Shortselling is even gehaat als riskant
Waarom nog shortsellen? De beleggingsstrategie levert vooral hatelijke reacties op en blijkt bovendien uiterst riskant. “Het verlies is potentieel onbeperkt.”
Joost Ramaer
Geplaatst op 19 apr 2019 om 13:00
Cees Smit mocht zichzelf graag de koning van de shortselling in Nederland noemen. Maar door wat hem overkwam in 2000-2002 is hij toch wat voorzichtiger geworden. In de aanloop naar de dotcomcrash was Smit naar eigen zeggen supernegatief over IT-aandelen.
De latere oprichter en CEO van internet broker Today’s werkte in die tijd bij Rabo Securities. Bovendien had hij een veelgelezen column op IEX.nl. “Ik ging short in aandelen als KPNQwest en Versatel en schreef daar ook regelmatig over,” herinnert Smit zich.
“Ik vond die aandelen toen veel te duur.” Tijdens de crash kreeg hij gelijk. Sommige gedupeerde beleggers zagen Smit als de kwade genius achter de ondergang van de telecommers. “Ik ontving doodsbedreigingen, telefonisch of als commentaar onder mijn IEX-column.”
Roofdieren van de savanne
Het zal een schrale troost voor hem zijn, maar Smit stond niet alleen. Shorters hebben een slechte naam in Europa. Net als private equity-beleggers krijgen zij geregeld nog de schuld van alles wat er is misgegaan tijdens en na de kredietcrisis.
Shortsellers denken alleen maar aan hun eigen gewin en hebben geen enkel oog voor de belangen van aandeelhouders, laat staan van werknemers en toeleveranciers van de bedrijven waarvan zij de aandelen shorten.
Maar de morele verontwaardiging gaat nog een stuk verder. Shortsellers zouden blackmailers zijn die de beurskoers van bedrijven naar beneden manipuleren om de managers te dwingen tot iets waar ze geen zin in hebben: een uitverkoop van het tafelzilver of uitlevering van de onderneming aan een ongewenste overnemer.
Onzin, vindt Smit nog steeds. “Shortsellers zijn als de roofdieren van de savanne,” zegt hij. “Ze elimineren de zwakste dieren uit de kuddes. En ze zorgen voor meer liquiditeit in de markt. Ze vervullen een nuttige rol.” Maar ja, voegt hij daar spijtig aan toe: “De meesten zien ons als hyena’s, niet als leeuwen.”
"Shortsellers zijn als de roofdieren van de savanne. Ze elimineren de zwakste dieren uit de kuddes"
Vaarwel rendement
Twee Haagse beleggers gooiden onlangs olie op het anti-shortselling-vuur. In een interview met het FD deden Iwan Vink en Andreas van den Brink uit de doeken dat en waarom hun hedgefonds Wincap met shorten was gestopt.
Shortsellen heeft ons weinig voldoening opgeleverd luidde de kop boven het artikel. Luisteren naar conference-calls van slechte managers kostte vooral energie,” vertelde het duo. “Als we iets onderschat hebben aan shortsellen,” aldus Vink, “is dat hoe weinig persoonlijke en financiële voldoening het oplevert.”
Ook voor de beleggers in Wincap had Vink kunnen aanvullen. De afgelopen vijf jaar boekte het fonds volgens zijn twee managers jaarlijks gemiddeld 21% rendement op zijn longposities, moor toedoen van de shorts verschrompelde het totale rendement gemiddeld tussen de 4% en 5% per jaar en sloeg het de laatste twee jaar zelfs om in verliezen van 3,2% in 2017 en 14% in 2018.
Leren van fouten
Vink en Van den Brink hebben Wincap inmiddels omgebouwd van een hedgefonds tot een long only-ondernemersfonds. Waarom zij zo lang doorgingen met shorten terwijl de resultaten van meet af aan slecht waren, willen zij niet aan IEXProfs vertellen.
