Jaarlijks worden honderden beleggingsclaims ingediend. Beleggers kloppen aan bij de civiele rechter of een arbitragetribunaal zoals het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid). In 2016 werden bij het Kifid 6.142 klachten ingediend, waarvan 5% beleggingszaken. In slechts 18% van deze beleggingszaken werd de belegger (deels) in het gelijk gesteld. In hoger beroep lag dat percentage op 26%.
Waarom worden zoveel beleggingsclaims afgewezen? Of: welke eigenschappen moet een beleggingsclaim hebben om wél te worden toegewezen?
Eisen
Ten eerste moet de claim voldoen aan het reglement van het Kifid. Alleen consumenten (waaronder pensioenvennootschappen) met een claim van maximaal 1 miljoen euro kunnen bij het Kifid terecht. Met claims boven dit bedrag zal de belegger naar de rechtbank of een andere arbiter moeten.
De claim moet eerst zijn voorgelegd aan de dienstverlener zelf en er mag niet meer dan drie maanden zijn verstreken tussen het definitief standpunt van de dienstverlener en het aanhangig maken van de claim. Let wel: naast de reglementaire termijnen van het Kifid gelden ook verjarings- en klachttermijnen op grond van het burgerlijk recht. Als u te lang wacht, verspeelt u uw vorderingsrechten en zal de claim alleen al daarom stranden.
Schade
Voorts geldt: er moet schade zijn geleden. Dat lijkt een open deur, maar veel claims gaan hierop mank. Niet elk beleggingsverlies komt voor vergoeding in aanmerking. In rechte klagen over de dienstverlening heeft geen zin als er geen schade is geleden.
Dat hangt samen met het derde vereiste: de schade moet het gevolg zijn van het verwijtbaar handelen van de dienstverlener. Ontbreekt het verband tussen het handelen van de dienstverlener en de schade of kan de dienstverlener geen verwijt worden gemaakt van deze schade, dan zal de zaak stranden.
Zorgplicht
Een veel gebruikt begrip in dit kader is de zorgplicht. Het begrip wordt in een adem genoemd met financiële diensten terwijl elke opdrachtnemer, van de schilder tot de bakker, zijn opdrachten netjes moet vervullen en dus een specifieke zorgplicht heeft. De belegger die meent dat de zorgplicht is geschonden, moet daarom goed kijken naar de taak die hij de dienstverlener heeft gegeven en welke verplichtingen daarbij horen. Het type dienstverlening is allesbepalend.
In een beleggingsadviesrelatie is de belegger primair zelf verantwoordelijk voor zijn beleggingsbeslissingen. Hij zit zelf achter het stuur. Een beleggingsadviseur kan alleen aansprakelijk zijn voor een advies als ‘een redelijk handelend en redelijk bekwaam beleggingsadviseur’ het advies niet had mogen geven. Dat is de toets. Is het advies strijdig met het risicoprofiel van de belegger of is het advies onzorgvuldig tot stand gekomen, dan kan dat verwijtbaar zijn.
Beheerder achter het stuur
De toets in een vermogensbeheerrelatie is anders. Niet de belegger maar de beheerder zit achter het stuur. Aansprakelijkheid doet zich pas voor als het vermogen niet beheerd is als ‘een goed huisvader’. Dat is het geval als de beheerder buiten zijn mandaat is getreden. Er is bijvoorbeeld belegd in perpetuals of floaters terwijl alleen traditionele obligaties zijn toegestaan of de afgesproken nadruk in een bepaalde beleggingscategorie is overschreden (bijvoorbeeld: 80% in aandelen waar een maximum van 50% was afgesproken).
Tot slot verdient het altijd aanbeveling om een claim eerst te laten beoordelen door een terzake deskundige en begeleiding te zoeken bij een rechtsgang. Succesvol beleggen is niet eenvoudig, succesvol claimen evenmin.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!