Misschien bent u er al tegenaan gelopen in een winkel of showroom. U vraagt naar een gamecomputer of een auto. Maar de schappen zijn leeg en de levertijden lang. Waarom? Het is een gevolg van het wereldwijde chiptekort, dat intussen is uitgegroeid tot een crisis.
Microprocessors zijn maar kleine onderdelen, maar ze zijn onmisbaar voor heel veel consumentengoederen. Daarom raakt dit wereldwijde tekort zoveel sectoren en bedrijven. In een podcast praat CNBC met enkele specialisten in het veld, waaronder Peter Hanbury van managementadviesbureau Bain & Company.
Structureel aanbodtekort
Chipproducenten hebben maar een beperkte productiecaoaciteit en welke chips wanneer worden geproduceerd, wordt maanden van tevoren ingepland. Daar zijn problemen ontstaan.
De wereld was in de greep van een klein virus met grote gevolgen. Autofabrikanten verlaagden hun productiedoelstellingen. Mensen gingen massaal vanuit huis werken, met juist veel meer vraag naar chips die nodig zijn voor thuiswerken en gaming. Chipproducenten zelf werden ook geraakt door het virus en lockdowns. Vervolgens herstelde de auto-industrie sneller dan gedacht en nam die vraag weer razendsnel toe, terwijl de voorraden laag waren. Structureel is er sprake van een veel grotere vraag dan aanbod.
Zie ook: Nog lang geen einde aan het chiptekort: 7 aandelen die kunnen profiteren
Volgend jaar wordt het beter. Of toch pas in 2023?
Diverse topbestuurders hebben recent hun opinie gegeven over de chiptekorten. De meesten denken dat het tekort aanhoudt tot 2022. Sommigen zijn pessimistischer en zien pas in 2023 verlichting.
Diverse grote chipmakers hebben miljardeninvesteringen aangekondigd in nieuwe productiefaciliteiten. Maar het duurt jaren om die te realiseren. De fabrieken die nu aangekondigd zijn, kunnen pas over 3 tot 4 jaar in bedrijf genomen worden. De capaciteitsuitbreiding die nu beschikbaar komt, is het resultaat van beleidsbeslissingen die in 2018 zijn genomen.
Een snelle oplossing van het tekort kan eigenlijk alleen van de vraagzijde komen. Door de lockdowns schoot de vraag naar elektronische apparatuur - pc’s, smartphones etcetera - omhoog. Als die afneemt, dalen ook de tekorten. Een terugkeer naar kantoor kan daaraan bijdragen.
Niet alle chips zijn hetzelfde
Consumenten denken dat de chipmarkt een geheel is. Maar het chiptekort speelt niet zozeer bij de meest geavanceerde high-end microprocessors of de eenvoudige basischips aan de onderkant van de markt. Het is vooral de middengroep waar de problemen zich voordoen. Niet veel producenten hebben de hoogwaardige technologie in huis om die chips te produceren en er is veel overlap in de vraag vanuit allerlei verschillende industrieën.
Door de transitie naar elektrisch vervoer blijft de vraag naar chips ook hoog. Dit stelt de autosector voor een uitdaging. Vooruitkijkend vindt Hanbury het belangrijk dat er een structurele verandering in technologie komt, waarbij meer gewerkt wordt met standaardchips.
Monopolisten maken de dienst uit
Verder wordt de chipsector geplaagd door enkele structurele uitdagingen. Er is sprake van een hoge concentratie in de toeleveringsketen en bij de chipproductie. Eigenlijk zijn er maar drie grote chipmakers: TSMC, Samsung en Intel. Zij verdelen de wereldwijde productie van geavanceerde chips.
Daarbij is ASML de enige grote leverancier van hooggeavanceerde EUV-chipmachines. Het is een uiterst gespecialiseerde sector. De R&D-budgetten zijn enorm en talent is schaars. Dat maakt dat er niet zomaar een nieuwe speler in de markt te zetten valt.
Lees ook: ASML – spil in het wereldwijde chiptekort
Een ander element dat speelt in de sector is de nationale veiligheid. Die vereist toegang tot - en een voorsprong in - de meest geavanceerde techniek. Maar ook hier hebben de grote drie die de markt in handen. Europa en Japan hebben op dit gebied niets in te brengen.
Chips zijn geen prijspakkers
De vraag naar chips blijft naar verwachting groot. De komende twaalf maanden blijven uitdagend, met een tekort aan de aanbodzijde. Nu wordt er veel geïnvesteerd, en op de lange termijn verwacht Hanbury dat de industrie meer in balans komt. Door meer aanbod en productieverhoging is zelfs overaanbod mogelijk in 2024 of 2025.
Door de tekorten zijn de prijzen voor chips gestaag gestegen. TSMC voert directe prijsverhogingen door: chips zijn gemiddeld 20% tot 30% duurder dan voor de tekorten. Minder aanbod heeft een prijs.
Lees ook: Dit zijn de 6 oorzaken van het wereldwijde chiptekort
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!