Volgens beursexpert Jan Longeval is de ratio momenteel zoek op de aandelenmarkten. ©Saskia Vanderstichele
BEN SERRURE
Vandaag om 19:25
Met kelderende beurzen en piekende angstbarometers lijken we weer in 2008 aanbeland, toen ons financieel systeem naar de rand van de afgrond werd geduwd. Beursexpert Jan Longeval predikt kalmte. 'Irrationaliteit regeert momenteel.'
Langer dan vijf minuten werd er maandagochtend niet gehandeld op Wall Street, voor de handel piepend en krakend tot stilstand kwam. Omdat de S&P500-index meteen meer dan 7 procent in het rood ging, traden de zogenaamde 'circuit breakers' in werking, een automatisch mechanisme dat beleggers een kwartier de tijd moet geven even naar adem te happen.
Het was van 2008 geleden dat de handel op Wall Street nog eens stilgelegd moest worden, toen te midden van een financiële systeemcrisis een globale verkoopgolf over de beurzen rolde. Nu we qua klappen op de beurs op gelijkaardig terrein zitten, dringt de vraag zich op of de coronacrisis ook zo'n monstercorrectie met zich mee zal brengen.
Jan Longeval kan het zich moeilijk inbeelden, zegt hij. De beursexpert, adjunct-professor aan Vlerick Business School en oprichter van de financieel consultant Kounselor, stipt aan dat twaalf jaar geleden sprake was van een fundamenteel probleem in ons financieel systeem. 'Dat kan je moeilijk vergelijken met de situatie vandaag.'
Beleggers overdrijven dus?
Jan Longeval: 'Wat we nu zien, is volgens mij een typevoorbeeld van een overreactie, ja. We krijgen een massale stroom aan informatie, die we niet meer rationeel verwerkt krijgen. Wetenschappelijk weten we meer dan ooit over hoe ons brein werkt. Maar op zo'n moment zie je dan toch dat we die kennis overboord gooien, en dat irrationaliteit en paniek plots regeren.'
U kunt toch niet ontkennen dat het economische plaatje nogal somber oogt?
Longeval: 'Ik zeg niet dat er niets aan de hand is. De kans dat wat we nu meemaken zal uitmonden in een recessie is groot. We zien een stevige schok, die problemen veroorzaakt aan zowel de aanbod- als de vraagzijde. Er is wel degelijk een reden dat de beurzen dalen. Maar het fundamentele plaatje valt niet te vergelijken met dat van toen. Wat we nu zien, is niet rationeel.'
'We weten meer dan ooit over hoe ons brein werkt. Maar die kennis gaat in deze tijden snel overboord.'
'Wist u dat de jaarwinst van een bedrijf doorgaans maar goed is voor 10 à 15 procent van de beurswaarde? Dus zelfs als deze crisis de winst van een bedrijf helemaal van de kaart zou vegen, zou dat puur cijfermatig maar een correctie van 10 à 15 procent rechtvaardigen. De econoom Robert Shiller heeft ooit een simulatie gemaakt hoe de beurs zou evolueren als alleen met winst rekening zou worden gehouden. Dat is een gestaag oplopende grafiek, die de fundamentals van bedrijven weerspiegelt. De volatiliteit errond, dat is pure emotie. Het is nooit anders geweest.'
Spelen er ook technische factoren mee in deze crash?
Longeval: 'Dat lijkt me van wel. Drie vierde van de aandelenhandel wordt vandaag gedomineerd door computergedreven trading. Dat kan een dubbel effect hebben. Enerzijds spelen die algoritmes in op de baisse, door zichzelf short te positioneren, wat de koersval kan uitdiepen. Anderzijds zijn er ook algoritmes die zichzelf uitschakelen bij dergelijke volatiliteit. Als de liquiditeit kleiner wordt, worden de koersbewegingen ook groter.'
'Je kunt dat vandaag moeilijk kwantificeren, en ik wil ook geen spoken zien. Maar als je naar de omvang en snelheid kijkt van wat maandag gebeurde, doet dat toch sterk denken aan de flash crash uit 2010 (de razendsnelle crash op Wall Street die werd toegeschreven aan algoritmische handel, red.).'
Wil dat zeggen dat er koopjes te doen zijn momenteel?
Longeval: 'Ik geloof sterk in het credo van Warren Buffett: 'Be fearful when others are greedy, and greedy when others are fearful'. Het is altijd zo geweest dat er in tijden van paniek koopjes te doen vielen op de beurs.'
10%
ONDERNEMINGSWAARDE
De jaarwinst maakt zo'n 10 procent uit van de beurswaarde, zegt Jan Longeval. 'Zelfs als alle winst wordt weggevaagd dit jaar, zou dat maar een koersval van 10 procent rechtvaardigen.'
'Ik denk dus wel dat wie zijn huiswerk goed maakt, momenteel koopjes kan vinden. Wie zoekt naar bedrijven waarvan de fundamenten sterk zijn, stabiele ondernemingen die tegen een stootje kunnen, zal zich dat volgens mij op lange termijn niet beklagen.'
Lopen we dan geen risico dat de gezondheidscrisis en de economische crisis uitmonden in een financiële crisis?
Longeval: 'Ik zie voorlopig geen redenen om te denken dat dit een financiële crisis wordt. De banken kunnen hier een impact van voelen, maar er zit geen gigantisch verborgen probleem verscholen, zoals dat in 2008 het geval was. Toen wist je niet waar het risico zat. Dat veroorzaakte een enorme vertrouwensschok.'
Veel bedrijven overlaadden zichzelf de voorbije jaren met schulden, door het klimaat van lage rente. Zijn ze niet kwetsbaar voor een economische schok?
Longeval: 'Zolang de rente niet stijgt, kunnen bedrijven in principe hun schulden herfinancieren. Mocht de rente plots naar 4 of 5 procent stijgen, dan spreek je over een andere situatie. Maar ik zie niet in waarom dat nu een risico zou vormen.'