Op één dag na een jaar geleden, op 14 maart om precies te zijn, besloot de Amerikaanse centrale bank, de Fed, haar officiële rentetarieven met 0,25% te verhogen. Na jarenlang rond het nulpunt te hebben gestaan steeg de Fed Funds Rate in de Verenigde Staten naar 0,33%. Het was gezien de hard oplopende inflatie een noodzakelijke stap.
Nu zijn renteverhogingen nooit goed nieuws voor de beurzen. Alternatieve beleggingen worden interessanter, toekomstige winsten verliezen aan waarde, bedrijfskredieten en hypotheken worden duurder en de herfinanciering van schulden wordt moeilijker. De waarde van aandelen, obligaties en vastgoed zakt.
AEX gaf geen krimp
Op de dag van deze renteverhoging noteerde de AEX-index 674 punten. We zijn inmiddels een jaar verder. De Fed heeft de rente in meerdere stappen verhoogd naar een effectief niveau van 4,57%. Ook de rentevergoeding op Nederlandse staatsobligaties met een looptijd van tien jaar liep in deze periode fors op met een waar bloedbad op de obligatiemarkt als resultaat. En de AEX? Die gaf ten opzichte van een jaar geleden geen krimp.
Dat geeft wel een enigszins vertekend beeld. Ten tijde van die eerste renteverhoging door de Fed was de AEX al met meer dan 18% gedaald sinds de piek van november 2021. De inflatie was immers al maanden sterk aan het oplopen. Waar de inflatie in Nederland in de zomer van 2021 nog maar 1,4% bedroeg was deze in maart 2022 reeds gestegen naar 9,7%. Beleggers waren dus al op de feiten vooruitgelopen. Toen de Fed de rente voor het eerst daadwerkelijk verhoogde was de schade op de aandelenmarkten al aangericht.
Harde cijfers spreken voor zich
Maar toch, het blijft opvallend hoe de beurzen sindsdien hebben standgehouden. Stand gehouden zult u zeggen? Waarschijnlijk hebt u zelf een heel ander beeld van de afgelopen periode. Maar toch spreken de harde cijfers voor zich. Voor die standvastigheid zijn twee goede redenen aan te voeren. Ten eerste anticipeerden beleggers al snel op een spoedig einde van de maand-op-maand stijgende inflatie. Na verloop van tijd zou deze wel weer gaan zakken. De centrale bank zou dan minder hard op de rem hoeven te trappen.
Ten tweede, en dat is niet onbelangrijk, bleven de bedrijfswinsten tegen alle verwachtingen in behoorlijk overeind. Natuurlijk, zowel in de Verenigde Staten als in Europa nam de winstgroei af. In de Verenigde Staten was het afgelopen vierde kwartaal zelfs sprake van een winstdaling. De winsten zakten echter bij lange na niet zo veel als aanvankelijk door analisten werd voorspeld.
Eerder winst-prijsspiraal: graaiflatie
Hoe was dat mogelijk? De inflatie in de Verenigde Staten bedroeg maar liefst 9% en in Europa zelfs meer dan 10%. Veel bedrijven bleken echter opvallend goed in staat om de gestegen kosten voor grondstoffen, vervoer en personeel door te berekenen aan afnemers en klanten. In plaats van een loon-prijsspiraal was het eerder een winst-prijsspiraal.
Bedrijven met een sterke concurrentiepositie bleken hun prijzen zelfs meer te kunnen verhogen dan de kosten. Politieke verontwaardiging viel hen ten deel en de term graaiflatie deed zijn intrede.
Bedrijven kunnen prijzen niet eindeloos verhogen
De inflatie is vooralsnog hardnekkig, maar lijkt over zijn hoogste punt heen. De schaarste aan personeel stelt werknemers in staat een hoger loon te eisen. Een afnemende inflatie en stijgende loonkosten (reageren altijd met een vertraging) kan in krimpende winstmarges resulteren. Bovendien kunnen bedrijven hun prijzen niet eindeloos blijven verhogen. Dat zou de concurrentiepositie verzwakken.
De winstmarges zijn inmiddels aan het normaliseren. Blijft het bij normaliseren of zakken ze nog verder? Het zal de winstgevendheid van het bedrijfsleven verder onder druk kunnen zetten. Hoe gaan de beurzen hier op reageren? Enerzijds krimpen de winstmarges, anderzijds neemt de prijsmacht van de bedrijven af en daalt de inflatie. De rente kan dan weer dalen, maar de winsten ook.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!
Nogmaals ,waar blijft de controle over de overdreven prijsverhogingen .
Normaal dat men het door rekent maar niet in deze mate en de manier .
Blijkbaar is er geen controle over ?
Id, Suske Wiet, tegenwoordig alleen in Venezuela.