Een mythe is een verhaal dat een verklaring probeert te geven voor een
gebeurtenis dat de menselijke geest maar moeilijk kan bevatten. Een van de kenmerken is dat de mythe zich meestal anders dan langs officiële kanalen verspreidt. Het is dan ook begrijpelijk dat mythes sinds de opkomst van het internet een enorme vlucht genomen hebben: een medium dat uitermate geschikt is om inofficiële visies op bepaalde nieuwsfeiten onder de aandacht van een breed publiek te brengen. Vroeger duurde het eeuwen voordat een mythe ontstond, tegenwoordig zijn een aantal uren of dagen al voldoende. Voorbeelden van dergelijke mythes zijn de verhalen over de 'ware' toedracht van 9-11, de geheime macht van de Bilderberg Groep of de complottheoriën rond de dood van Lady Di. Iets dichter bij huis (op een beleggersforum) zijn dat het Plunge Protection Team (in de wandeling: PPT), de wereldomvattende politieke invloed van Goldman Sachs c.s. en de bewuste manipulaties van de beurzen door het zogenaamde flitskapitaal.
Magie is is door de eeuwen heen gebruikt om al dan niet toekomstige
gebeurtenissen, die men met normale middelen niet kan veranderen, toch te
beïnvloeden. Waar de mens moet passen omdat hij hulpeloos tegenover onzichtbare krachten staat zoekt hij naar wegen om het onafwendbare met behulp van hogere of duistere machten te keren. Dat is niet alleen iets wat onze verre voorouders deden: ook de moderne mens heeft de neiging om magisch te denken, zelfs dan als hij zich niet hulpeloos en kwetsbaar voelt. Voetballers die de nummer 13 niet op hun shirt willen hebben, afkloppen op ongeverfd hout, yuppen die de hele dag zenuwachtig zijn als een zwarte kat hun pad gekruist heeft en mensen die een kaarsje branden als ze voor iemands leven of gezondheid vrezen.
Er is in wezen niet zoveel principieel verschil tussen de sjamaan in een uithoek van Siberië en een beursgoeroe in een Amsterdamse buitenwijk: beiden doen alsof ze de loop der dingen kunnen voorspellen of zelfs beïnvloeden. Daartoe bedienen zij zich van rituelen. De laatstgenoemde heeft daarbij ook nog een nevendoel: er zelf beter van te worden. Van de eerstgenoemde weet ik dat niet zeker, maar ik sluit het niet uit: er zijn ook exemplaren bij die in hun eigen hocus pocus geloven. In elk geval is het zo dat mensen die voor een advies of een voorspelling betalen eerder geneigd zijn om daar waarde aan te hechten dan degenen die dat gratis krijgen, omdat de meeste mensen er een hekel aan hebben beetgenomen te worden. Voordat je uiteindelijk doorhebt dat iemand je een poot uitgerukt heeft moet je een pijnlijk proces door: kijk maar eens naar de afleveringen van "Opgelicht".
Mythes en rituelen: je komt ze elke dag wel in de KK tegen. Pogingen om
dingen te verklaren en rituelen om je tegen verlies te wapenen. Mensen die short zitten en die alle nieuws aanslepen dat maar enigszins geschikt kan zijn om de koersen te laten dalen en die achter elke stijging een vuil komplot vermoeden - en hun tegenpolen die belang hebben bij stijgende koersen en daarom argumenten aanvoeren waarom een index kunstmatig laag gehouden wordt. Een andere methode om een voor jou (on)gewenste ontwikkeling aan de beurzen te bezweren is de bekende struisvogeltruc: je kop in het zand steken en alle nieuws dat niet bij je positie past, domweg negeren.
Een geliefd ritueel is lijntjes trekken en daarop handelen. Omdat de beurs maar drie dingen kan doen: dalen, stijgen of "unch(anged)" blijven - heb je 33% kans dat een vooraf berekende beweging uitkomt. Dat is nog eens iets anders dan de staatsloterij. Een "batman", een "inverted hammer", een shs-formatie of een "shooting star" lijkt wel op een voorspelling van Nostradamus: je blijft zitten met de vraag welke voorspelling je aan welke gebeurtenis moet koppelen. Komt het niet uit dan heb je Nostradamus verkeerd begrepen, en komt het wel uit dan zeggen de tegenstanders dat het óf toeval is, óf een zodanig algemene voorspelling dat die in de loop der tijden wel tientallen keren uit moet komen. De TA heeft als beproefde ontsnappingsmogelijkheid altijd het "valse" signaal of de "valse" uitbraak.
Fundamentalisten wederom slepen als nijvere bijen alle cijfers en feitjes die ze maar kunnen vinden bij elkaar en proberen daarmee kwaliteitsanalyses van een aandeel te maken. Dat klinkt zeer serieus, ware het niet dat zich ook bij kwaliteitsaandelen ontwikkelingen kunnen voordoen die niets met kwaliteit te maken hebben: een grote partij b.v., zoals een pensioenfonds dat ineens van aandelen naar obligaties overschakelt, een noodlottig ongeval zoals bij BP of een CEO die - om onbekende redenen - ineens opstapt.
Ben je nu echt aan de wolven overgeleverd als je probeert aan de beurs geld te verdienen? Ja, volmondig: Ja. Of die wolven nu GS heten of Moody's of Bernanke, of willekeurige politici die vóór hun beurt praten, het doet er niet toe. Daar helpt geen magie tegen, en dus ook geen ritueel.
Kun je daar iets tegen doen? Nee. Je kunt je wel tegen grote tegenvallers "beschermen", maar dat kost geld en dan verdien je weer niets. En als je niets verdient is het ook niet leuk.
Moet je dan wel aan de beurs handelen? Ja. Mits je het met je eigen geld doet dat je (voorlopig) niet nodig hebt. Er zijn hobbies die je méér kunnen kosten, zoals racen op een motor over een natte snelweg, snorkelen langs de Australische oostkust en off-piste skiën in de Alpen.
Als je het voor de adrenaline doet zijn er weinig alternatieven die zo veilig zijn als beurshandel vanuit je luie stoel. Je hoeft er niet eens voor de deur uit om van je dagelijkse portie spanning te genieten. Ach, en die mythen en magische rituelen - die geven ook nog een beetje extra kleur aan je beleggersleven. Zolang je er maar niets voor betaalt. Leg liever een plankje ongeverfd hout naast je toetsenbord. Da's gratis, en zeker zo betrouwbaar als een roeptoeterende Belg. Voor of na elke transactie even afkloppen.
Succes vandaag, er staat haast niets op de agenda:
11:00 Europese Unie - Detailhandel - januari
16:00 Verenigde Staten - Industrial Orders January
16:00 Verenigde Staten - Ondernemersvertrouwen ISM Non-Mfg Index (MoM). Oh ja, en nog cijfers van Walmart en Glencore.