Artikel Marco de Groot:
Heijmans laat zien dat de geschiedenis zich herhaalt
Ruim twintig jaar volg ik de bouwers met grote interesse en sindsdien heb ik meerdere grote afstraffingen meegemaakt binnen deze sector.
Dat begon medio jaren negentig toen de kersverse ceo van Ballast Nedam mij vertelde dat hij dacht zijn loopbaan af te sluiten bij een bedrijf dat hoogwaardige projecten uitvoerde. Hij legde daarna uit hoe zijn voorgangers mislukte projecten formeel niet hadden afgerond en zo verliezen jarenlang voor zich uit hadden geschoven. Hij had dus geen hoogstaand bedrijf geërfd, maar een portefeuille vol financiële ellende. De beweging van het aandeel daarna laat zich raden.
Dividendrendementen
Bouwers hadden destijds obscuur lage koers-winstverhoudingen die niet veel hoger waren dan hun dividendrendementen. Maar begin deze eeuw werden bouwers opnieuw 'uitgevonden' door de markt. De waarde en waardering van de sector ging in een paar jaar meermaals over de kop gedreven door de fusie- en overnamegolf van Spaanse en Duitse bouwers, om vervolgens ten tijde van de crisis in 2008 weer even hard te dalen.
Als hoofd aandelen van Rabobank mocht ik samen met collega's avonden en weekenden buffelen om onder andere de bouwers te redden, voor mijn baas en de politiek ging het om 'het redden van Nederlands erfgoed'.
Sindsdien is het kwakkelen geweest in de bouw en na de laatste mededeling van Heijmans is het vrij zeker dat de geschiedenis zich gaat herhalen. Vorige week presenteerde Heijmans bij een tussentijds handelsbericht geen cijfers maar woorden, waarna de koers hard werd afgestraft. Het gaat zo bar slecht bij twee projecten dat het zonder geste van de tegen- of andere partij zelfs einde oefening is.
Verkopersmarkt
De bouwers verdienden vroeger vooral over de rug van de overheid. Maar de overheid heeft het risico naar de bouwers verlegd en marges geminimaliseerd door het uitschrijven van tenders in een verkopersmarkt. De nieuwe truc van de bouwers en de overheid heet publiek-private samenwerking (pps), waarbij een bouwer een project oplevert, maar tegen vergoeding het beheer op zich blijft nemen. De balans van de overheid wordt ontlast, die van de bouwer wordt langer en zwaar belast. En dat is precies hoe iedere bouwer zich voelt. Nu de bouwers zeer exact moeten calculeren en uitvoeren loopt de balans onder die druk leeg. Waarschijnlijk zal binnenkort de eerste bouwer naar de markt moeten gaan om een nieuwe fundering onder het eigen voortbestaan te leggen.
De lage koers-winstverhouding jaren geleden was een kwantificering van scepsis. De grote hoogte die volgde een uiting van generiek opportunisme. Zelden beweegt een aandeel in de sector langdurig autonoom. Dus deze beweging van Heijmans zal zijn weerslag hebben op de waarderingen van andere bedrijven in de sector. Bouwers hebben nooit heel goed leren calculeren, daarom kunt u als belegger niet te lang op ze rekenen.
Marco Groot is medeoprichter van consultancy- en coachingsbureau 8daw. Hij werkte vijfentwintig jaar in de financiële sector, onder meer als hoofd aandelen van Rabobank. Disclaimer en meer columns op fd.nl/groot