De Russische economie is ‘catastrofaal verlamd’ sinds de invoering van de westerse sancties en het vertrek van meer dan duizend internationale bedrijven als gevolg van de invasie van Oekraïne. Dat staat te lezen in een nieuw onderzoek van de universiteit van Yale.
De gedetailleerde academische studie verscheen in voorpublicatie op het Social Science Research Network (SSRN) en moet nog worden nagekeken door andere wetenschappers. Maar onder meer luitenant-generaal Marc Thys, de nummer twee van Defensie in ons land, noemt het al een “erg interessante paper” die aantoont dat de sancties werken, “ondank de zorgvuldig opgebouwde goednieuwsshow vanuit Moskou”.
Volgens de onderzoekers verspreidt het Kremlin sinds de inval alleen positieve berichten over de Russische economie en veegt het ongunstige statistieken resoluut onder de mat. “Daardoor ontstond het idee dat het internationale front tegen Rusland verworden is tot een economische uitputtingsslag die zijn tol eist van het Westen, door de vermeende veerkracht en welvaart van de Russische economie”, staat er te lezen. “Dat is niet juist. Economische projecties op basis van de cijfers van het Kremlin zijn onrealistisch gunstig voor Rusland.”
DATABRONNEN
Hoe het dan wél echt gesteld is met de Russische economie, vijf maanden na de invasie en het invoeren van de westerse sancties? Bijzonder slecht, volgens de databronnen van de onderzoekers.
Zo is de strategische positie van Rusland als exporteur van grondstoffen onherroepelijk verslechterd. “Het moet nu vanuit een zwakke positie het verlies van zijn belangrijkste markten counteren. Het land staat ook voor grote uitdagingen nu het zijn focus naar Azië wil verplaatsen, met niet-vervangbare exportproducten zoals gas.”
Ook de Russische invoer is grotendeels ingestort. “Rusland moet nu cruciale onderdelen en technologie die het nodig heeft, aangeleverd zien te krijgen van aarzelende handelspartners. Dat leidt tot wijdverbreide bevoorradingstekorten in de binnenlandse economie”, volgens het rapport.
De binnenlandse productie is intussen volledig tot stilstand gekomen. “Poetin slaagt er niet in om bedrijven, producten en talenten die verloren gingen te vervangen, ondanks zijn waanideeën over zelfvoorziening en het vervangen van de import. Dat alles heeft geleid tot stijgende prijzen en angst bij consumenten.”
De duizend internationale bedrijven die al uit Rusland vertrokken, vertegenwoordigen volgens berekeningen van de onderzoekers zo’n 40 procent van het bruto binnenlands product (bbp). “Daardoor zijn bijna alle buitenlandse investeringen van de afgelopen drie decennia verloren gegaan. Tegelijk is een ongeziene vlucht van kapitaal en bevolking ontstaan. Het gaat om een massale exodus van de economische basis van het land.”
In een reactie daarop zou Poetin zijn toevlucht zoeken tot “ingrijpende en duidelijk onhoudbare fiscale en monetaire maatregelen”. “Maar dat kan niet voorkomen dat er voor het eerst in jaren een tekort is op de overheidsbegroting en dat zijn buitenlandse reserves uitgeput zijn", klinkt het. “Ondanks de hoge energieprijzen. De financiën van het Kremlin zijn er veel, veel slechter aan toe dan algemeen wordt aangenomen.”
‘NIET HET MOMENT OM OP DE REM TE TRAPPEN’
Het maakt dat de binnenlandse financiële markten in Rusland dit jaar de slechtst presterende ter wereld zijn, ondanks strikte kapitaalcontroles. “Ze weerspiegelen de aanhoudende zwakke economie, met een inkrimping van liquiditeit en krediet. Daarnaast is Rusland afgesneden van de internationale financiële markten, waardoor de mogelijkheden om kapitaal aan te boren beperkt zijn.”
Ook de toekomst ziet er niet bijster goed uit, volgens de studie. “Zolang het Westen één front blijft vormen in het handhaven en verhogen van de sanctiedruk, is er voor Rusland geen weg terug uit de economische vergetelheid”, besluiten de onderzoekers. “Wie beweert dat de Russische economie alweer opgeveerd is, spreekt de waarheid niet. Ze is aan het wankelen en het is niet het moment om op de rem te trappen.”