In De Grafiek van de Maand bespreken afwisselend Jeroen Blokland, Léon Cornelissen en Peter van der Welle van Robeco een grafiek. Het onderwerp kan van alles zijn, zolang het met beleggen, economie of financiën te maken heeft.
Afgelopen week publiceerde het Amerikaanse Bureau of Labor Statistics het banengroeicijfer over september. Hoewel dat cijfer wat tegenviel - er werden 136.000 nieuwe banen gecreëerd tegen een verwachting van 145.000 - was er toch reden voor optimisme. Het cijfer over augustus werd naar boven bijgesteld (naar 168.000), en de werkloosheid daalde verder naar 3,5%.
Dat is de laagste werkloosheid in de afgelopen 50 jaar. De laatste keer dat de werkloosheid in de VS op 3,5% stond was het jaar van de maanlanding – Bryan Adams’ Summer of ’69.
Onderhandelingsmacht
Een dergelijke lage werkloosheid impliceert theoretisch dat je wel zo’n beetje op dat punt in de economische cyclus bent aanbeland waar de onderhandelingsmacht van de werknemer ten opzichte van werkgevers maximaal zou moeten zijn.
We zien wel iets van toegenomen onderhandelingsmacht terug. Denk aan de staking bij General Motors afgelopen maand, wat de eerste arbeidsstaking in de industriële sector van de VS in de afgelopen tien jaar was.
Parallel gaat mank
Verder gaat de parallel met de zomer van 1969 al snel mank. Eind jaren ’60 lag de nominale loongroei in de VS boven de 6,5%, terwijl arbeidskosten per eenheid product toen zelfs met 7% stegen. Een stijging van de arbeidskosten per eenheid product betekent dat de (onderhandelde) loongroei hoger ligt dan de onderliggende productiviteitsgroei.
Het gevolg daarvan is dat de productie-efficiency van het bedrijfsleven daalt en de cost-income ratio verslechtert als deze stijging niet doorberekend kan worden aan de eindconsument. Dat proces voltrok zich in 1969 toen binnen twaalf maanden de winstmarges van het Amerikaanse bedrijfsleven met procentpunten daalde.
Nu liggen de arbeidskosten per eenheid product voor de VS op slechts 2,6%, met een nominale loongroei van 2,9%. Ondanks een historisch krappe arbeidsmarkt en de theoretisch sterke positie om hogere lonen uit te onderhandelen, ontstijgt de loongroei de arbeidsproductiviteitsgroei momenteel niet zoveel.
Loonkosten blijven bescheiden
We zien dat afgenomen vakbondsmacht, automatisering en toegenomen deeltijdwerk ervoor zorgen dat de loonkosten per eenheid product bescheiden blijven. Dat is goed nieuws voor de algehele winstgevendheid van Amerikaanse bedrijven die, net als eind jaren ’60, door de sterke dollar wel afvlakt.
Lage werkloosheid voorbode van recessie?
De grafiek laat zien dat een cyclische dip in de werkloosheidsgraad historisch vaak voorafgegaan lijkt te zijn aan een recessie. Niet voor niets leeft onder beleggers momenteel het gevoel dat de huidige lage werkloosheid de voorbode van een (winst)recessie moet zijn.
Maar correlatie is nog geen causatie als het gaat om het verband tussen lage werkloosheid en een recessie.
Prijs van arbeid doorslaggevend
De onderliggende dynamiek tussen krapte op de arbeidsmarkt en de prijs van arbeid is doorslaggevend.
Zolang we nog verwijderd zijn van een cyclische piek in de arbeidskosten per eenheid product (en daarmee een loon-prijsspiraal), waardoor centrale banken op de rem moeten stappen om de kerninflatie te beteugelen, is een klassieke (winst)recessie minder waarschijnlijk.
Peter van der Welle is sinds 2012 beleggingsstrateeg bij Robeco Investment Solutions. Hiervoor was hij werkzaam bij MN, het CBS en de NIBC. Van der Welle is econoom en gespecialiseerd in statistiek, multi-asset allocatie en monetaire economie. Hij studeerde algemene economie aan de Universiteit van Tilburg. Meer informatie over Van der Welle treft u hier.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!