Twaalf jaar geleden belandde de wereld in een zware financiële crisis. Banken hadden met ongeremde kredietverlening en risicovolle investeringen in de jacht op nog meer rendement en winst hun verwoestende werking gedaan.
Hun falende beleid droeg bij aan een golf van faillissementen, werkloosheid, economische krimp en fors gedaalde huizen- en aandelenprijzen. Wereldwijd moesten de autoriteiten stevig ingrijpen. Om de economie te redden moesten de banken immers overeind blijven. Zeer tegen het rechtvaardigheidsgevoel van de bevolking in vloeiden er immens hoge bedragen aan belastinggeld naar het bankwezen.
Banken overleefden tegen een hoge prijs
De balansen werden versterkt, de regelgeving aangescherpt en de ongebreidelde kredietverlening aan banden gelegd. Banken overleefden, maar tegen een hoge prijs. Inmiddels zijn we twaalf jaar verder en is de wereld opnieuw in de greep van een crisis. Deze keer komt de bedreiging van buiten, maar opnieuw wordt het financiële stelsel tot het uiterste getest. De wereldwijde lockdowns hebben de economie overal stilgelegd. De economische schade is enorm.
Met fiscaal en monetair beleid van niet eerder vertoonde proporties doen overal ter wereld de autoriteiten er alles aan de economie te behoeden voor een totale ineenstorting. Hoewel het geld afkomstig is van de centrale banken en de belastingbetalers zijn de banken in deze operaties cruciaal. Zij zijn de noodzakelijke schakel waar langs het geld naar de getroffen bedrijven en burgers een weg moet vinden. De kredieten worden direct of indirect gegarandeerd door de staat.
Met de rug tegen de muur
Van de oorzaak van alle ellende in 2008 zijn banken nu een onderdeel van de oplossing geworden. Om deze rol te kunnen vervullen wordt hun veerkracht echter meer dan ooit getest. Ze staan al met de rug tegen de muur door de historisch lage rente en de steeds verder uitdijende wet- en regelgeving.
Daar bovenop is het de verwachting dat de economische krimp dit kwartaal ook nog eens naoorlogse records zal breken. Bedrijven zullen failliet gaan, aflossingen niet voldaan, mensen raken hun baan kwijt en kunnen hun hypotheek niet meer betalen. Banken zijn inmiddels bezig daarvoor voorzieningen te nemen maar de onzekerheid over het virus doet twijfelen aan de vraag of het genoeg zal zijn.
Zijn ze wel sterk genoeg?
Natuurlijk staan de banken er veel beter voor dan twaalf jaar geleden, maar de grote vraag is of ze wel sterk genoeg zijn. Beleggers denken er het hunne van getuige de fors gedaalde beurskoersen van bankaandelen. Dividenduitkeringen worden ingehouden, stroppenpotten tot de nok gevuld, kredieten worden gegarandeerd en regels versoepeld.
Onlangs kondigde de Europese Centrale Bank een aanvullende maatregel aan die er op gericht is de banken te ondersteunen in hun dienende rol. Banken die gericht krediet verstrekken aan burgers en bedrijven kunnen bij de ECB lenen tegen een rentetarief van -1%. Ook komen er zonder speciale voorwaarden pandemienoodleningen voor kleinere banken.
Crisis te vuur en te zwaard bestreden
Deze negatieve rentes zijn in feite een directe subsidie aan banken. Volgens de ECB komt er zo maximaal 3000 miljard euro aan leningen voor hen beschikbaar. Het is een vorm van monetair beleid die andere centrale banken, waaronder die van Japan en de Verenigde Staten, nog niet hebben aangedurfd.
Het mag duidelijk zijn, deze crisis wordt te vuur en te zwaard bestreden en het bankwezen vormt het wapentuig waarmee de autoriteiten de vijand, een economische ineenstorting, willen bestrijden.
Great Recession
Kijken we naar de beurskoersen van bijvoorbeeld ING en ABN Amro, dan hebben beleggers er (nog) niet zo veel vertrouwen in dat dit ook echt zal werken. Hopelijk vergissen ze zich in de standvastigheid van de autoriteiten en de veerkracht van het bankwezen.
Daar moeten we omwille van het beoogde economisch herstel echter wel van uitgaan, anders bestaat er een kans dat deze crisis uitloopt op iets meer dan een Great Recession.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!