De farmaceutische industrie, gezegend met een sterke cashflow maar beperkte innovatie, heeft haar oog laten vallen op de volwassen geworden biotechnologie. Het is een kwestie van tijd of het blijkt een reverse take-over te zijn
Het zou zomaar kunnen dat de farmasector weer een interessante sector voor beleggers wordt. Maar dat is dan waarschijnlijk minder om de farma- dan om de biotechnologiebedrijven waarop zij het oog hebben laten vallen.
Farmaconcerns hebben dit decennium hun brille verloren. Patenten waaraan ze miljarden hebben verdiend lopen af, terwijl de pijplijn voor de ontwikkeling van nieuwe producten angstvallig leeg blijft. De ontwikkeling van medicijnen is bovendien een kostbare, tijdrovende aangelegenheid, met een aanzienlijk risico dat het product de markt niet haalt. Een belangrijke rol daarin speelt de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA), die de laatste jaren - geconfronteerd met een serie schandalen - veel strenger is geworden in de toelating van nieuwe producten, stelt Laurent van Tuycom, beheerder van het ING European Invest Health Care Fund. Zo kreeg Merck in april twee afwijzingen in drie dagen voor zijn kiezen.
Van Tuycom noemt de aanzienlijk strengere toelating als een van de onzekerheden waarmee de sector wordt geconfronteerd. Een andere is dat opeenvolgende Amerikaanse regeringen niet in staat zijn geweest tot de benodigde drastische stelselherziening van de gezondheidszorg. Zo zijn veel Amerikanen niet verzekerd voor hun ziektekosten en trekken ze vanwege de stijgende kosten er ook minder voor uit. Tegelijkertijd worden de farmaconcerns in de VS geconfronteerd met een overheid die zeer geringe ruimte laat voor prijsverhogingen en daarmee voor de doorberekening van de gemaakte R&D-kosten.
Van Tuycom stelt dat, ongeacht wie de volgende president van de Verenigde Staten wordt, de Amerikaanse regering niet ontkomt aan een drastische opknapbeurt van het gezondheidsstelsel, inclusief forse investeringen.
Ondanks die aanhoudende zorgen om het Amerikaanse overheidsbeleid, zijn er ook enkele positieve ontwikkelingen. Door de toename van de welvaart neemt de vraag naar medicijnen in opkomende markten toe, terwijl de vergrijzing in veel ontwikkelde landen de uitgaven voor de gezondheidszorg én daarmee ook voor medicijnen zal verhogen. Maar voldoende hoop kan daar volgens analisten als Herman Saftlas van Standard & Poor's niet uit worden geput. Volgens hen is minder afhankelijkheid van blockbusters nodig en meer diversiteit, bijvoorbeeld door een verstandshuwelijk met een aanpalende sector: biotechnologie.
Volgens van Tuycom zijn de twee bedrijfstakken zeer verschillend en daardoor vooral ook zeer complementair. 'Dat geldt zowel voor de productie en de R&D als voor de marketing en de financiering. Farmaconcerns ontwikkelen medicijnen via het synthetiseren of extraheren van grondstoffen afkomstig van planten, dierlijk of chemisch materiaal. Biotechnologiebedrijven daarentegen hebben producten ontwikkeld door gebruik te maken van levend materiaal, zoals gisten, bacteriën en dierlijke cellen. Die verschillende werkwijzen in de toepassing van R&D maken biotechnologiebedrijven interessante fusie- of overnamepartners voor de farmareuzen', stelt van Tuycom.
De oorzaak, niet de kwaal
Dat is ook de mening van Hrovat, fondsbeheerder van het vorig jaar met succes gelanceerde RH& Partner Global Life Sciences Fund, dat vooral in biotechnologie investeert. Volgens Hrovat ligt de toekomst van de productie van medicijnen onmiskenbaar in de biotechnologie. Biotechnologische medicijnen bieden namelijk een echte oplossing voor ziekten, in plaats van een pijnstiller zoals traditionele farmaceutische producten doen, zegt hij. Dat is precies wat overheid en samenleving met het oog op de toenemende kosten van de gezondheidszorg en vergrijzing wensen: een accentverschuiving van behandeling naar preventie, stelt PricewaterhouseCoopers in het onderzoek Pharma 2020.
Tot die analyse is ook de farmasector gekomen. Al jaren nemen de farmaceuten met minderheidsbelangen deel in in biotechbedrijven, maar nu deze sector tot wasdom lijkt te komen proberen ze er hun hand op te leggen. Dat zijn ze bereid te doen tegen hoge bedragen, waartoe ze door de solide cashflow toe in staat zijn.
Zo weet het Amerikaanse biotechnologiebedrijf ImClone de interesse van een grote farmaceut op zich gericht, terwijl er al een eerder bod ligt van Bristol-Myers Squibb. Dat werd door ImClone te laag bevonden. Eerder al deed het Zwitserse Roche een poging om een 44%-belang te verwerven in Genentech voor het recordbedrag van $ 44 mrd.
Hrovad is overwogen in Genentech, evenals in biotechbedrijven als Gilead Sciences, Genzyme en Amgen. Het zijn stuk voor stuk bedrijven die de potentie hebben om de oorzaak van ziekte definitief te bestrijden en niet de kwaal, zoals met veel farmaceutische producten het geval is, zegt hij.
Toch is Hrovat behoedzaam. Beleggen in de biotechnologie vraagt een lange adem, voldoende risicospreiding en het vermogen tot stockpicking. Hrovat leunt daarbij zwaar op dr. Albert Fischlewel, bijgenaamd 'de professor', een voormalige werknemer van Roche die goed ingevoerd is.
De symbiotische relatie tussen farma en biotech tot biofarma, die fondsmanagers als Hrovat voor de middellange termijn verwachten, is in de VS al een stuk verder gevorderd dan in Europa. Weliswaar heeft de EU meer biotechbedrijven dan de VS (1700 tegen 1500), maar de marktkapitalisatie is in de VS met $ 370 mrd beduidend groter dan de euro 60 mrd van de Europese bedrijven. Volgens Mark Wegter van investeerder LSP komt dat door de beschikbaarheid van kapitaal, die in de VS veel groter is.
Eerder zei Wegter in deze krant te verwachten dat 'Europa' alsnog gaat inlopen op 'Amerika', omdat veel Europese biotechbedrijven onderzoek in huis hebben dat op korte termijn tot producten zal leiden. Het is die versnelde innovatie die volgens hem het groeiende aantal overnames van biotechbedrijven door farmaconcerns verklaart.
De gestage, maar onvermijdelijke samensmelting van de twee bedrijven tot een biofarmasector gaat gepaard met fusies en overnames. Door persbureau Bloomberg geraadpleegde analisten hebben farmabedrijven vrijwel zonder uitzondering op de kooplijst staan, omdat ze consolideren, diversificeren en integreren met biotechnologische bedrijven. 'De toekomst is aan de biotechnologie en traditionele farmabedrijven moeten ze nu overnemen, nu het nog kan, want anders sterven ze gewoon af.'
bron : FD Personal Finance 27-9-2008