexico en Marokko.

Het biotechbedrijf verwacht ook een goedkeuring van de Europese toezichthouder EMA in de komende weken.

Door: ABM Financial News.
info@abmfn.nl
Redactie: +31(0)20 26 28 999

© Copyright ABM Financial News B.V. All rights reserved.

voda 6 januari 2021 17:01

Ook in biotech is cybersecurity een levensgroot risico
Axel Arnbak 16:45

Hoe meer we te weten komen over genetica, des te meer lijkt de code van ons leven zich als computercode te gedragen. DNA, RNA en de andere bouwstenen van levenden organismen lenen zich, net als software, ook goed voor hacking, goed- en kwaadschiks.

Het eerste wereldwijd geaccepteerde coronavaccin van BioNTech en Pfizer hackt de standaardbeveiliging van ons immuunsysteem met een iets aangepast molecuul, een Nobelprijswaardige biohack die alles wegheeft van de phishing e-mail die uw firewall en spamfilter weet te omzeilen.

Maar naarmate de werelden van biologie en computers inniger vervlochten raken, doemen welbekende risico’s van cybersecurity en specifieke nieuwe cyberrisico’s op in de biotechnologie. Denk aan de informatieveiligheid van DNA-databanken, bescherming van privacy, betrouwbaarheid van communicatie van DNA-sequenties tussen ontwikkelaars, labs en andere stakeholders, maar ook aan het aanpassen van de code van het leven, per ongeluk of met kwade intenties.

Dit roept een vrij fundamentele vraag op: hoe beschermen wij de code van het leven? Weliswaar nemen volwassen pharma- en biotechbedrijven dit risico uit welbegrepen eigenbelang serieus, toch staat het denken over en reguleren van cyberbiosecurity in de kinderschoenen, ook in sectoren als de zorg, landbouw, maakindustrie en defensie. Juist in tijden van corona is de noodzaak om daaraan te werken existentieel.

Waar de digitale taal van computers is opgebouwd uit enen en nullen, bestaan bijna alle codes van het leven op aarde uit combinaties van de vier DNA-letters A, C, G en T. En net als software, laat ook DNA zich lezen, schrijven, vervaardigen met een DNA-printer of opslaan op een usb-stick. En kun je DNA gebruiken als opslagmedium, zoals een start-up in 2019 lukte voor de gehele encyclopedie Wikipedia.

Grote IT-bedrijven als Microsoft investeren gretig in die mogelijkheden. Tel daarbij innovaties in kunstmatige intelligentie en kwantumcomputing op, en we staan aan de vooravond van een cyberbiotechnische samenleving.

Vervlechting
De fascinerende integratie van bio- en informatietechnologie is al decennia bekend en voer voor Nobelprijzen, maar de vervlechting tussen die werelden neemt in rap tempo toe, vooral middenin een wereldwijde pandemie. Dat geldt ook voor de waardeketen van vaccinaties, van de allereerste ontwikkeling op moleculair niveau tot de registratie van al die miljarden prikken.

Zo bestaat het BioNTech/Pfizer-vaccin, in de kern, uit een digitale code van slechts 4284 tekens, die de farmaceutische codekoks naar een DNA-printer sturen die van de digitale code echte DNA-moleculen bakken, die na verdere bewerking zowaar in het vaccin terechtkomen. De eerste 500 tekens van die broncode heeft de Wereldgezondheidsorganisatie op haar website gepubliceerd.

Aan de hand daarvan heeft internetondernemer en homo universalis Bert Hubert het vaccin op berthub.eu knap ontrafeld. Overigens publiceerde Hubert daar eerder de broncode van een echt mens: kennelijk bestaan wij uit slechts 750 megabyte aan informatie, waarmee iedere mens ongeveer evenveel inhoud heeft als een CD met de muziek van Frans Bauer, maar dat terzijde.

Verderop in de vaccinatiewaardeketen komen we welbekende IT-issues als veilige communicatie van DNA (tussen organisaties maar ook bij biologische inbrenging), bescherming van intellectueel eigendom en persoonsgegevens tegen. Vraagstukken die al decennia voor hoofdbrekens zorgen in de digitale wereld.

Aanvallen
De cybersecurity-risico’s van de informatiesamenleving worden dus de risico’s van de biotechnologie. Sinds de start van de pandemie nemen cyberaanvallen, met name ransomware in de zorg, explosief toe, volgens sommige bronnen met 800%. En op 9 december maakt het Europees Medisch Agentschap (EMA) wereldkundig dat de documentatie rondom het BioNTech/Pfizer-vaccin uit haar systemen was ontfutseld.

Nog zorgwekkender zijn de voor biotech specifieke kopzorgen, vooral als de veiligheid van het productieproces van syntetische DNA door een beveiligingsincident onbewust of doelbewust door kwaadwillenden wordt aangetast, waardoor de DNA-code verandert met desastreuze gevolgen: dat kan medicijnen ineffectief of schadelijk maken, of zelfs een nieuw dodelijk virus de wereld inslingeren. Cyberbiosecurity kan dus nog crucialer zijn dan cybersecurity, omdat je niet zozeer met digitaal vuur speelt, maar met de bron van het leven zelf.

Somber beeld
Experts als cryptografe en biomedicus Siguna Müller, beveiliginsexpert Bruce Schneier en bioloog Larissa Rudenko schetsten recent een somber beeld van de staat van cyberbiosecurity. Als belangrijkste obstakels signaleren zij het ontbreken van expertise en marktprikkels voor cyberbiosecurity bij het biotech-mkb (liever een product snel op de markt, dan compleet veilig), onbegrip bij wetgevers en het ontbreken van een multidisciplinaire beleidsdiscussie (biologen en IT-beveiligers praten niet met elkaar).

Alweer een parallel: tien jaar geleden signaleerden velen, net als ik, bij de totstandkoming van Nederlands eerste cybersecurity-strategie precies dezelfde hardnekkige problemen. Bovendien leidt de coronapandemie ertoe dat alle investeringen en aandacht naar de ontwikkeling van een vaccin gaan, en niet naar cyberbiosecurity.

De vertraging is nog begrijpelijk, maar laten we de fouten van het verleden niet herhalen. Vooral nu alles en iedereen snapt hoezeer wij en onze samenleving afhankelijk zijn van veilige computer- en genetische code.

Axel Arnbak is advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek en onderzoeker aan het Instituut voor Informatierecht, UvA. Reageer via expert@fd.nl

fd.nl/opinie/1369521/ook-in-biotech-i...

3.327 Posts, Pagina: « 1 2 3 4 5 6 ... 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 ... 163 164 165 166 167 » | Laatste

Aantal posts per pagina: 20 50 100 | Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met uw e-mailadres en wachtwoord.

Direct naar Forum

Detail

Vertraagd	23 apr 2024 13:27
Koers	27,180
Verschil	-0,160 (-0,59%)
Hoog	27,580
Laag	27,180
Volume	14.724
Volume gemiddeld	80.180
Volume gisteren	66.099

Galapagos nieuws

12 apr	KBC Securities verlaagt koersdoel Gal...
05 apr	Galapagos toont innovatieve aanpak in...
23 feb	AEX op de waakvlam het weekend in, ko...	2
23 feb	Beursblik: gebrek aan opwaarts potent...
23 feb	Gaat AEX op recordjacht of gaat de be...
23 feb	Update : Galapagos voldoet aan verwac...
19 feb	Beursblik: cashburn belangrijk voor G...
15 feb	Galapagos presenteert nieuwe onderzoe...
01 feb	Galapagos rondt Jyseleca-transactie af
04 jan	Galapagos in zee met Thermo Fisher

Meer ››