'Val van SVB legt systeemfouten bloot'

De val van Silicon Valley Bank is meer dan alleen een bankfaillissement. Het is tekenend voor het falen van zowel de regulering als het monetair beleid, vindt Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz.

Zullen degenen die deze puinhoop hebben helpen creëren een constructieve rol spelen bij het beperken van de schade? En wanneer leren wij allemaal eindelijk eens de juiste lessen, vraagt Joseph E. Stiglitz, in 2001 winnaar van de 'Nobelprijs' voor de Economie, zich af in een opinieartikel op Project Syndicate.

De bank run op SVB is deels een herhaling van een bekend verhaal, maar het is meer dan dat. Opnieuw zijn het economisch beleid en de financiële regelgeving ontoereikend gebleken. De val van Silicon Valley Bank (SVB) staat symbool voor diepgaande tekortkomingen in de uitvoering van zowel het regelgevings- als het monetaire beleid. Net als de crisis van 2008 was dit te voorzien.

Het is meer dan 115 jaar geleden sinds de paniek van 1907, die leidde tot de oprichting van de Federal Reserve. Nieuwe technologieën maken de kans op paniek en bank runs groter en de gevolgen kunnen ernstiger zijn. Het is veel gemakkelijker om geld op te nemen dan vroeger en de sociale media stimuleren geruchten die een golf van gelijktijdige opnames kunnen veroorzaken. Het wordt tijd dat ons beleids- en regelgevingskader daarop inspeelt.

Timing geen verrassing

Het op één na grootste bankfaillissement in de Amerikaanse geschiedenis vond plaats enkele dagen nadat Jerome Powell het Congres had verzekerd dat de financiële toestand van de Amerikaanse banken gezond was.

De timing is niettemin geen verrassing. Gezien de grote en snelle renteverhogingen die Powell doorvoerde, werd al voorspeld dat dramatische bewegingen in de activaprijzen ergens in het financiële systeem problemen zouden veroorzaken. Maar opnieuw verzekerde Powell ons dat we ons geen zorgen hoefden te maken, ondanks dat de geschiedenis daar wel aanleiding toe geeft.

Powell werkte zelf mee aan het afzwakken van de Dodd-Frank-bankregels die na de financiële crisis van 2008 werden opgesteld. Daarbij werden kleinere banken vrijgesteld van de strenge normen die gelden voor de grote systeembanken.

Met droge ogen wordt pijn bij de zwakkeren neergelegd

Powell zei dat het pijn zou doen als de Fed de rente zou blijven verhogen. Maar dat geldt niet voor hem of zijn vrienden. De ergste pijn van de rentestijgingen komt terecht bij gemarginaliseerde en kwetsbare groepen, zoals jonge niet-blanke mannen. Die zijn in Amerika vier keer zo vaak werkloos als het nationale gemiddelde, dus als het werkloosheidspercentage stijgt van 3,6% naar 5%, betekent dat voor hen een stijging naar zo’n 15% tot 20%.

Powell accepteert hogere werkloosheid zonder blikken of blozen en beweert zelfs dat die nodig is om het inflatiecijfer omlaag te brengen. Maar hij zwijgt over de kosten op lange termijn.

Innovatieve starters dachten dat de overheid haar werk wel deed

Nu hebben we een nieuwe reeks slachtoffers in de meest dynamische sector van Amerika. Bijna de helft van alle door durfkapitaal ondersteunde technologiebedrijven in de Verenigde Staten is afhankelijk van Silicon Valley Bank. De vaak jonge startende ondernemers van Silicon Valley dachten dat de overheid haar werk deed, en zij concentreerden zich op innovatie, niet op het dagelijks controleren van de balans van hun bank.

Wat zegt het over een land als degenen die hard werken klappen krijgen omdat het banksysteem ze in de steek laat? Een veilig en gezond banksysteem is een noodzakelijke voorwaarde voor een moderne economie, maar dat van VS wekt niet bepaald vertrouwen.

Naar verluidt was de ondergang van de SVB niet te wijten aan het soort slechte kredietverlening dat tot de crisis van 2008 heeft geleid. Er zijn wel andere parallellen: de mensen die altijd protesteerden tegen overheidsregels en -voorschriften waren plots voorstander van een reddingsoperatie van de SVB door de overheid - net zoals in 2008 de veroorzakers van de crisis gered moesten worden.

Beleggers en niet rekeninghouders draaien op voor de gevolgen

Het antwoord is nu hetzelfde als 15 jaar geleden. De aandeelhouders en obligatiehouders, die profiteerden van het risicovolle gedrag van de onderneming, moeten de gevolgen dragen. De depositohouders van de SVB, de bedrijven en huishoudens die erop vertrouwden dat de toezichthouders hun werk zouden doen, zijn schadeloos gesteld. En wat men ook van Big Tech vindt, innovatie moet doorgaan, ook op gebieden als groene technologie en onderwijs.

Niets doen zou een gevaarlijke boodschap zijn geweest: dan zouden Amerikanen alleen zeker van hun geld zijn als ze het in de systeemrelevante "too big to fail"-banken zouden steken. En dat zou leiden tot een nog grotere marktconcentratie in het Amerikaanse financiële systeem.

Na een angstig weekend deed de regering het enig juiste: die garandeerde dat alle depositohouders hun geld terugkrijgen en voorkwam zo een bank run die de economie had kunnen ontwrichten.

Kunnen rekeninghouders vertrouwen op toezichthouders?

De val van SVB maakt duidelijk dat er iets mis is met het systeem. Volgens sommigen leidt de redding van de rekeninghouders van de SVB tot nog minder oog voor risico. Dat is onzin. Gewone depositohouders worden niet geacht het bankrisico te beheren; die moeten erop kunnen vertrouwen dat het regelgevingssysteem ervoor zorgt dat een bank de financiële middelen heeft om terug te betalen wat erin is gestopt.

Leg het risico neer waar het hoort!

Laten we hopen dat degenen die deze puinhoop hebben helpen creëren een constructieve rol kunnen spelen bij het beperken van de schade. En dat we nu eindelijk een keer ons lesje leren.

Regelgeving moet ervoor zorgen dat alle banken veilig zijn, niet alleen de grootste. Alle bankdeposito's moeten verzekerd zijn. En de kosten moeten worden gedragen door degenen die er het meest van profiteren: rijke particulieren en bedrijven, en degenen die het meest afhankelijk zijn van het banksysteem.

Lees ook de column van Jaap Steur: Silicon Valley Bank