En even wat anders er tussendoor! :-)
Geld zonder zeepbellen
Zeven geboden om te vermijden dat een bubbel je de kop kost.
Illustratie: Wijtze Valkema voor het FD
Wat is het verschil tussen een zeepbel en een euro? Heel veel, zou je zeggen. Want een zeepbel kan knappen van een zuchtje wind, terwijl je een zware hamer nodig hebt om een deukje in een euromunt te slaan. En toch kan geld als een zeepbel uiteenspatten. Want in onze markteconomie hangt de waarde van iets af van wat de gek ervoor geeft. Het gaat mis als iedereen tegelijk iets wil hebben, waardoor de prijs onverantwoord hoog stijgt. Zo kocht in 1635 iemand veertig tulpenbollen voor 100.000 gulden, toentertijd de waarde van een rijtje Amsterdamse grachtenpanden. Twee jaar later knapte de zeepbel, en verdampte die investering naar bijna nul. Andere grote en kleinere (geknapte) zeepbellen waren de wallstreetcrash (1929), de huizenmarktbubbel van 1978, de beurskrach op Zwarte Maandag (1987), de internethype (2000), de hoge goudprijs (1980 en 2012), de wereldwijde beurskrach van 2008 en de huizendip vanaf 2008. In laatstgenoemde crisis daalden de woningprijzen met een kwart. Een miljoen huishoudens had daardoor meer hypotheekschuld dan de waarde van hun huis.
Wat zijn de zeepbellen van nu? Is of was het de bitcoin? De Randstedelijke huizenmarkt? Zijn het de beurzen? Wordt het Azië? Verhuurbare recreatiehuisjes? Obligaties? Of misschien de hele consumptiemaatschappij? En wanneer valt dat zwaard van Damocles? We weten het pas als de prijzenachtbaan naar beneden is gesuisd, en een flinke groep pechvogels getraumatiseerd en flink armer heeft achtergelaten. Een investering in een hype kan iemand binnen een dag degraderen van een aanstormend miljonair tot een onbetekenend lid van de sappelende massa. De waarde van je effectenportefeuille of verhuurbare vakantieparkchalet kan zijn gehalveerd, je vastgoedbelegging onverkoopbaar geworden, je woning kan onder water staan of je cryptomunten uit de gratie zijn. Dat kost naast bakken geld ook zelfvertrouwen en geluk. Maar je kunt zo’n ramp voorkomen. Want met economische zeepbellen is het elke keer hetzelfde liedje: bijna iedereen holt blindelings mee in de kudde, wat marktprijzen extreem kan laten fluctueren. Zeven antizeepbelgeboden zorgen dat je er niet (meer) intuint.
Illustratie: Wijtze Valkema voor het FD
?
Ren weg van de massa
Doen wat een ander al doet, lijkt veilig, maar is juist riskant. Want als iets populair is, duurder of schaarser wordt, raken steeds meer mensen hebberig. Ze willen iets nu kopen, want straks is het te laat! Ineens wil iedereen onroerend goed bezitten in de Randstad, cryptomunten kopen, zijn spaargeld beleggen of een tweede huisje aanschaffen, waardoor de prijzen van die dingen stijgen. Vervolgens slaat, na een gerucht of mediabericht, de hoogtevrees toe, wil ineens iedereen zijn spullen kwijt, waardoor de marktwaarde ervan zakt als een baksteen. Raak dus gealarmeerd zodra je opvallend veel collega’s, kennissen of familieleden hoort pochen: ‘Mijn cryptomunten doen het super!’, ‘We hebben een verhuurbaar pandje gescoord. Er waren honderd gegadigden!’, of ‘Ik beleg in crowdfunding en bitcoins, want sparen levert niks meer op’. Niet meedoen met een hype is lastig, want kuddegedrag maakt, net als verliefdheid, stekeblind. Maar populair is altijd (te) duur. Wie omgekeerd doet wat (nog) niemand doet, is per definitie goedkoop uit. En wat goedkoop is, is gegarandeerd zeepbelvrij. Zo zit je altijd goed.
Illustratie: Wijtze Valkema voor het FD
?
Negeer ‘experts’
Veel mensen leiden aan het wittejassensyndroom: ze hebben een heilig ontzag voor experts. Daardoor gebeurt het keer op keer dat onervaren beleggers aan de lippen hangen van zelfbenoemde deskundigen, die op televisie mogen vertellen hoe je rijk kan worden van cryptomunten, goud, grond, windmolens, Zwitsers vastgoed of wat dan ook. Afgelopen december mocht ene Seb Walhain de koers van de bitcoin omhoog praten in televisieprogramma Nieuwsuur. En vlak na de kredietcrisis kreeg goudhandelaar Willem Middelkoop gratis podia bij De Wereld Draait Door en Pauw & Witteman. Daar blaatte hij dat het financiële systeem zou exploderen en je al je spaarcentjes beslist zou moeten omzetten in goudbaren. Dat zou je voorgoed immuun maken voor beleggingsverliezen, hyperinflatie, nieuwe crises en de ineenstorting van de euro of dollar. De goudprijs schoot omhoog. Maar een paar jaar later ging het vooral bergafwaarts. Weg beloofde winst en absolute zekerheid. Maar Middelkoop is binnen.