XblocPlus: De onweerstaanbare magie van een golfbrekerblok
infra Premium 199
XblocPlus: De onweerstaanbare magie van een golfbrekerblok
Ze waren bij BAM al bezig voorzichtig wat te sleutelen aan hun succesvolle Xbloc, toen de versterking van de Afsluitdijk werd aanbesteed. Dat bracht de ontwikkeling van een regelmatig gelegd golfbrekerblok in een stroomversnelling. Het eindresultaat is zo gelikt dat het niet misstaat in een designcatalogus.
Genomineerden
Cobouw reikt op 21 november de Cobouw Awards uit. In totaal negen genomineerden in drie verschillende categorieën maken kans. In de categorie Beste Werkgever zijn dat: Constructif, Mourik en Heembouw. In de categorie Beste Product gaat het om XblocPlus, EverUse en PlasticRoad. En in de categorie Meest Duurzame Project: Q0 Amsterdam, Merosch Bodegraven en NOM Best. Komende weken laten we de genomineerden aan het woord. Vandaag: XblocPlus.
Alsof ze een nieuw model Audi of BMW lanceren. Zo strak is het filmpje waarmee BAM het nieuwste golfbreker blok introduceert. De camera glijdt over de flanken van het blok richting het gat in het midden, als er uit de lucht plotseling blokken vallen die keurig in elkaar grijpen en in een oogwenk een hele dijk bekleden. Alles in stemmig zwart-wit gefilmd en begeleid door spannende klanken. Met een grote afsluitende klap verschijnt er een fel lichtgevend exemplaar in beeld van het blok. Alsof er iets goddelijks uit de hemel is neergedaald. Er worden geen specificaties vermeld. In amper 45 seconden is het voorbij.
“Voor zover ik weet is nog nooit eerder een waterbouwkundige innovatie op zo’n manier gelanceerd”, meldt Pieter Bakker van BAM Delta Marine Consultants. “Het draait in onze wereld altijd om specificaties en prestaties. We willen weten wat de stabiliteitsfactor is, de golfoploop, de inklemmingskracht, de golfoverslag. Dat vinden ingenieurs prettig.” Dit was een idee van het communicatiebureau van BAM. Toen Bakker het filmpje vlak voor de zomer op zijn linkedIn account plaatste ging het zo’n beetje viral.
Moeilijk om nog normaal naar het blok te kijken
Wie het filmpje eenmaal heeft gezien kan bijna niet meer op een normale manier naar het XblocPlus kijken. Al helemaal niet naar het schaalmodel 1:3 dat een hoge aaibaarheidsfactor heeft. Dat weegt geen 6,5 ton, maar slechts 250 kilo. BAM heeft er een stuk of honderd laten maken waarmee in de Deltagoot van Deltares nu belastingproeven worden uitgevoerd. Door de bijzondere vormen grijpen de blokken stevig in elkaar, net als dakpannen. Tegelijkertijd kunnen de golven, door de vele open ruimten hun energie goed kwijt en vindt er geen drukopbouw plaats.
Het icoon van Lely verdient iets mooiers
Vergeleken met traditionele golfbrekerblokken scheelt het XblocPlus veel beton. En dan biedt het ook nog eens een hele strakke aanblik. Daar hechtte Rijkswaterstaat sterk aan bij de versterking van de Afsluitdijk. Bakker en zijn collega’s schrokken wel even toen ze de aanbestedingsdocumenten onder ogen kregen voor die tot de verbeelding sprekende opdracht. Hun succesvolle Xbloc stond nadrukkelijk vermeld als voorbeeld hoe het niet moest. Dat zou de aanblik van het icoon van Lely veel te rommelig maken.
Bakkers collega Robert Jacobs was op dat moment al een tijd bezig om een efficiëntere en duurzamere variant van het Xbloc te ontwerpen. Hij zaagde eerst één poot van de X af, wat 11% beton scheelde. Met nog een poot minder had hij al ruim 20% bespaard. Al proberend en testend in golfgoten, kwam hij uit op een heel andere vorm met grote openingen en een gat in het zwaartepunt, zodat hij heel gemakkelijk met een kraan geplaatst kan worden. Op de Afsluitdijk leverde het een besparing van zeker 56% beton op. Want BAM kreeg ‘m uiteindelijk toch, die felbegeerde opdracht om de Afsluitdijk te versterken. Samen met Van Oord.
Misschien voldoet het ontwerp wel aan de gulden snede
Een enthousiaste fotograaf die de tests in de Deltagoot komt vastleggen, is net als zoveel anderen, geïntrigeerd door de vorm van het blok. “Het zou me niets verbazen als het ontwerp voldoet aan de gulden snede” oppert ze. Dat is de in hun ogen goddelijke verhouding die renaissance-kunstenaars zo graag hanteerden. “Ook als het niet bewust gebeurt, zitten die verhoudingen er vaak in”.
Daar hebben Bakker en Jacobs van BAM nog nooit aan gedacht. Na de opnamen voor het spectaculaire promotiefilmpje hebben ze snel weer hun toevlucht gekozen tot de vertrouwde parameters waarmee ingenieurs communiceren. Kom bij hen niet aan met kunstzinnige beschouwingen. Ook niet bij de onderzoekers van Deltares trouwens. “Die golven die ontstaan bij die storm van eens in de tienduizend jaar, voldoen zeker ook aan de gulden schede”, schertst een van hen vanachter zijn computer.
De strakke aanblik maakt de verkoop een stuk makkelijker
Bakker reist inmiddels al zo’n vijftien jaar de wereld over om het Xbloc te verkopen aan havenautoriteiten, kustbeheerders, ingenieurs en aannemers. Hij merkt dat zijn werk makkelijker wordt met het nieuwe blok. Ook weer vooral vanwege die zachte, niet-waterbouwkundige kant. “Al helpt het natuurlijk wel als je kunt zeggen dat er tegen de Afsluitdijk ruim 75.000 blokken worden gelegd. Dat maakt indruk, dan geloven ze wel dat ie zijn mannetje staat. Maar de strakke aanblik van een golfbreker bekleed met XblocPlus maakt zeker zoveel indruk. Zeker in het Midden-Oosten zijn ze daar gevoelig voor. Dat had ik me eerder niet zo gerealiseerd.”
De reacties zijn zo enthousiast dat Bakker er vanuit gaat dat al voordat de Afsluitdijk is versterkt ergens in de wereld een golfbreker of dam ligt, bekleed met het XblocPlus. Niet zo’n icoon misschien als die dijk van Lely, maar toch …