Deze week komen de centrale bankiers in de Verenigde Staten bijeen om te beraadslagen over het monetaire beleid. Naar verwachting wordt het belangrijkste rentetarief (de Federal Funds Rate) verlaagd. Van de omvang van de rentestap lijken de meeste beleggers inmiddels wel overtuigd.
Het betreft een gebeurtenis die zijn schaduw al lang vooruit heeft geworpen. Is de Fed niet te laat? Kan Powell een recessie nog vermijden? Hoe zullen de markten reageren?
Einde aan omgekeerde rentecurve
Onlangs kwam er een einde aan de omgekeerde rentecurve. Sinds juni 2022 was in de Verenigde Staten het rendement op de kortlopende staatsleningen hoger dan dat op de langlopende staatsleningen. Onder normale omstandigheden is de rentecurve stijgend. Langlopende obligaties hebben dan een hoger rendement. Een omgekeerde rentecurve krijgt veel aandacht omdat alle recessies in het verleden werden voorafgegaan door een omgekeerde rentecurve.
Er zijn verschillende rentetarieven die vergeleken kunnen worden, maar het verschil met de meeste zeggingskracht is dat tussen de effectieve rente op staatsobligaties met een looptijd van twee en tien jaar. Lange tijd was het rendement op tweejaars obligaties hoger dan dat op tienjaars staatsobligaties. Daar kwam vorige week na meer dan twee jaar een einde aan. Nooit eerder in de historie was de Amerikaanse rentecurve zo lang invers.
Voorspelde recessie bleef uit
Gemiddeld duurt het na het invers gaan zes tot vierentwintig maanden voordat de economie in een recessie belandt. De afgelopen twee jaar werden we dan ook gebombardeerd met voorspellingen dat een recessie in de Verenigde Staten aanstaande was.
Helaas voor al deze voorspellers hadden ze het mis. Althans, tot op heden bleef een recessie uit. De Amerikaanse economie bleef groeien en de beurs kende sinds november 2022 een ongekende bullmarket.
... of komt die alsnog?
Zouden de voorspellers alsnog het gelijk aan hun zijde krijgen? Juist op het moment dat de rentecurve weer draait naar normaal lijken beleggers nerveus te worden. De laatste twee keer dat dat gebeurde, bleek dat een mindere periode op de beurs in te luiden. Zo stond de S&P 500 zowel in 2000 (dotcom-crisis) als in 2007 (kredietcrisis) twaalf maanden later aanmerkelijk lager. Het feit dat de lange rente onder de korte rente zakt zou immers een teken zijn dat er economische krimp verwacht wordt. Beleggers vluchten in obligaties en verkopen hun aandelen.
Gaan we echter iets verder terug in de tijd, dan blijkt dat fenomeen niet altijd op te treden. Van de zes keer sinds 1980 dat de rentecurve van invers naar normaal draaide, bleek de S&P 500 vier keer een jaar later juist hoger te staan. Normalisering van de rentecurve leidt dus niet per definitie tot een daling op de beurs. De zes keer sinds 1980 waarin er sprake was van een inverse rentecurve stond de S&P 500 een jaar later gemiddeld 13,2% hoger.
Weliswaar zijn alle recessies in het verleden voorafgegaan door een omgekeerde rentecurve, maar andersom volgde er niet op alle omgekeerde rentecurves een recessie. De rentecurve kan ook een vals signaal afgeven. Sommige gebeurtenissen zijn niet door de markten te voorspellen.
Fiscale dominantie
Er zijn meer redenen waarom niet iedere omgekeerde rentecurve per definitie tot een recessie hoeft te leiden. Vaak is het monetaire beleid van centrale banken de bepalende factor op de markten. Maar dat hoeft niet altijd het geval te zijn.
Zo is er al enige jaren sprake van fiscale dominantie op de markten. Fiscale dominantie is een situatie waarin de overheidstekorten en de staatsschuld een veel grotere invloed op de economie hebben dan gewoonlijk. Het fiscale beleid van de Verenigde Staten overheerst momenteel het monetaire beleid van de centrale bank. Het verkrappende beleid van de Federal Reserve werd de afgelopen jaren grotendeels teniet gedaan door het sterk stimulerende beleid van de regering.
Tsunami aan liquiditeiten
De Verenigde Staten kennen momenteel een begrotingstekort van 7%. Dat is heel fors in een tijd van hoogconjunctuur. Stel je voor dat de Amerikaanse economie nu een recessie in zou draaien, waar zou dat tekort dan op uitkomen? De Amerikaanse staatsschuld is onder de laatste presidenten naar een fenomenale hoogte gestegen. De ruim $35.000 miljard staatsschuld komt neer op $104.000 per hoofd van de bevolking.
Beide presidentskandidaten zijn van plan linksom of rechtsom de staatsuitgaven flink op te voeren. De schuld zal dan verder oplopen. Wie er ook president wordt, aan de situatie van fiscale dominantie zal voorlopig geen einde komen. Dat verkleinde de effectiviteit van het beleid van de Fed. De afgelopen jaren overheerste de overheid al het beleid van de Fed. Nu gaat de Fed eveneens verruimen. Beleggers staat een tsunami aan liquiditeiten te wachten.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!