Beeld: Nick J. Webb CC BY 2.0
Charlie Munger, medebestuurder van Berkshire-Hathaway en rechterhand van Warren Buffett, is op 99-jarige leeftijd overleden, zo maakte Berkshire Hathaway gisteravond bekend.
Als Charlie Munger sprak, werd er geluisterd. Munger was immers jarenlang de rechterhand van superbelegger Warren Buffett. We hebben wat van zijn wijsheid voor u verzameld.
Over cryptobeleggers
De rechterhand van Buffett was bepaald niet wars van stevige uitspraken. En hij was duidelijk geen fan van crypto’s. Vorig jaar riep hij de Amerikaanse regering op om in navolging van China alle cryptocurrencies te verbieden. Om er later aan toe te voegen dat mensen die daar anders over denken, idioten zijn.
"Ik schaam me voor mijn land dat zoveel mensen in dit soort onzin geloven, en dat de regering het laat bestaan," zegt Munger in de video. Bitcoin is volgens hem alleen nuttig voor ontvoerders en afpersers.
Over menselijk gedrag tijdens een markthausse
"Je krijgt gekke hausses", zei Munger. "Herinnert u zich de internetzeepbel nog? Toen werd elk gebouwtje in Silicon Valley voor veel geld verhuurd, en een paar maanden later stond daar weer een derde van leeg. Er zijn van die periodes in het kapitalisme. Ik loop al heel lang mee en mijn beleid is altijd geweest om ze gewoon uit te zitten."
"Wat aandeelhouders in feite doen, is dat velen zich verdringen om aandelen te kopen, vaak op krediet, omdat ze zien dat ze stijgen, en dat is natuurlijk een zeer gevaarlijke manier van beleggen. Ik denk dat aandeelhouders verstandiger moeten zijn en niet massaal aandelen moeten kopen alleen omdat ze stijgen en ze wel houden van een gokje."
Een hausse in de markt gevolgd door een crash is een eeuwenoud fenomeen, aldus Munger, die verwees naar de South Sea-zeepbel in Engeland in de 18e eeuw.
Over weten wanneer te verkopen
Zelfs voor een ervaren investeerder als Munger is het nog steeds niet makkelijk om precies te weten wanneer het beter is een bepaald aandeel van de hand te doen.
Neem de Chinese elektrische automaker BYD. In 2008 nam Berkshire Hathaway, het investeringsvehikel dat Munger samen met Buffett runt, een belang van 232 miljoen dollar in het bedrijf. Deze investering is volgens Fortune inmiddels bijna 6 miljard dollar waard.
"Ik koop zo zelden een bedrijf als BYD dat naar een piek gaat, dat ik denk dat ik nog geen systeem heb voor wat ik dan moet doen. En dus leer ik gaandeweg", zei Munger. "Ik denk dat je erop kunt rekenen dat als we echt van het bedrijf houden en van het management - en zo denken we over BYD - we waarschijnlijk een beetje te loyaal zullen zijn. En ik denk niet dat we dat gaan veranderen."
Munger vertelde over een kennis die durfkapitalist is, en die altijd de helft van zijn positie verkoopt als een aandeel een irrationele hoogte bereikt. Zijn punt is dat hij zelf een aandeel dat nog steeds voldoet aan de redenen waarom hij het ooit kocht niet zou verkopen vanwege de koers, maar dat iedereen voor zichzelf een strategie moet bedenken waar die zich goed bij voelt.
Over fouten maken
Ook ervaren beleggers als Buffett en Munger hebben in het verleden wel eens op het verkeerde paard gewed.
"Ik maak voortdurend fouten", zei Munger, "en ik denk dat dat onvermijdelijk is, want het is moeilijk om een goede belegger te zijn. Ik ben tegenwoordig vrij mild voor mezelf. Ik ben tevreden met de manier waarop de dingen zijn gelopen en ik zit er niet mee dat andere mensen het beter doen. Ik denk dat de methodes die ik heb gebruikt de juiste zijn. En ik ben dankbaar dat ik ze zo vroeg heb gevonden en dat ze zo goed hebben gewerkt."
Munger werkt met een mentale checklist als hij beslissingen neemt. Een dergelijke lijst helpt om geen stappen te vergeten in het beleggingsproces. Het is een eenvoudig hulpmiddel tegen veel gemaakte fouten. Hebzucht en angst kunnen beleggers vaak aanzetten tot overhaaste beslissingen, terwijl de checklist ze dwingt rustig na te denken.
