DeZwarteRidder schreef op 14 mei 2022 11:48:
2)
Browder werd al die tijd bijgestaan door leden van de Russische oppositie, zoals de in 2015 vermoorde Boris Nemtsov en zijn later tot tweemaal toe vergiftige, en sinds kort in de Russische gevangenis zittende, rechterhand Vladimir Kara-Moerza. Beiden waren belangrijke politieke tegenstanders van Poetin. De aanslagen op hun levens leken dan ook in de eerste plaats samen te hangen met hun politieke activiteiten. Maar in Achtervolgd door de staatsmaffia laat Browder zien dat juist de inspanningen van Nemtsov en Kara-Moerza om de witwaspraktijken van Poetin en zijn kornuiten bloot te leggen de doorslag hebben gegeven om hen uit de weg te ruimen.
In 2015 publiceerde Browder Vijand van de Russische staat (Red Notice), waarin hij het verhaal vertelt van de ondergang van zijn bedrijf en de moord op Sergej Magnitski. Het boek deed sterk aan een roman van John Le Carré denken, zo cynisch – maar waar – klonk alles wat hij over de maffiapraktijken van Poetin en zijn naaste vrienden vertelde. In Achtervolgd door de staatsmaffia is dat niet anders, al krijg je het soms nog benauwder als je leest over de genadeloze en ronduit smerige manier waarop de Russische staat met zijn tegenstanders afrekent.
Heen en weer schietend in de tijd, vertelt Browder hoe het hem verging in de jaren volgend op de dood van Magnitski en de publicatie van zijn eerste boek. Het leest vooral als een spannend rechtbankdrama, waarin de eiser regelmatig het gevaar loopt door Interpol te worden gearresteerd en uitgeleverd aan Rusland, waar hij inmiddels bij verstek tot achttien jaar werkkamp is veroordeeld en hem een extra straf van twintig jaar – wegens moord op Sergej Magnitski – boven het hoofd hangt.
Het boeiendste deel is dat waarin hij als een professionele datajournalist, met zijn Russische assistenten, ontdekte hoe de dievenbende te werk ging en uiteindelijk bij Poetin zelf uitkomt. Dat spoorzoeken begint op een elektronicamarkt in Moskou, waar in achterkamertjes illegaal gekopieerde databases van vrijwel alle Russische instanties, van ministeries tot overheidsdiensten en banken, te koop worden aangeboden. Dat relaas eindigt in 2018 bij het filiaal van de Danske Bank in de Estse hoofdstad Tallinn. Daar blijkt tussen 2008 en 2018 vanuit Rusland en andere voormalige Sovjet-staten 234 miljard dollar aan gestolen geld te zijn witgewassen. Bij de Zweedse banken SEB en Swedbank bleek het in diezelfde periode om respectievelijk 28 miljard en 42 miljard dollar te zijn gegaan. Het was het grootste witwasschandaal uit de geschiedenis. Browders boek is daarmee een pakkende case study van de maffiapraktijken van de Russische leiders, die de Britse journaliste Catherine Belton vorig jaar onthulde in haar magistrale Putin’s People. How the KGB took back Russia and then took on the West.
Rechtszaken
In Achtervolgd door de staatsmaffia vertelt Browder deels hetzelfde verhaal als in zijn eerste boek. Maar hij neemt voortdurend andere afslagen en richt zich met name op de rechtsgang in de VS. In dat deel zit dan ook de kracht van zijn boek, omdat die rechtsgang laat zien hoe je met een machtige tegenstander als Rusland zelfs in een rechtsstaat als de VS het onderspit kunt delven.
Dat laatste blijkt ook uit Browders ervaringen met John Moscow, een van de topadvocaten die hij in het begin van zijn strijd in de arm neemt. Moscow was als openbaar aanklager een van de beste corruptiebestrijders. Als advocaat wijst hij Browder er nu op hoe hij de zaak tegen de Russische staat moet aanpakken. Met veel succes. Maar vijf jaar later is Moscow ineens de advocaat van de tegenpartij. Het gevecht dat Browder bij een bejaarde federale rechter in New York voert om de sluwe Moscow onbevoegd te laten verklaren, omdat deze eerder voor hem heeft gewerkt en al zijn toen verkregen informatie nu tegen hem kan gebruiken, is ronduit beangstigend.
Ook de scènes in Aspen, in Colorado, waar Browder met zijn vrouw en vier kinderen jaarlijks zomervakantie viert, zijn huiveringwekkend. Ze doen bijna aan James Bondfilms denken, compleet met woeste achtervolgingen en reddingsacties door stoere, met jachtgeweren gewapende vrienden uit Browders uitgebreide netwerk.
Browders fanatieke besef dat hij zijn verhaal zo vaak als mogelijk in de Amerikaanse media moet doen, redt hem op beslissende momenten. Dat hij het uiteindelijk voor elkaar heeft gekregen dat 34 landen de Magnitski-wet hebben aangenomen en de financiële activiteiten van Poetins vazallen daar aan banden zijn gelegd, is dan ook vooral aan Browders daadkracht en lef te danken. Dat hij daarover soms opschept begrijp je daarom goed. Ook omdat je beseft dat zijn leven zolang het systeem van Poetin bestaat ernstig gevaar loopt.