nieuws
Rob van Wingerden kreeg BAM niet van de hobbelige weg
bouwbreed
Rob van Wingerden kreeg BAM niet van de hobbelige weg
Foto: Eran Oppenheimer
Met zijn Tesla, Applewatch en iPhone ging Rob van Wingerden voortvarend met zijn tijd mee. Toch lukte het hem niet om van het grote BAM een flitsend en winstgevend bedrijf te maken.
“Het is een hobbelige weg waarop we rijden. De kuilen worden minder diep en de bobbels minder hoog, maar ze verdwijnen niet. Wel wordt de vering van de auto steeds beter.”
Deze beeldspraak lag in de mond bestorven van Rob van Wingerden. Hij zei het steevast op de vraag hoe het met BAM ging. De opvolger van Nico de Vries moest BAM na zeer onrustige jaren vanaf 2014 weer in rustiger vaarwater brengen.
Zeesluis grootste bleeder
Dat lukte hem maar gedeeltelijk. De zeesluis IJmuiden was zijn grootste ‘bleeder’, met een verlies van ruim 110 miljoen euro. De instorting van de parkeergarage in Eindhoven, wonder boven wonder zonder doden, kostte het bedrijf veel imagoschade en minstens 20 miljoen euro.
Welk rapportcijfer BAM van hem zou krijgen in 2018? “Een zeven.” Wat zou het moeten zijn? “Boven de acht, negen, die kant moet het echt op”, zei hij eind 2018.
Maar ook 2019 werd niet wat hij ervan had verwacht. De verliezen op de zeesluis liepen op en probleemprojecten in Dubai en Duitsland kwamen erbij. In het eerste halfjaar van 2019 boekte BAM een verlies van 52 miljoen euro.
Van Wingerden kreeg lek niet boven
Het vertrek van Van Wingerden kondigde zich vorig jaar al aan. De tandartszoon die als kind eindeloos met Lego speelde, kreeg het lek bij BAM niet boven. Al sinds zijn aantreden in oktober 2014 waren de marges mager. In zijn eerste volle jaar, 2015, bleef van de omzet 0,1 procent nettowinst over. De jaren erna was dat 0,7 en 0,2 procent. Ook 2019 zal geen gunstige score opleveren.
Na het grote verlies in het eerste half jaar van 2019, rees de vraag over de houdbaarheid van de positie van topman Rob van Wingerden. “Er is twijfel”, zei Van Wingerden daar zelf in augustus vorig jaar over tijdens de toelichting op de jaarcijfers. “Ik ga er niet over.”
De weg was te hobbelig voor Van Wingerden. Per 15 april stopt hij als topman bij het beursgenoteerde BAM. “In goed overleg”, zoals dat heet. De aan de TU Delft opgeleide ingenieur was twaalf jaar lid van de raad van bestuur, waarvan 5,5 jaar ceo. Hij startte zijn loopbaan bij het bouwconcern uit Bunnik in 1988.
“Het is best zwaar”, zei de topman na nieuwe verliezen in Dubai en Duitsland een half jaar geleden. “We hebben een visie die staat als een huis. Het is jammer dat dat zich niet in resultaten vertaalt.”
Nieuwe strategie met nieuwe leider
BAM komt dit jaar met een nieuwe strategie voor de komende jaren. “Where to play, where to earn.” Het lijkt er sterk op dat BAM afscheid gaat nemen van markten waar voor het bouwconcern weinig eer te behalen is. Zo nam BAM vorig jaar afscheid van de markt voor funderingen voor windmolens op zee. Het hollen van project naar project moet wat minder. “Dat is waar we vandaan komen. Natuurlijk is het ook onze kracht: onze mensen maak je niet gek. Maar we moeten naar een nieuw DNA”, zei van Wingerden. Bij een nieuwe “strategische cyclus” hoort een nieuwe leider, legde het bouwconcern met een omzet van ruim 7 miljard euro deze week uit.
In de nieuwe strategie zal het ook over digitalisering gaan, het stokpaardje van Van Wingerden. “Bouwbedrijven werken nog steeds vooral improviserend buiten op de bouwplaats en lossen ter plekke de problemen op die al bouwend ontstaan. We moeten echt naar binnen: alles eerst digitaal bedenken en uitwerken, inclusief alle fouten. Binnen, achter de computer is ruimte voor fouten, niet buiten”, zei de topman.
Van Wingerden kon jaloers zijn op Tesla en BMW. “Van Tesla kun je een start-up-achtige aanpak leren die nieuwe dingen op een verfrissende manier opzet en in recordtempo tot tastbare resultaten komt: los van alle gebaande paden en bestaande structuren. Snel en wendbaar.” Snel en wendbaar was BAM nooit.
De robots komen eraan, was een andere voorspelling. “Ik denk dat we op den duur geen metselaars meer nodig hebben.”
Topman op papier, maar in zijn hart ingenieur
De bestuursvoorzitter bleef in zijn hart vooral ingenieur. Aan de pers kon hij gedetailleerd vertellen wat er misging met de zeesluis. Dat het afzinken van de verkeerd ontworpen caissons zou zorgen voor torsie, waardoor de deuren zouden kunnen breken.
Eerst dacht men dat extra wapening voor dikkere wanden van de caissons het probleem zou oplossen, legde hij uit. Maar er bleek veel meer nodig: meer staal, er moesten frames worden gemaakt om de constructie stijf te maken, er was ander gereedschap nodig om de zwaardere wapeningskorven erin te zetten.
Hij baalde enorm toen de fout aan het licht kwam. “Alle partijen zeiden: dit past, dit kan, dit klopt. En toch is er iets over het hoofd gezien. Dat houdt me wel bezig, ja”, bekende hij.
Diffuse verantwoordelijkheid bij parkeergarage, bekende Van Wingerden
Ook over de ingestorte parkeergarage was hij open. Waar hij was toen de parkeergarage bij Eindhoven Airport instortte? “Thuis op de bank, het was half acht ’s avonds toen ik een berichtje kreeg. Dit is verschrikkelijk, dacht ik. Dit is in Nederland, dacht ik. Toen dacht ik; Hé, dit is BAM. Dat komt dan wel binnen.”
Achteraf gezien was te onduidelijk en te diffuus wie waarvoor aansprakelijk was bij het parkeergarageproject, bekende hij. Verplicht een hoofdconstructeur op dit project zou wenselijk zijn, was een les die hij geleerd had.
Van Wingerden fietst graag in zijn vrije tijd. Hij reed de Amstel Goldrace al een paar keer uit. Inclusief die steile Keutenberg van twintig procent. “Da’s even doortrappen, maar als je bovenop bent, ben je blij.” Misschien dat hij daar meer tijd voor heeft. Dat zijn leuke hobbelige wegen.
Eerste publicatie door Marc Doodeman op 17 feb 2020