Bron Parool.
Topman TomTom: 'We waren erg druk met succesvol zijn'
Harold Goddijn.
Harold Goddijn. © ANP
TomTom ondergaat een transformatie nu het succes van de autonavigatie terugloopt. Nieuwe inkomstenbronnen moeten dit opvangen, zegt topman Harold Goddijn.
DOOR: MICHIEL COUZY 1 SEPTEMBER 2016, 09:31
Op het hoogtepunt van succes, toen de TomTomnavigatiekastjes het ene verkooprecord na het andere verbraken en de Amsterdamse fabrikant nieuwe werknemers met tientallen tegelijk verwelkomde, wist bestuursvoorzitter Harold Goddijn (56) al: dit is eindig. "Als je maar één product hebt, kun je er niet van uitgaan dat het succes jaren duurt."
Dus: geniet ervan, zolang het duurt.
Maar ja, hoe voert een topman zo'n grootschalige strategiewijziging door als de miljoenen binnenstromen? "Dat is ongelooflijk ingewikkeld," zegt Goddijn. "We hadden het erg druk met succesvol zijn en tegelijkertijd wisten we dat we verder moesten kijken."
Harold Goddijn is een van de oprichters van TomTom, dat is gevestigd in hartje Amsterdam. Vanuit zijn werkkamer kijkt hij uit op het IJ, alwaar Amsterdammers op bootjes genieten van de zon.
Perfecte storm
Het bedrijf maakt vanaf 2001 navigatiekastjes voor in de auto, waarvan de naam uitgroeide tot een zelfstandig naamwoord in de Nederlandse taal: de tomtom. Inmiddels telt TomTom 4600 werknemers in 35 landen, met een jaaromzet van ruim één miljard euro.
Na de succesvolle beursgang in 2005 raakte het bedrijf enkele jaren later in problemen. "De perfecte storm kwam op ons af. De financiële crisis brak uit, waardoor consumenten minder gingen uitgeven. De opkomst van de smartphone verliep sneller dan verwacht en Google en Apple kondigden hun eigen routenavigatie aan."
TomTom moest reorganiseren. En daarmee was voor iedereen duidelijk dat het anders moest, noem het een wake-upcall. De verkoop van de TomToms liep terug en zou nooit meer op het oude niveau komen, want op een gegeven moment heeft iedereen zo'n apparaat. Andere bronnen van inkomsten waren nodig. "Daar waren we op zich al mee bezig," zegt Goddijn. "Maar nu waren er geen excuses meer."
Levensduur
Voorbeelden van bedrijven die zich niet op tijd hebben aangepast, zijn voldoende voorhanden: V&D, Kodak, Nokia, Hyves. "De gemiddelde levensduur van bedrijven loopt terug. Dus het management moet echt durven om stevig op verandering in te zetten."
'Dit maakt TomTom de enige overgebleven fabrikant van formaat van consumentenelektronica in Nederland'
'Dit maakt TomTom de enige overgebleven fabrikant van formaat van consumentenelektronica in Nederland' © ANP
De oprichters van TomTom hadden één groot voordeel: ze hadden het eerder gedaan. In 2001 dreigde hun bedrijf Palmtop, dat routeplanners, Michelingidsen en woordenboeken maakte voor fabrikanten, ten onder te gaan. Navigatiekastjes boden de uitkomst, het bedrijf transformeerde tot TomTom, dat zich nu dus voor de tweede keer opnieuw uitvindt. "Die ervaring helpt," zegt Goddijn.
Door middel van overnames stortte TomTom zich op digitale wegenkaarten, die het verkoopt aan autofabrikanten, voor de ingebouwde navigatie. Daarnaast levert de onderneming producten aan transportbedrijven, die hiermee hun vrachtwagens en chauffeurs kunnen
volgen.
TomTom produceert sinds 2013 ook sporthorloges, die bijvoorbeeld hardlopers helpen hun route te bepalen, snelheid te meten en hartslag bij te houden.