“Het is voor ons belangrijk onze investeerders eerst eens een goed rendement te geven in plaats van in de media te verschijnen,” laat Vink per e-mail weten. Dat is begrijpelijk, maar ook jammer. Nederlandse beleggers kunnen wel wat van hen leren.
Dagelijks gereedschap
Short selling is niet per se goed of fout. Er zijn alleen slechte en goede shortsellers. Systematisch short gaan is namelijk een kostbare en hoog riskante kunst, vertelt econoom Lukas Daalder, inmiddels alweer een tijdje Chief Investment Strategist Nederland van het BlackRock Investment Institute.
Met een totaal beheerd vermogen van bijna zes biljoen dollar wereldwijd is BlackRock de grootste vermogensbeheerder ter wereld. “Wij hebben talloze producten en beleggingsteams in huis, passief en actief,” zegt Daalder. “Shortselling behoort hier tot het dagelijkse gereedschap.”
BlackRock duikt dan ook regelmatig op in het AFM-Register Netto Shortposities in Nederlandse beursfondsen, onder de namen van diverse dochters. De BlackRock Institutional Trust Company meldde op 6 februari een short positie van 0,7% in Boskalis, BlackRock Investment Management op 9 januari een short van 0,9% in Altice.
Neutrale positie
Shorters hebben meldplicht zodra hun shortpositie in een beursfonds gelijk wordt aan 0,5% van het geplaatste kapitaal en bij iedere 0,1 procentpunt daarbovenop. Netto wil zeggen: de shortpositie na aftrek van een eventuele bijbehorende longpositie.
Het AFM-register zegt niets over de motieven van shorters. Er zijn ook geen harde data over de omvang van shortselling in Nederland, in euro’s noch in procenten van de totale handel in aandelen. Maar aannemelijk is wel dat het in de meeste gevallen gaat om neutraal.
“Om het afdekken van een positie of een risico,” legt Daalder uit. “Je koopt bijvoorbeeld aandelen Royal Dutch Shell, omdat je denkt dat die in koers zullen stijgen, en zet daar een putoptie RDS tegen dezelfde koers tegenaan voor het geval ze toch dalen.”
Brakke toko
Per saldo heffen long en short elkaar dan op. Zo’n 100-100-positie heet marktneutraal. Maar er zijn verschillende smaken in longshort-hedges. 130-30 kan ook.” Een netto-shortpositie kan dus zowel duiden op een neutrale variant als op wat de Angelsaksen zo fraai conviction noemen.
Een belegger is er heilig van overtuigd dat onderneming A een brakke toko is met een waardeloos management en geeft daar luid en duidelijk blijk van door het aandeel A te shorten, zonder long spiegelbeeld. Denk aan Cees Smit met Versatel en KPNQwest.
Onbeperkt verlies
Een recentere, zeer geruchtmakende kruistocht was die van de Amerikaanse hedgefondskoning Bill Ackman tegen Herbalife, een maker van voedingssupplementen. In december 2012 publiceerde Ackmans hedgefonds Pershing Square een analyse waarin hij Herbalife een piramidespel noemde.
Zo zeker was hij van zijn zaak dat hij het aandeel Herbalife bijna vijf jaar lang bleef shorten. Ackman maakte zich inderdaad schuldig aan vormen van chantage: Pershing Square verspreidde misleidende informatie, betaalde mensen om tegen Herbalife te demonstreren en zette regelgevers en toezichthouders onder druk om het bedrijf hard aan te pakken.
Toch bleef de beurskoers van Herbalife stijgen. Pershing verloor honderden miljoenen dollars en gooide in november 2017 de handdoek in de ring. “Mensen denken vaak dat shorten een gratis gokspel is,” zegt Daalder. “Het tegendeel is het geval. Als je aandeel A short omdat je verwacht dat de koers van tien naar nul zal gaan, is je winst maximaal tien. Maar aandeel A kan ook stijgen naar 90, of 120. Je verlies is potentieel onbeperkt.”
"Je verlies is potentieel onbeperkt”