Over domme fouten maken
Veel beleggers proberen geld te verdienen door de markt te slim af te zijn, maar in de meeste gevallen is dat een onhaalbare zaak. De slimste mensen ter wereld werken op Wall Street met schijnbaar onbeperkte middelen tot hun beschikking en het lukt hen al nauwelijks om de markt te verslaan.
Succesvol beleggen heeft meer te maken met het vermijden van domme fouten. Munger vond het opmerkelijk hoeveel langetermijnvoordeel mensen zoals Buffett en hij hebben gekregen door te proberen consequent niet dom te zijn in plaats van heel intelligent.
De aandelenmarkt is een van de weinige plaatsen waar je bovengemiddeld kunt presteren door simpelweg gemiddelde, nuchtere beslissingen te nemen gedurende een lange periode. Je hoeft geen genie te zijn. Je moet alleen fouten vermijden, met name in een dalende markt.
Munger had het dan over fouten als het verkopen van aandelen op de bodem, het najagen van hype-aandelen zonder onderzoek te doen, of het proberen de markt te timen. Houd het hoofd koel, dan komt het op de lange termijn wel goed met uw portefeuille.
Over bedrijven bestuderen
Munger werd ooit gevraagd hoe hij een studie bedrijfseconomie zou opbouwen. "Natuurlijk moet je eerst de geschiedenis van het kapitalisme bestuderen en hoe het werkte en waarom", zei Munger.
"Als je erover nadenkt, lijkt zakelijk succes op de lange termijn veel op biologie en in de biologie sterven alle individuen en uiteindelijk ook alle soorten, en kapitalisme is bijna net zo wreed. Kijk naar wat er tijdens mijn leven ten onder is gegaan. Denk eens aan de dingen die ooit bloeiden en nu mislukt of verdwenen zijn. Wie had toen ik jong was kunnen dromen dat Kodak en General Motors failliet zouden gaan? Het is ongelooflijk wat er gebeurd is... Het is altijd nuttig om de geschiedenis te bestuderen."
Over het zoeken naar tegenbewijs
Van gedachten veranderen is een moeilijk maar noodzakelijk onderdeel van leren over allerlei zaken, inclusief beleggen.
"Op sommige momenten in mijn leven heb ik mijzelf een norm opgelegd waarvan ik denk dat die mij geholpen heeft", zei Munger. "Ik denk dat ik pas echt toegerust ben om commentaar te leveren op een onderwerp als ik de argumenten tegen mijn conclusie beter kan formuleren dan de mensen aan de andere kant. Als je dat de hele tijd doet, als je op zoek bent naar bewijzen tegen je eigen overtuiging, is dat een goede methode tegen onwetendheid."
Over lage verwachtingen
"De eerste regel van een gelukkig leven is lage verwachtingen", zei Munger. "Dat is er een die je gemakkelijk kunt regelen. Als je onrealistische verwachtingen hebt, ga je je hele leven ongelukkig zijn. Ik was goed in het hebben van lage verwachtingen, en daar heb ik baat bij gehad."
Met andere woorden: beleggen is een spel waarbij u verwachtingen moet hebben, en die zijn meestal verkeerd, maar hopelijk niet verschrikkelijk verkeerd. U kunt er een beetje naast zitten, maar als u er drastisch naast zit, hebt u een probleem. Onrealistisch hoge verwachtingen vallen in die categorie, want dan wordt u telkens verrast door slechte resultaten.
Over koersdoelen
In 1994 hield Munger een toespraak aan de University of Southern California Marshall School of Business. Daarin stelde hij dat op de lange termijn een aandeel niet veel beter zal presteren dan de winstgroei van het bedrijf.
Koop je een aandeel met flinke korting van een bedrijf dat een kapitaalrendement van 6% over 40 jaar oplevert, dan zul je in die 40 jaar niet veel meer rendement op je aandelen behalen dan die 6%. Maar koop je een duur bedrijf met een kapitaalrendement van 18% over 20 jaar, dan kun je daar prachtige resultaten mee boeken.