Meer winst
Al deze nieuwe activiteiten moeten de slinkende verkoop van het oerproduct, de TomTom, opvangen. Het gaat hard: de Europese en Amerikaanse markten van navigatiesystemen slonken in het eerste kwartaal van dit jaar zo'n twintig procent.
Toch weet TomTom zijn omzet stabiel te houden. De sporthorloges doen het goed, zegt Goddijn, en zullen de verkoop van de navigatie over niet al te lange tijd overtreffen. Ook de zakelijke activiteiten groeien snel.
De TomToms zijn nog altijd goed voor 57 procent van de totale omzet, dat was een paar jaar geleden 65 procent. Belangrijk hierbij is dat de nieuwe activiteiten meer winst opleveren. De kosten van software en diensten zijn nu eenmaal lager dan die van navigatiekastjes.
De winst van TomTom stijgt derhalve, terwijl de omzet min of meer gelijk blijft.
Het is niet dat TomTom de navigatie opgeeft, zegt Goddijn, geenszins. "De groei is er uit, maar dat is verder geen ramp. Veel belangrijker is dat we nu ook andere takken van sport hebben."
Stemmingswisselingen
Dit maakt TomTom de enige overgebleven fabrikant van formaat van consumentenelektronica in Nederland. Philips heeft deze tak onlangs afgestoten: te onzeker en niet lucratief genoeg. Goddijn voelt zich comfortabel in deze positie, al beseft hij dat TomTom hiermee afhankelijk blijft van de stemmingswisselingen van consumenten. "We vinden consumentenelektronica leuk en zijn er groot mee geworden," zegt hij.
Harold Goddijn
Harold Goddijn © ANP
Aan de horizon ontwikkelt zich een nieuwe markt voor TomTom: die van de zelfrijdende auto. Het ligt voor de hand dat fabrikanten bij TomTom uitkomen voor de navigatie. "Al werkt het bij zelfrijdende auto's wel anders. Nu vertelt onze navigatie de bestuurder hoe hij moet
rijden. Straks moet een computer de auto zelf besturen."
TomTom heeft al flink geïnvesteerd in technologie voor zelfrijdende auto's, zonder dat daar inkomsten tegenover staan.
Goddijn gelooft zeer in een toekomst waarin automobilisten achterover kunnen leunen en de computer het stuur overneemt. "Op dit moment zijn er twee scholen. De eerste voorspelt dat de computer bepaalde taken gaat overnemen op de snelweg, de andere gaat verder en denkt aan een volledig zelfrijdende auto. Ik weet niet wat hier uitkomt, maar wel dat heel veel gaat veranderen. Op welke termijn dat is, weet ik niet. Maar in 2018 of 2019 verwacht ik toch wel de eerste inkomsten."
TomTom Touch en TomTom Go
Sporthorloges moeten de teruglopende inkomsten uit de TomToms deels opvangen. Donderdag komt TomTom Touch uit, die de sportprestaties bijhoudt met een stappenteller en caloriemeter en informatie geeft over de lichamelijke conditie, zoals hartslag, gewicht en vetpercentage. Prijs: 149 euro.
TomTom geeft de navigatiekastjes niet op en komt ook donderdag met de nieuwste generatie TomTom Go: een navigator met wifi die file-informatie live bijhoudt. Daarnaast kunnen gebruikers via de Go bellen en berichtjes sturen. Vanaf 329 euro.
CV: Harold Goddijn
Geboren: 23 mei 1960, Oegstgeest.
Na een studie economie aan de UvA gaat hij in 1984 aan de slag bij een
investeringsmaatschappij.
1989 Oprichting computerbedrijf Psion en Palmtop.
2001 Palmtop gaat verder als TomTom en richt zich, met Goddijn als bestuursvoorzitter, op autonavigatie.
2005 TomTom gaat naar de beurs, het aandeel van de oprichters wordt honderden miljoenen waard.