‘As January goes, so goes the year', luidt een bekende beurswijsheid. Dit houdt in dat januari een graadmeter vormt voor de rest van het jaar. Een goede januarimaand zou een voorteken zijn van een goed beursjaar en vice versa. Maar klopt die aanname eigenlijk wel?
De AEX-index is de eerste beursweek goed begonnen en noteert op het moment van schrijven ongeveer 10 punten boven het slot van 2020. Als de index deze opmars de komende weken voortzet, is dat een goed teken; althans als we de kalenderwijsheid 'As January goes, so goes the year' mogen geloven.
Januari-barometer
Volgens deze theorie heeft januari een voorspellende waarde voor het rendement over het hele jaar. Als de eerste beursmaand positief wordt afgesloten, zou de kans groot zijn dat het hele beursjaar in de plus eindigt. Dit wordt ook wel de januari-barometer genoemd.
Maar hoe betrouwbaar is deze graadmeter? Laten we het verloop van de AEX-index van de afgelopen dertig jaar er eens bij pakken. In die periode heeft de AEX-index 18 januarimaanden met winst afgesloten en 12 met verlies.
Goede eerste beursmaand? Dan ook vaak een positief beursjaar
Van alle jaren met een positieve eerste beursmaand sloot de AEX 15 jaren met winst af. Alleen 1994, 2001 en 2018 waren een uitzondering. Kijken we ook naar het koersverloop op de eerste beursdag, dan blijkt dat in alle jaren waarbij zowel de eerste handelsdag als de eerste beursmaand positief verliepen, de AEX ook op jaarbasis in het groen eindigde.
Van 12 beursjaren waarbij januari beroerd verliep, werden er 9 alsnog met winst afgesloten. In slechts 3 beursjaren (2000, 2002 en 2008) bleek een slechte januarimaand de opmaat te vormen voor een slecht beursjaar.
De onderstaande tabel laat de bevindingen zien:
| Verloop AEX in januari |
Verloop AEX in hele beursjaar |
| Maandwinst: 18x |
Jaarwinst: 15x |
| |
Jaarverlies: 3x |
| Maandverlies: 12x |
Jaarwinst: 9x |
| |
Jaarwinst: 3x |
| Winst op zowel 1e beursdag als hele maand: 5x |
Jaarwinst: 5x |
Op basis hiervan zouden we kunnen concluderen dat een positieve eerste beursmaand vaak (in zo'n 80% van de gevallen) gepaard gaat met een goed beursjaar, maar dat een slechte eerste beursmaand geen indicator is voor een positief beursjaar.
Beurs neigt historisch vaak naar boven
Maar dat is te kort door de bocht. Van de afgelopen 30 jaar heeft de AEX-index er maar liefst 24 met winst afgesloten. Dat komt neer op 80%. Zo beredenerend zou ook de beurswijsheid dat de markt elk jaar stijgt in 80% van de gevallen kloppen.
Het is dan de vraag of van januari wel echt een voorspellende waarde uitgaat. Een logischer conclusie zou zijn dat de beurs historisch gezien op de langere termijn opwaarts beweegt, op enkele forse tussentijdse correcties na.
Tot die conclusie komt ook Fidelity. De Amerikaanse zakenbank deed onderzoek naar het januari-effect op de lange termijn en nam daarbij alle beursjaren van de S&P 500 sinds 1945 onder de loep.
Hieruit bleek dat in 75% van de jaren waarin de S&P 500 een positieve januarimaand kende, de index het kalenderjaar ook met winst afsloot. De correlatie was het sterkst in jaren waarbij de index in de eerste beursmaand met meer dan 5% opliep.
Slechts in twee beursjaren sinds de Tweede Wereldoorlog hebben aandelen na een positieve januarimaand het beursjaar afgesloten met een verlies van minimaal 10%. En in beide gevallen (1966 en 2001) bleek de markt er al een sterke meerjarige stierenmarkt op te hebben zitten.
Slechte januarimaand zegt niks over de rest van het jaar
Omgekeerd bleek - net als bij de AEX-index - een slechte januarimaand geen beste barometer te zijn voor de rest van het beursjaar. In 12 van de laatste 26 jaren met een negatief rendement in januari (bijna de helft dus), eindigde de S&P 500 toch met winst; vaak zelfs met een forse winst.
De laatste keer dat dit gebeurde was in 2016. De S&P 500 steeg toen met maar liefst 12%, maar de start was ronduit beroerd: de index daalde in januari met 5,1%. Bij de AEX gebeurde destijds hetzelfde. De index daalde in januari 2016 met 2,7%, maar eindigde het beursjaar maar liefst 9% in de plus.
De verklaring die Fidelity geeft voor het feit dat een positieve januarimaand een betere barometer is dan een slechte eerste beursmaand, is dat beurskoersen historisch gezien oplopen. Wall Street heeft sinds de Tweede Wereldoorlog slechts 17 slechte beursjaren gekend.
Wat moeten we ermee?
Er is onmiskenbaar een positieve correlatie tussen een goede eerste beursmaand en het verloop van de beurs in de rest van het jaar. Maar het voert te ver om dit een wetmatigheid te noemen; uitzonderingen bepalen immers de regel.
En zelfs als deze beurswijsheid klopt, valt nog te bezien of echt sprake is van een kalendereffect. De beurs kan allerlei externe impulsen krijgen die niets met de periode van het jaar te maken hebben. Denk bijvoorbeeld aan de coronacrisis die in januari toesloeg en beleggers volkomen verraste. De AEX-index daalde in januari, maar wist na maart flink te herstellen, waardoor 2020 toch nog kon worden afgesloten met een winst van 3%.
Het is met beleggen daarom verstandiger om te kijken naar de cijfertjes in plaats van de kalender. Wat zijn de onderliggende redenen van een koersstijging of -daling?
Ga niet timen
Daarnaast is de markt te proberen te timen sowieso tricky. Er kunnen allerlei onverwachte gebeurtenissen opduiken, die het sentiment plotseling laten draaien, zoals een pandemie, oorlog, natuurramp of fraudeschandaal.
Veelvuldig in- en uitstappen op basis van kalendereffecten is bovendien een dure aangelegenheid. De transactiekosten wegen niet of nauwelijks op tegen het potentiële rendement. Daarnaast loopt u het risico dat veel meer beleggers op een kalendereffect speculeren, waardoor een deel van de winst al is ingeprijsd voor de maand goed en wel is begonnen. Bekijk beurswijsheden dus met een knipoog.
Lees ook: Stop met proberen de markt te timen
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!