Het is de eerste week van een nieuw beleggingsjaar en decennium. In de afgelopen tien jaar gebeurde er ontzettend veel in de wereld, maar laat ik mij hier beperken tot de beurzen. Want voor beleggers was het, in tegenstelling tot de tien jaar die eraan voorafgingen, zonder meer een winstgevende periode.
Waar de eerste tien jaar van de eeuw gekenmerkt werden door twee zware crises (de internetbubbel en de kredietcrisis) lieten de daarop volgende jaren een fors herstel zien.
Een belegger die dat ondanks de eurocrisis, de bankencrisis, Brexit, negatieve rentes, de verkiezing van Trump en de opkomst van het populisme had voorzien, zou tien jaar geleden door niemand serieus zijn genomen. Tegen alle verwachtingen in lieten de beurzen record op record optekenen.
Het uitblijven van een recessie
Misschien wel het meest opmerkelijke feit van het afgelopen decennium was het uitblijven van een recessie, meestal een regelmatige bezoeker van het beurstheater. In de Verenigde Staten is het immers sinds het midden van de negentiende eeuw niet meer voorgekomen dat er tien jaar passeerden zonder de komst van een recessie.
In Europa kunnen we daar helaas niet over meepraten. Hier lieten de euro- en de bankencrisis hun sporen na. Ook de tweelingbroer van een economische crisis, de berenmarkt, heeft de beurzen al meer dan tien jaar niet lastiggevallen. Natuurlijk waren er correcties, maar dieper dan een daling van 20 procent ging het nooit.
De schildpad en de haas
Een ander opmerkelijk feit is de discrepantie tussen de groei van de economie en de koersstijgingen op de beurzen. Waar de economie sinds de bodem van 2009 de snelheid had van een schildpad, liepen de aandelenmarkten als een haas. Hoewel bijzonder, lijkt het één juist het gevolg van het ander te zijn.
Omdat de financiële crisis van 2008-2009 zo diep was duurde het herstel ervan langer dan gebruikelijk. Sterker nog, dat is nog steeds gaande. Al meer dan tien jaar groeit de economie minder dan het gebruikelijke gemiddelde na een crisis. Mede daardoor bleef een hoge inflatie uit. Dat stelde de centrale banken in staat een ruimer dan normaal monetair beleid te voeren met een grootschalig opkoopbeleid en historisch lage rentes. Dat ruime geldbeleid is één van de motoren van de al jaren gaande stierenmarkt.
Het juiste recept
In tegenstelling tot vroeger lijken de centrale banken het juiste recept voor de economie en de beurs te hebben gevonden: een matig maar geleidelijk groeiende economie, lage rentes en gestaag oplopende beurskoersen en dat alles in van een steeds onrustiger geopolitiek landschap.
Maar is dat werkelijk zo? Voor beleggers waren de afgelopen tien jaar inderdaad niet te versmaden. Zo realiseerden beleggers in de S&P 500 het afgelopen decennium een rendement van gemiddeld 13,5% per jaar. In euro’s gemeten kwam dat neer op 16,5% per jaar.
De AEX-index deed het minder, maar een rendement van 9,77% gemiddeld per jaar is evenmin slecht. Ook beleggers in vastgoed en obligaties hadden niets te klagen. De rente speelde daarbij een dominante rol. Zo stond de tienjaars rente in de VS aan het begin van het decennium nog op 3,84%, in de zomer van dit jaar zakte deze onder de 1,5%.
Voor werknemers minder rooskleurig
Voor werknemers bleken de afgelopen tien jaar minder winstgevend. Het reële loon steeg gemiddeld met slechts 0,6% per jaar. Nu hadden ze nog het geluk dat ook de inflatie eveneens aan de lage kant bleef, anders was het besteedbaar inkomen wel erg schamel geworden.
De onderste 75% van het loongebouw van de Verenigde Staten was in de jaren ’70 nog goed voor 31% van het totaal verdiende inkomen, nu is dat gedaald naar 24%. De enorme koerswinsten op de beurs kwamen terecht bij een slechts een klein deel van de Amerikaanse bevolking. 10% van de Amerikanen bezit ruim 93% van alle aandelen.
Grootste gevaar
Er lijkt nauwelijks een relatie meer te bestaan tussen de reële economie en het feestgedruis op de beurzen.
Daar zit waarschijnlijk het grootste gevaar voor de komende tien jaar. Wanneer de totale loonsom achterblijft bij de winstgevendheid kunnen de consumenten hun bestedingspatroon nooit volhouden. Dat is wel nodig om bedrijven hun huidige winsten te laten continueren.
Opnieuw roaring twenties?
Aan alle financiële acrobatiek van de centrale bankiers komt eens een einde. Wat dan? Het antwoord op deze vraag is niet alleen van belang voor beleggers.
Gezien de opkomst van populistische partijen krijgt ook de politiek er in toenemende mate mee te maken. De verkiezing van Trump kwam niet zomaar uit de lucht vallen. Worden de komende twenties net zo roaring als de twenties van de vorige eeuw?
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!