De beurskoers van automobielconcern Volkswagen raakte in een vrije val. Het bedrijf blijkt te hebben gerommeld met de software die de emissie van schadelijke stoffen door dieselauto’s moet beperken. De fraude van het bedrijf uit Wolfsburg kan alleen al in de Verenigde Staten leiden tot een boete ter grootte van 16 miljard euro. We houden dan nog geen rekening met de kosten van allerlei claims en terugroepacties. Volkswagen heeft al 6,5 miljard euro gereserveerd. De affaire treft in totaal 11 miljoen dieselauto’s van VW wereldwijd.
De gevolgen zouden wel eens verder kunnen reiken dan Volkswagen alleen. Het Amerikaanse Environmental Protection Agency (EPA) heeft al aangegeven dat het onderzoek kan uitbreiden naar andere autofabrikanten. Het schandaal maakt duidelijk dat overheden wereldwijd emissienormen steeds serieuzer nemen en bereid zijn overtredingen ervan streng te bestraffen.
Slechts stap in de richting
Deze emissienormen zijn er niet voor niets. Ze zijn ingesteld om de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen te reduceren. Automobielfabrikanten hebben, Volkswagen uitgezonderd, de afgelopen jaren ook veel in het werk gesteld om aan deze eisen te voldoen, al was het maar omdat het fiscaal werd aangemoedigd. De affaire rond Volkswagen is waarschijnlijk slechts een stap in de richting van steeds schonere auto’s.
Eind dit jaar gaat de wereld in Parijs weer proberen om nieuwe, hardere afspraken te maken om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren. Mocht het tot een bindend akkoord komen, of op zijn minst tot verregaande afspraken, dan kan dat grote consequenties hebben voor bedrijven en beleggers. Niet alleen zullen veel sectoren moeten investeren om hun uitstoot van CO2 te beperken, maar ook zal de aandacht meer gevestigd worden op een probleem dat als een zwaard van Damocles boven de markt hangt: de carbon bubble.
Hiermee wordt de collectieve overwaardering van energie- en grondstofbedrijven bedoeld. Deze overwaardering is het gevolg van het feit dat niet alle brandstofreserves waarover bovengenoemde bedrijven beschikken, ooit gebruikt zullen worden. In ieder geval niet wanneer de wereld zich echt gaat inspannen om de CO2-uitstoot verder te beperken. Het is een reëel risico dat (nog) niet voldoende in de aandelenkoersen is verdisconteerd.
Reduceren
Steeds meer beleggers, en dan niet alleen de institutionele, maar ook Leonardo DiCaprio en consorten, zijn overgegaan tot het reduceren van hun beleggingen in fossiele brandstoffen. Grote pensioenfondsen, verzekeraars, universiteiten en kerken besloten al eerder hun investeringen in de sector te verminderen of zelfs te beëindigen. Grote namen in deze zijn bijvoorbeeld het Noorse staatsfonds en de Verenigde Naties. Wanneer dergelijke investeerders zich terugtrekken komt een belegging in een olie- en gasbedrijf in een geheel ander daglicht te staan. Met andere woorden, kunnen beleggers aandelen Royal Dutch Shell nog wel blind kopen?
Gerenommeerde zakenbanken als Citigroup, Deutsche Bank en HSBC wezen in een groeiende stroom rapporten al op de gevolgen van het klimaatbeleid voor beleggers. Ook diverse centrale banken, inclusief hun toezichthouder in Bazel, houden zich met het onderwerp bezig.
Stranded assets
Bij institutionele beleggers als het ABP en PGGM vormen stranded assets een heel belangrijk aandachtspunt. Stranded Assets zijn activa die het risico lopen om snel in waarde te kunnen dalen. Het meest duidelijke voorbeeld hiervan zijn de fossiele brandstoffen. Volgens de Verenigde Naties mag het wereldwijde gemiddelde klimaat niet met meer dan twee graden Celsius oplopen ten opzichte van het pre-industriële tijdperk.
In dat scenario zou tot en met 2050 slechts een derde van de totale vastgestelde voorraden aan fossiele brandstoffen kunnen worden gebruikt. Twee derde van de fossiele brandstoffen kan dus worden beschouwd als stranded assets. Het betreft een waarde die bedrijven wel in de boeken hebben staan maar misschien niets meer waard is, bijvoorbeeld omdat toezichthouders het gebruik ervan verbieden of consumenten en beleggers het niet langer accepteren. De carbon bubble brengt dus risico’s voor beleggers met zich mee.
Zo stelt Citigroup dat wereldwijd 33 procent van de oliereserves, 50 procent van het aardgas en ruim 80 procent van de kolenreserves tot 2050 in de grond moeten blijven om de mondiale opwarming binnen die genoemde twee graden te kunnen houden. Reserves die bedrijven en beleggers dus niets op gaan leveren! Men schat het bedrag aan gederfde inkomsten op meer dan 100.000 miljard dollar in 2050. De kolensector zal hier het meest onder lijden, maar ook de olie- en gassector zullen getroffen worden. Bovengenoemde cijfers zijn niet zomaar uit de lucht gegrepen. Ook de Bank of England doet onderzoek naar de vraag of het grootste deel van de energiereserves als stranded assets moet worden beschouwd.
Alternatieven
Waar moeten beleggers zich dan op gaan richten? Brandstof zullen we immers nog tot in de lengte van jaren nodig hebben. Niet getreurd, er zijn buiten de fossiele brandstoffen genoeg alternatieven waar, winstgevend, in kan worden belegd.
Zijn windmolens nog steeds meer iets voor Don Quichot dan voor beleggers? Dat waag ik te betwijfelen. Een belegging in het Deense Vestas Wind Systems, ’s werelds grootste producent in windmolenparken, is dit jaar al goed voor een rendement van ruim 50 procent. Over de afgelopen drie jaar rendeerde dit aandeel maar liefst 1.300 procent! Tja, dat dividend van Royal Dutch Shell is leuk, maar 1.300 procent? In dezelfde periode vertienvoudigde het aandeel van de Amerikaanse producent van elektrische auto’s Tesla. Het idee dat een belegging in nieuwe schone energie niet rendeert, doet dus allang geen opgeld meer.
Tracker
Hebt u te weinig tijd of kennis van zaken om de interessante aandelen uit deze sector eruit te pikken? Dan is een tracker op de schone energie wellicht een goed alternatief. Zo investeert de Market Vectors Global Alternative Energy ETF (GEX) wereldwijd in 31 verschillende aandelen uit deze sector. Naast eerdergenoemde aandelen van Vestas en Tesla wordt er onder meer belegd in Eaton Corp, First Solar, China Longyuan Power Group, Gamesa en Solarcity. De tracker staat genoteerd aan de NYSE en is dagelijks verhandelbaar. Het zijn bedrijven die in de breedste zin actief zijn op het gebied van alternatieve, schone energie, brandstoffen, wind, water, maar ook bijvoorbeeld technologie die de productie, opslag en het gebruik van deze schone energie ondersteunt.
Niet dat ik het voorbeeld van Leonardo DiCaprio ga volgen en al m’n aandelen van bijvoorbeeld Shell verkoop. Voorlopig kan de wereld nog niet zonder fossiele brandstoffen. Schone energie zie ik niet als vervanging van de traditionele energiemaatschappijen, maar juist als een toevoeging. Niet alleen voor een schonere wereld, maar ook voor een beter rendement.
* Auteur heeft privé geen positie, cliënten van Fintessa hebben Market Vectors Global Alternative Energy ETF en Royal Dutch Shell in portefeuille.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!