Er zijn drie mogelijke negatieve aanbodschokken die tegen 2020 een wereldwijde recessie kunnen veroorzaken. Allemaal zijn het politieke factoren die van invloed zijn op de internationale betrekkingen.
Dat schrijft Nouriel Roubini, hoogleraar aan de Stern School of Business, op Project Syndicate. Twee betreffen China, en de Verenigde Staten staan in alle drie centraal. Geen van de drie is te bestrijden met de traditionele instrumenten van economisch beleid.
Een negatieve aanbodschok (plotselinge afname van het aanbod) leidt tot hogere prijzen; gecombineerd met dalende productie kan stagflatie optreden.
Valutaoorlog
De eerste potentiële schok komt voort uit de Chinees-Amerikaanse handels- en valutaoorlog, die eerder deze maand escaleerde toen de president Trump met extra tarieven op de Chinese export dreigde en China formeel een valutamanipulator noemde.
Koude oorlog
De tweede betreft het ontstaan van een koude oorlog tussen de VS en China over technologie. Voor China en Amerika betekent hun strijd om dominantie over de industrieën van de toekomst - kunstmatige intelligentie (AI), robotica en 5G - een groot risico om in de zogeheten 'Val van Thucydides' te lopen. Dat is de vermeende wetmatigheid dat het tussen een opkomende en een gevestigde supermacht tot oorlog moet komen.
De VS heeft de Chinese telecomgigant Huawei op een zwarte lijst geplaatst die is gereserveerd voor buitenlandse bedrijven die worden beschouwd als bedreiging voor de nationale veiligheid.
Door tijdelijke regelingen kan Huawei Amerikaanse componenten blijven gebruiken, maar nu heeft de regering-Trump aangekondigd dat het 46 aan Huawei gelieerde bedrijven aan de zwarte lijst heeft toegevoegd.
Conflict VS en Iran
Het derde grote probleem betreft de olievoorraden. De olieprijzen zijn de afgelopen weken gedaald, en een recessie veroorzaakt door een handels-, valuta- en technische oorlog zou de energievraag drukken en de prijzen verlagen.
De confrontatie van Amerika met Iran kan echter het tegenovergestelde effect hebben. Als die escaleert tot een militair conflict, dan kunnen de olieprijzen stijgen en een recessie veroorzaken, zoals gebeurde tijdens eerdere conflicten in het Midden-Oosten in 1973, 1979 en 1990.
Alle drie deze mogelijke schokken zouden een stagflatie-effect hebben, waarbij de prijzen van goederen en energie zouden stijgen, terwijl de toelevering wordt belemmerd door de wereldwijde verstoring van de ketens.
Deglobalisatie
Het Chinees-Amerikaanse conflict voedt een breder proces van deglobalisatie. Naarmate de handel in goederen, diensten, kapitaal, arbeid, informatie en technologie verder desintegreert, zullen de productiekosten in alle industrieën stijgen.
Bovendien zullen de handels- en valutaoorlog en de concurrentie om technologie elkaar versterken. Als voorbeeld noemt Roubini Huawei, dat momenteel wereldleider is in 5G-apparatuur. Deze technologie wordt binnenkort de standaard voor dataverbindingen, om nog maar te zwijgen van basisconsumptiegoederen die zijn verbonden via het opkomende internet of things.
De aanwezigheid van een 5G-chip betekent dat alles - van broodrooster tot koelkast - data kan vastleggen en doorgeven. Vandaar dat als Huawei algemeen wordt gezien als een bedreiging voor de nationale veiligheid, duizenden Chinese consumptiegoederen op dezelfde lijst gaan terechtkomen.
Implosie handelssysteem
Het is volgens de hoogleraar gemakkelijk voor te stellen hoe dit alles kan leiden tot een volledige implosie van het handelssysteem. De vraag is dan of monetaire en fiscale beleidsmakers erop voorbereid zijn.
"De wereldwijde technologie-, productie- en industriële sector zich al in een recessie. De enige reden dat dat zich nog niet heeft vertaald in wereldwijde malaise, is dat de particuliere consumptie sterk is gebleven."
Goed idee om rente te verlagen
Omdat een negatieve vraagschok op de korte termijn zeker niet is uit te sluiten, was het een goed idee dat de centrale banken de beleidsrente hebben verlaagd, stelt hij. Nu moet er ook actie wat betreft fiscaal beleid worden voorbereid.
"Negatieve aanbodschokken zijn op te vangen door monetair en fiscaal beleid. Op de middellange termijn is het echter beter om zich eraan aan te passen zonder verdere versoepeling."
Belangrijk verschil met 2008
Ten slotte is er een belangrijk verschil tussen de financiële crisis van 2008 en de negatieve aanbodschokken die de wereldeconomie vandaag kunnen treffen. Omdat de crisis van 2008 vooral een totale vraagschok was, die de groei en de inflatie onderdrukte, werd deze op passende wijze met monetaire en fiscale prikkels opgevangen.
Eindeloos monetaire stimulans niet verstandig
Deze keer zou de wereld echter geconfronteerd worden met negatieve aanbodschokken die een heel ander soort reactie vereisen. Proberen om de schade te beperken door middel van eindeloze monetaire en fiscale stimulans zal niet verstandig zijn.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!
In elk van de afgelopen 20 jaar heeft-ie dat gezegd. Maar het gebeurt nooit.
Vandaar ook werd hij Mister Doom genoemd. Maar wat nog niet is gebeurd, kan steeds nog gebeuren.
Van de laatste 3 recessies heeft Mister Doom er 12 voorspeld