Kracht van eigen balans wapent banken in overnamestrijd
Boekwaarde bankschild
Door Ruben Eg
46 min geleden in FINANCIEEL
AMSTERDAM - Als de verwachte consolidatiestorm het Europese bankenlandschap nu al zou losbarsten, dan zouden Scandinavische banken er het best voor staan. Het Nederlandse ING en ABN Amro hebben nog een lange weg te gaan.
Eten of gegeten worden. Dat was lang het devies in het Europese bankwezen. Door de nasleep van de crisis, strenger toezicht in de financiële wereld, digitalisering en eisen van aandeelhouders, is omvang alleen echter niet meer voldoende. Middelgrote banken die goed renderen met hun activiteiten kunnen langer op eigen benen doorgroeien in de Europese markt, waar consolidatie op de loer ligt.
Verwacht wordt dat met name middelgrote banken in Europa op het overnamepad gaan als de bankenunie rond 2022 is voltooid. ING wil groeien door de losse technische systemen van alle Europese divisies te vervangen door twee en het liefst slechts één systeem. ABN Amro besloot onlangs de slecht renderende internationale zakenbank af te slanken, enigszins naar voorbeeld van KBC. De Belgische bank is met een balans van ongeveer dezelfde omvang, aanzienlijk lastiger op te snoepen dan ABN. Dit komt door de relatief hoge waardering van KBC op de beurs, als gekeken wordt naar de beurskapitalisatie gedeeld door het eigen vermogen.
Van alle belangrijke Europese banken, kent KBC met een ratio van 1,6 alleen zijn meerdere in het Zweedse Swedbank (1,8). Ruim de helft van de dertig grootste Europese banken noteert onder boekwaarde. ABN heeft een score van 1,0. ING wordt met 0,9 lager gewaardeerd. „Banken met een lage boekwaarde zijn vatbaarder voor consolidatie”, legt analist Matthias de Wit van Kempen het belang van een hoge boekwaarde uit. „Dit kan impliceren dat het kapitaal van de bank niet optimaal gerund wordt en er potentieel veel te verbeteren valt. Bij een overname zouden er bijvoorbeeld divisies te verkopen zijn.”
Bij een hoge boekwaarde dankzij een hoog rendement op de huidige activiteiten is dit juist andersom: „Dit maakt het mogelijk om zelf te groeien zonder heel veel extra kapitaal te hoeven investeren. Een bank die al langer een hoog rendement op eigen vermogen maakt, is helemaal ideaal.”
Van de verwachte consolidatie onder Europese banken zijn de eerste stappen al zichtbaar. In Spanje staat Bankia open voor een fusie of overname, terwijl Barclays in Groot-Brittannië lonkt naar Standard Chartered en CYBG al bezig is met het opslokken van Virgin Money, het voormalige Northern Rock. Het Duitse Commerzbank wordt niet meer alleen met landgenoot Deutsche Bank in verband gebracht, maar ook met UniCredit. De Italiaanse grootbank zou ook kijken naar een fusie met het Franse Société Générale.
In Nederland is het vooralsnog bij de tevergeefse flirt van Nordea met ABN Amro gebleven. Staatsbank De Volksbank wordt pas op zijn vroegst over een jaar in de etalage gezet. In België wil de staat de eveneens genationaliseerde bankverzekeraar Belfius verkopen.
Nordea is één van de Scandinavische banken die dankzij een hoge boekwaarde en marktkapitalisatie relatief eenvoudig op het overnamepad kan gaan. „De bankensector in Scandinavië staat er veel beter voor dan die in de eurozone”, legt hoogleraar Harald Benink van de Universiteit van Tilburg uit. „Na de grote Scandinavische vastgoedcrisis van begin jaren ’90 hebben de banken daar veel verliezen genomen, zijn geherkapitaliseerd en minder risico’s gaan nemen. Veel Europese banken moeten die stappen nog maken.”
In de top van best renderende Europese beursgenoteerde banken, zijn alleen het Belgische KBC en de Duitse spaarbankengroep Erste de enige niet-Scandinavisch banken. ING noteert op de beurs met 0,9 net iets onder boekwaarde. „Vanwege de relatief lage return op het eigen vermogen, verloopt de opbouw van de kapitaalbuffer vrij traag bij ING”, aldus De Wit. „Deze is echter noodzakelijk om in de toekomst aan de strengere de strengere bankregels, Basel 4, te voldoen.
En dat terwijl ING toch als kool groeit: „Het leningenboek groeit inderdaad hard, maar de returns zijn met name in de groeimarkten niet altijd voldoende interessant om de kapitaalsopbouw mee te laten groeien. Daarbij is ING veel kosten kwijt aan digitale investeringen. Maar die zijn wel belangrijk naar de toekomst toe.”