Beleggers kunnen snel gefocust raken op het koersdoel van een aandeel, terwijl de kwaliteit van de onderliggende waarde wordt genegeerd. Apple is hier een perfect voorbeeld van. De techgigant was zelden goedkoop en heeft beleggers in de loop der jaren toch rijkelijk beloond. Dat is grotendeels te danken aan een indrukwekkend rendement op geïnvesteerd kapitaal (ROIC), dat al meer dan tien jaar rond de 20% schommelt.
De prijs van aandelen is zeker belangrijk, maar bij de analyse moeten andere prestatiemaatstaven meetellen, zoals ROIC. Dure aandelen met een hoge ROIC zullen het waarschijnlijk beter doen dan goedkope aandelen met een lage ROIC. Een goedkoop aandeel hoeft geen goede investering te zijn; een lagere prijs heeft vaak een reden.
Over spreiding
‘Overdreven diversificatie is waanzin’ is ook een gevleugelde uitspraak van Munger.
Velen zien diversificatie als een universeel goed beleggingsprincipe. En het is ook belangrijk voor succesvol beleggen. Maar men kan erin doorschieten. U moet niet simpelweg veel aandelen kopen om geen kennis te hoeven hebben van de bedrijven die u bezit.
Munger waarschuwde voor de kosten van overdiversificatie. Naarmate een belegger meer aandelen aan de portefeuille toevoegt, wordt het steeds moeilijker om ze in de gaten te houden. U verlaagt ook uw potentiële winst, waardoor u uiteindelijk in de buurt komt van het gemiddelde rendement van de markt.
Als uw risicotolerantie zodanig is dat u honderden aandelen in uw portefeuille moet hebben om 's nachts te kunnen slapen, kunt u waarschijnlijk beter geen aandelen selecteren en in plaats daarvan beleggen in goedkope indexfondsen.
Over de economie
Zowel Warren Buffett als Charlie Munger heeft consequent verklaard geen beleggingsbeslissingen te nemen op basis van de macro-economische omstandigheden. De macro-omgeving is ongelooflijk moeilijk te voorspellen en kan heel snel veranderen. Zelfs de beste economen ter wereld hebben het voortdurend bij het verkeerde eind.
'Macro-economische voorspellingen zijn iets waar ik nooit geld aan heb verdiend, en Warren ook niet', stelde Munger. Geweldige bedrijven blijven ongeacht de toestand van de economie op hoog niveau presteren en op de lange termijn winst genereren voor beleggers.
Over beleggers
Je kunt alle boeken over beleggen lezen, en alle grote beleggers volgen - en dat is ook echt een goed idee. Maar het is niet genoeg. Sommige mensen hebben alles in zich om een succesvolle belegger te worden - en anderen helaas niet.
Welke kwaliteiten heeft een goede belegger nodig? Het juiste temperament is cruciaal. Dat houdt in dat u het hoofd koel houdt op spannende momenten, bijvoorbeeld wanneer de koersen fors dalen en uw collega’s en klanten beginnen te twijfelen aan uw beleggingsstrategie.
Over handelen en niets doen
Beleggen is veelal een zaak van de lange adem. Doe gewoon niets wat niet de moeite waard is, zo redeneert Munger. Dat klinkt simpel, maar is het niet. Veel mensen denken dat hard werken een voorwaarde is voor succes, en daarom gaan ze van alles doen, in plaats van zich aan hun strategie te houden.
"Een goede investering vereist een vreemde combinatie van geduld en agressie", zei Munger. "En niet veel mensen hebben dat." Als het echt tijd is om te handelen, zijn de meeste investeerders te terughoudend, aldus Munger.
Zo zei de legendarische belegger Peter Fynch ooit eens tegen een groep fondsbeheerders en analisten van Fidelity dat als ze een bepaalde investering een geweldig idee vonden, ze hun investering zouden moeten verdrievoudigen, of zelfs verviervoudigen. Maar toen die daarna weer aan het werk gingen, veranderden ze niets aan hun uitgebreide portfolio's vol kleine beleggingen.
Over zelfkennis
"Beleggen vereist een grote hoeveelheid zelfkennis over hoeveel je weet en hoeveel je niet weet. Je moet de grenzen van je eigen competentie kennen. Weet u niet zeker of u iets begrijpt, dan begrijpt u het niet. En als u iets niet begrijpt, stap er dan niet in."
“We have three baskets for investing: yes, no, and too tough to understand.”
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!